Asean - Buổi 3: Hợp tác nội khối Asean

BUỔI 3: HỢP TÁC NỘI KHỐI ASEANBTK ASEAN: tác An ninh – chính trị (an ninh truyền thống, phi truyền thống)Hợp tác Kinh tế (AFTA, Thu hẹp khoảng cách giàu nghèo)Hợp tác Văn hóa – Xã hội (văn hóa, giáo dục, cộng đồng chia sẻ và đùm bọc, ASEAN People’s Assembly)Những thách thức đối với quá trình hợp tác ASEANCâu hỏi thảo luậnĐiểm qua những nét chính trong hợp tác nội khối ASEAN?Những đặc điểm trong hợp tác nội khối ASEAN?Những thách thức đối với hợp tác nội khối ASEAN?HỢP TÁC AN NINH-CHÍNH TRỊThách thức an ninh “truyền thống”Thách thức an ninh phi truyền thốngCác cơ chế/chương trình hợp tácThách thức an ninh “truyền thống”Thách thức từ các cường quốc.Mâu thuẫn biên giới, lãnh thổ giữa các nước trong khu vực.Bất ổn trong nước.Hợp tác An ninh – Chính trị (2)1971: Tuyên bố về Khu vực Hòa bình, Tự do và Trung lập (ZOPFAN) là hành động chính trị quan trọng đầu tiên của ASEAN.1976: Hội nghị cấp cao ASEAN lần 1 và việc thông qua TAC đánh dấu chuyển biến cơ bản trong hợp tác chính trị của ASEAN.1984: Hiệp ước ĐNA không có vũ khí hạt nhân (SEANWFZ)Hợp tác An ninh – Chính trị (3)1979: Hợp tác ASEAN giải quyết vấn đề Campuchia (JIM1, 2)1992: Tuyên bố ASEAN về biển Đông (Tuyên bố Manila), giải quyết tranh chấp một cách hòa bình, theo luật QT, nhấn mạnh Công ước Biển 1982.1994: Sự ra đời của ARF tại Băng cốc (18 nước thành viên) Trình bày trong bài sau.Hợp tác An ninh – Chính trị (3)1997: Tầm nhìn ASEAN 20202007: Họp Bộ trưởng Quốc phòngCác thách thức ANPTT ở ĐNA (1)An Ninh Môi Trường (quan hệ giữa phát triển với môi trường)An ninh năng lượng (chưa bức xúc, nhưng vì khu vực có năng lượng, dễ xảy ra xung đột quyền lợi giữa các nước lớn)Các thách thức ANPTT ở ĐNA (2)An ninh biển (tội phạm xuyên quốc gia, khủng bố, cướp biển, suy thoái môi trường biển)Khủng bố khu vực và quốc tế ở khu vựcThiên tai, bệnh dịchQuan điểm của ASEAN đối với các vấn đề an ninh phi truyền thốngASEAN coi các vấn đề ANPTT là các vấn đề xuyên quốc gia, có ảnh hưởng đến hòa bình và an ninh khu vực.Quan hệ giữa các vấn đề ANPTT cụ thể là khá phức tạp, cần có cách tiếp cận toàn diện và tổng thể. Trong nhiều văn kiện của ASEAN, các vấn đề an ninh phi truyền thống được xem như các thách thức của toàn cầu hóa (góc độ quốc gia+quốc tế)Hợp tác ASEAN về môi trường (1)Nhóm làm việc về các Hiệp định Môi trường Đa phương (AWGMEA) Xác định những việc cần làm đối với ASEAN.Xác định những nguyên nhân khiến các quốc gia không thể tham gia đầy đủ các hiệp định môi trường quốc tế. Hỗ trợ sự tham gia của các thành viên ASEAN vào quá trình đàm phán, thực hiện, giám sát và quản lý các hiệp định đa phương về môi trường.Trao đổi quan điểm về các Hiệp định môi trường Đa phương mới hoặc được sửa đổi. Nâng cao khả năng của ASEAN trong việc đàm phán các Hiệp định Môi trường Đa phương. Hợp tác ASEAN về môi trường (2)1981, ASEAN đã có tuyên bố chung ở cấp Bộ trưởng về bảo vệ môi trường.“Kế hoạch Hành động Chiến lược của ASEAN về Môi trường” trong giai đọan 1994 – 1998.Các quan chức cấp cao ASEAN về môi trường (ASOEN)Tuyên bố chung của Nguyên thủ các nước ASEAN về Thay đổi khí hậu, năng lượng và môi trường.Cho đến nay đã có 12 chiến lược và 55 chương trình được các nước khu vực đưa ra.Hợp tác ASEAN về năng lượngHội nghị Bộ trưởng Năng lượng ASEAN1999: Trung tâm Năng lượng ASEAN.Kế hoạch Hành động Hợp tác Năng lượng ASEAN 2004-2009.Đề xuất: Mạng lưới về Năng lượng Nguyên tử ASEAN.Hợp tác ASEAN về an ninh trên biển 1992: Tuyên bố về Biển ĐôngNhóm làm việc về Hợp tác Biển của Hội đồng hợp tác châu Á Thái Bình Dương (gọi tắt là CSCAP-MCWG).2003: ARF “Tuyên bố Hợp tác chống Cướp biển và các Thách thức khác đối với An ninh Biển” 2004: ASEAN, Nhật, Hàn Quốc, Trung Quốc, Ấn Độ v.v ký Thỏa thuận Hợp tác Khu vực về việc Chống Cướp biển và Cướp có vũ trang đối với các tàu ở Châu Á (ReCAAP). Hợp tác ASEAN về chống khủng bố2001: “Tuyên bố ASEAN 2001 về Phối hợp Hành động Chống Khủng bố” (ASEAN Summit 7, Brunei)2002: Trung tâm chống Khủng bố Khu vực (Malaysia)2002: Tuyên bố về các Biện pháp chống Cung cấp Tài chính cho Khủng bố (ARF)HỢP TÁC KINH TẾ ASEANMục tiêu hợp tácCác điểm chính trong quá trình hợp tácAFTAMục tiêu hợp tácThay đổi theo từng thời kỳ1976: Xóa bỏ nghèo đói, phối hợp sử dụng triệt để các nguồn lực trong ASEAN.1992: Duy trì tăng trưởng và phát triển, thiết lập AFTA, tăng cường đầu tư.Tầm nhìn ASEAN 2020: Thu hẹp khoảng cách phát triển, Tạo ra Khu vực kinh tế ASEAN ổn định, thịnh vượng, có khả năng cạnh tranh cao.Chương trình hợp tác kinh tế ASEAN1967: (Tuyên bố Băng cốc) Thúc đẩy phát triển kinh tế.1976: Chương trình Hành động (Bali)Chương trình các dự án công nghiệp (AIP)Thỏa thuận ưu đãi thương mại (PTA)Chương trình hợp tác công nghiệp (AICO)Kế hoạch hỗ trợ công nghiệp (AIC)1992: Thành lập Khu vực thương mại tự do ASEAN (AFTA)1998: 5th Summit, Manila: Hiệp định Khung về khu vực đầu tư ASEAN (AIA)AFTA (1)Bối cảnh ra đời:Quá trình toàn cầu hóa kinh tế thế giới diễn ra nhanh chóng và mạnh mẽ.Sự hình thành và phát triển của các tổ chức kinh tế khu vực khác (NAFTA, EU).Các nước như Trung Quốc trở nên rất hấp dẫn, buộc ASEAN phải nâng cao hội nhập để cạnh tranh.AFTA (2)Mục tiêu của AFTA:Tự do hóa thương mại (loại bỏ các hàng rào thuế quan, và sau đó là phi thuế quan)Mở rộng khối thị trường thống nhất để tăng sức hấp dẫn đầu tư.Làm ASEAN thích nghi với điều kiện quốc tế mới (hàng loạt Thỏa thuận thương mại khu vực ra đời).AFTA (3)Nội dung (Hiệp định về thuế quan ưu đãi có hiệu lực chung - CEPT)Giảm thuế quanLoại bỏ hàng rao phi thuế quanHài hòa các thủ tục hải quanThực trạng, triển vọng hợp tácThực tế quan hệ thương mại nội khối ASEAN: Dao động ở mức trên 20%.Phương hướng phát triển hợp tác kinh tế nội khối ASEAN trong thời gian tới: Tăng cường đẩy mạnh hoàn thiện AFTA.HỢP TÁC VĂN HÓA – XÃ HỘIBối cảnh chung về VH-XH ở ĐNA1. Chia sẻ nhiều giá trị văn hóa2. Khác biệt về tôn giáo: Đạo Hồi, đạo Phật, đạo Thiên chúa.3. Khác biệt về sắc tộc: Mỗi quốc gia, cả khu vực.Hợp tác Văn hóa – xã hội (2)Tuyên bố Băng cốc 1967: hợp tác vì sự tiến bộ xã hội và phát triển văn hóa.1971: Tạp chí ASEAN lần đầu tiên ra đời. 1976: (Hòa hợp Bali I) Thúc đẩy nghiên cứu về ASEAN.1995: Hiến chương thành lập Trường Đại học ASEANNhững đặc điểm của hợp tác ASEAN (1)Chung mục tiêu: Hợp tác ổn định và lâu dàiChủ quyền quốc gia là tối caoCác thỏa thuận không mang tính ràng buộc pháp lýPhương cách ASEANNhững đặc điểm của hợp tác ASEAN (2)Xu hướng “li tâm” rõ ràng.Indonesia: Hiện đang đàm phán FTA với Nhật Bản, Úc, và New Zealand. Malaysia: FTA với Nhật Bản 2005; đàm phán với Úc, New Zealand, và Pakistan từ năm 2005. Philippines: Đã ký gần 40 FTA hoặc các thỏa thuận đầu tư song phương. Li tâm cả trên phương diện hợp tác an ninh.Hợp tác thiên về chiều rộng hơn là chiều sâu.Thực tế hợp tác không theo kịp các chương trình ký kết. Hiệu quả hợp tác không cao.Những trở ngại cho hợp tác ASEAN (1)Khoảng cách giữa các quốc gia: kinh tế, hạ tầng, trình độ phát triển.Khác biệt hệ thống chính trịKhác biệt về văn hóa-tôn giáoMâu thuẫn an ninh truyền thốngTiềm năng kinh tế yếuNhững trở ngại cho hợp tác ASEAN (2)Khoa học, kỹ thuật, quản lý yếuNền kinh tế không bổ sung nhiều được cho nhauLực hút từ bên ngoài (Mỹ, TQ)Cạnh tranh từ các nước bên ngoài (TQ)Lúng túng về con đường phát triển, nguyên tắc hoạt động.