Bài dự thi: Thiết kế bài giảng điện tử môn: An toàn sinh học

TRƯỜNG ĐẠI HỌC AN GIANGKHOA NÔNG NGHIỆP – TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN BÀI DỰ THI: THIẾT KẾ BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ MÔN: AN TOÀN SINH HỌC GV BIÊN SOẠN: NGUYỄN THỊ THÚY DIỄM Tel: 0123 649 909 Email:nttdiem@agu.edu.vn BỘ MÔN :CÔNG NGHỆ SINH HỌC THÁNG 11/2010 NỘI DUNG Cây chuyển gen là gì? - là một thực vật mang một hoặc nhiều gen được đưa vào nhân tạo. - Các gen được tạo đưa vào được phân lập từ những loài thực vật có  quan hệ họ hàng hoặc từ những loài khác biệt hoàn toàn. Những vấn đề cần quan tâm về cây chuyển gen Tại sao cần phải tạo ra cây chuyển gen? Phương pháp truyền thống là chuyển hạt phấn từ cây này sang nhuỵ hoa của cây khác. PP lai chéo này bị hạn chế: chỉ có thể thực hiện được giữa các cá thể cùng loài hoặc có họ hàng gần. - mất nhiều thời gian mới thu được những kết quả mong muốn và thường là những đặc tính quan tâm lại không tồn tại trong những loài có họ hàng gần. - Được tạo ra thông qua một quá trình được gọi là kỹ thuật di truyền. Các gen quan tâm được chuyển từ cá thể này sang cá thể khác. Cây chuyển gen được tạo ra như thế nào? Tình hình cây trồng chuyển gen trên thế giới 2/ KHÁI QUÁT VỀ THỰC PHẨM CHUYỂN GEN (Genetically Modified Foods- GMF ) Thực phẩm chuyển gen là gì? là thực phẩm mà con người đã can thiệp vào cấu trúc di truyền của chúng bằng cách lấy yếu tố di truyền được chọn lọc từ một chủng sinh vật này cấy vào tế bào của một sinh vật khác. Có sự khác biệt trong việc đánh giá thực phẩm biến đổi gen và thực phẩm truyền thống không? Các thực phẩm phải chắc chắn không gây hại gì cho sức khỏe con người. Sự đánh giá thực phẩm và thành phần thực phẩm từ kỹ thuật mới như nhau. Sử dụng các kỹ thuật mới để phát triển SV dùng làm thức ăn nên việc đánh giá phải tập trung vào các thành phần mới. Hãy nêu một số đặc điểm nổi bật của thực phẩm chuyển gen? Tạo các giống cây có năng suất cao, chất lượng tốt Đảm bảo ổn định đa dạng sinh học . Sử dụng hiệu quả nguồn nguyên liệu từ bên ngoài cho nông nghiệp và môi trường. Tạo lợi nhuận kinh tế và xã hội, giảm bớt đói nghèo. Một số phương pháp chuyển gen Link: Các phương pháp chuyển gen Gồm 2 quan điểm:  Quan điểm ủng hộ: GMF có lợi  Quan điểm phản đối: GMF có hại Cây chuyển gen mang lại lợi ích gì? -Tăng sản lượng -Giảm chi phí sản xuất -Tăng lợi nhuận nông nghiệp -Cải thiện môi trường Lợi ích của những cây trồng này đang hướng tới tạo ra cây GMO làm tăng giá trị dinh dưỡng hoặc các tính trạng thích hợp cho công nghiệp chế biến: Lúa gạo giàu vitamin A và  sắt Khoai tây tăng hàm lượng tinh bột Vacxin ăn được ở  ngô và khoai tây Những giống ngô có thể trồng được trong điều kiện nghèo dinh dưỡng Dầu ăn có lợi cho sức khoẻ hơn từ đậu nành và cải dầu Những hạn chế của cây chuyển gen? Lượng hoá chất tăng lên nhiều lần vì cỏ kháng thuốc và nhiều vấn đề khác Người nông dân phải mua các hạt giống GM với giá cao hơn. Công nghệ này chưa giảm được đói nghèo do nhiều nước nghèo chưa thể hoặc chưasẵn sàng chấp nhận nó. 2004, Monsanto buộc phải huỷ một giống lúa mỳ GM mà công ty dự định bán ở Mỹ và Canada do vấp phải sự phản đối mạnh mẽ của người tiêu dùng 10/2005 các cử tri Thuỵ Sĩ quyết định cấm trồng cây chuyển gien trong vòng 5 năm và đậu Hà Lan chuyển gien gây ra một số nguy cơ về sức khoẻ ở chuột nghiên cứu. Nhiều quốc gia vẫn cấm loại công nghệ này do lo ngại những nguy hiểm tiềm năng đối với sức khoẻ con người và môi trường. Thực trạng sử dụng GMF ở EU Một cuộc thăm dò ý kiến của các nước EU về việc sử dụng sản phẩm GMO được tiến hành vào tháng 11/12/2007 Phương hướng giải quyết những lo ngại về GMO * Vấn đề môi trường: Tạo vùng đệm xung quanh khu vực trồng cây biến đổi gene nhằm tránh sự hình thành tính kháng côn trùng. * Về sức khỏe: - tạo ra hạt giống có khả năng “tự kết liễu” 4. SẢN PHẨM CÔNG NGHỆ SINH HỌC Một số loại sản phẩm của CNSH thực phẩm được cải tiến tình trạng và chất lượng như: + Chống chịu bệnh + Giảm sử dụng thuốc trừ sâu. + Tăng thành phần dinh dưỡng + Tăng thời gian bảo quản Sản phẩm công nghệ sinh học thực phẩm hiện nay Một số sản phẩm công nghệ sinh học thực phẩm hiện nay: Cây thuốc lá phát sáng Cải dầu hàm lượng oleic acid cao. Bắp cải chậm quá trình lão hóa Cà tím kháng được thuốc kháng sinh Khoai lang kháng virus 5. CÁC VẤN ĐỀ CẦN QUAN TÂM Nguy cơ gây dị ứng Nguy cơ tạo ra độc tố Nguy cơ gây nhờn kháng sinh Nguy cơ về thành phần dinh dưỡng      - Mức độ an toàn của thực phẩm chuyển gen ít nhất cũng tương đương với các thực phẩm khác. (Tổ chức lương thực thực phẩm Úc, New Zealand, 2000)     - Không có bằng chứng nào cho thấy thực phẩm chuyển gen hiện đang có trên thị trường gây ra bất cứ lo ngại nào về sức khoẻ con người (Jane E. Henney, Uỷ viên Cơ quan quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ, 2000) * Một số nhận định trong vấn đề An toàn thực phẩm - Việc thử nghiệm độc tính của các cây trồng chuyển gen dễ làm hơn so với các cây trồng được tạo ra bình thường với các tính trạng mới (Các viện Hàn lâm Khoa học [Brazil, Trung quốc, Ấn độ, Mexico, Anh, Mỹ và Viện Hàn lâm Khoa học các nước Thế giới thứ 3], 2000). - Uỷ ban tư vấn đã thoả mãn với những cách đánh giá độ an toàn của các thực phẩm chuyển gen đã được phê chuẩn cho thương mại hoá (Báo cáo tham khảo chuyên môn của FAO/WHO,2000) Lê Trần Bình, 2006: không thể nói sản phẩm biến đổi gene có ảnh hưởng tới con người, vì hằng ngày, chúng ta vẫn ăn đủ loại thức ăn, sống, chín, chứa rất nhiều loại gene, những gene này không hề bị hỏng đi qua quá trình chế biến, nhưng cũng không "chuyển" sang chúng ta GS.TS Lê Đình Lương, 2008 khẳng định: "Nhiều tổ chức khoa học quốc tế đã nghiên cứu và đưa ra kết luận rằng sử dụng thực phẩm có nguồn gốc từ ADN tái tổ hợp là an toàn". TS. Randy Hautea, 2008 cho biết: + tại Mỹ, thực phẩm biến đổi gen chiếm tới 70%, điển hình như đu đủ, bí ngô; tại Nam Phi là ngô trắng, Philippines là ngô vàng... Tất cả đều được sử dụng làm thực phẩm cho gia súc và con người. + Với kinh nghiệm 12 năm trong lĩnh vực này, ông chưa thấy có trường hợp nào bị ngộ độc hay gặp vấn đề về sức khoẻ do ăn các sản phẩm biến đổi gen. Video: Genetically Modified Foods Interview.flv Tài liệu tham khảo Cục Bảo vệ môi trường tổ chức dịch và phát hành, 2004. An toàn cho người tiêu dùng. Các thực phẩm chuyển gen có an toàn hay không?. Trung tâm trí thức toàn cầu về CNSH cây trồng, Pocket KN0 3, ( 2. Cục Bảo vệ môi trường tổ chức dịch và phát hành, 2004. Những lợi ích đã được ghi nhận của cây chuyển gen. Trung tâm trí thức toàn cầu về CNSH cây trồng, Pocket KN0 5, ( ISAAA.org). 3. Nguyễn Văn Mùi, 2008. An toàn sinh học. NXB Giáo dục. Khuất Hữu Thanh và Lê Gia Huy, 2007. An toàn sinh học. NXB Khoa học Kỹ thuật. 5. Trang web: antoansinhhoc.com.vn www.agbiotech.com.vn Thực phẩm chuyển đổi gen là gì? Thực phẩm được sinh ra hay chế biến từ các cơ thể động, thực vật mang gen được tạo ra bằng phương pháp đột biến. Thực phẩm được sinh ra hay chế biến từ các sinh vật mang gen được tạo ra bằng các phương pháp lai. Thực phẩm được sinh ra hay chế biến từ các sinh vật được tạo ra thông qua quá trình chọn lọc tự nhiên. Thực phẩm được sinh ra hay chế biến từ các cơ thể động, thực vật mang các gen tái tổ hợp được chuyển vào một cách nhân tạo. Câu hỏi Tổ chức lương thực thực phẩm Úc, New Zealand (2000), nhận định về vấn đề an toàn của thực phẩm chuyển gen: A. Thực phẩm chuyển gen hiện đang có trên thị trường gây ra nhiều lo ngại nào về sức khoẻ con người. B. Mức độ an toàn của thực phẩm chuyển gen ít nhất cũng tương đương với các thực phẩm khác. C. Những cách đánh giá độ an toàn của các thực phẩm chuyển gen chưa được phê chuẩn cho thương mại hoá. D. Việc thử nghiệm độc tính của các cây trồng chuyển gen khó làm hơn so với các cây trồng được tạo ra bình thường với các tính trạng mới. Một số loại sản phẩm của thực phẩmchuyển gen được cải tiến tình trạng và chất lượng như:: Chống chịu bệnh Giảm sử dụng thuốc trừ sâu Tăng thành phần dinh dưỡng, tăng thời gian bảo quản Tất cả đều đúng Những lo ngại về tính an toàn của thực phẩm và sản phẩm chuyển gen liên quan đến: Các chất ………………………….. B. Các chất………………và các hợp chất…………… C. Khả năng truyền ngang các gen………..……… D. Những ảnh hưởng ………….……………………… gây dị ứng độc Có hại khác kháng thuốc kháng sinh không biết trước khác