Bài giảng Kỹ năng ra quyết định - Nguyễn Thanh Hội

GVHD: TS. Nguyễn Thanh Hội Thành viên: Lưu Công An Nguyễn Huỳnh Minh Châu Nguyễn Thị Huyền Chi Lê Thị Minh Hằng Hoàng Đức Hiếu Nguyễn Thị Trúc Huỳnh Thị Hồng Vân Nguyễn Lê Minh Việt KỸ NĂNG RA QUYẾT ĐỊNH NHÓM 9 Trong cuộc sống… … nơi đâu cũng cần có những quyết định …lĩnh vực nào cũng cần có những quyết định ...cho dù là trẻ nhỏ … hay người già ...cho dù bất cứ ai ? Vậy QUYẾT ĐỊNH là gì? Nội dung I. Khái niệm,bản chất và vai trò II.Phân loại QĐ III.Chức năng & yêu cầu của QĐ IV.Mục tiêu của QĐ V. Môi trường ra QĐ VI. Cơ sở khoa học của việc ra QĐ VII. Nguyên tắc của việc ra QĐ VIII.Nội dung các QĐ IX. Hình thức của các QĐ X. Phương pháp & nghệ thuật ra QĐ XI. Quy trình và mô hình ra QĐ XII. Nâng cao hiệu quả của QĐ I.1 Khái niệm Quyết định là quá trình nhận ra và xác định bản chất vấn đề, nhận ra các biện pháp có thể được sử dụng, chọn và thi hành biện pháp phù hợp. 3 chủ điểm của quá trình quyết định Vấn đề Giải pháp Thực hiện I.2 Bản chất của quyết định Là hành vi sáng tạo cuả nhà quản trị nhằm định ra những đường lối và tính chất hoạt động cuả một đối tượng (tổ chức) Nhằm giải quyết những vấn đề nảy sinh và đã chín muồi, trên cơ sở phân tích các qui luật khách quan đang vận động, chi phối đối tượng và trên khả năng thực hiện cuả đối tượng (tổ chức). I.3 Vai trò của quyết định Luôn là sản phẩm chủ yếu và trung tâm của mọi hoạt động quản trị. Quyết định sự thành công hay thất bại trong các tổ chức. Không thể thay thế bằng tiền bạc, vốn liếng, sự tự phát, sự tự điều chỉnh hoặc bất cứ thứ tự động hóa máy móc tinh xảo nào. Mỗi quyết định là một mắt xích trong toàn bộ hệ thống các quyết định của tổ chức  phải thận trọng khi ra quyết định Nội dung I. Khái niệm,bản chất và vai trò II.Phân loại QĐ III.Chức năng & yêu cầu của QĐ IV.Mục tiêu của QĐ V. Môi trường ra QĐ VI. Cơ sở khoa học của việc ra QĐ VII. Nguyên tắc của việc ra QĐ VIII.Nội dung các QĐ IX. Hình thức của các QĐ X. Phương pháp & nghệ thuật ra QĐ XI. Quy trình và mô hình ra QĐ XII. Nâng cao hiệu quả của QĐ II.1 Phân loại QĐ theo tính chất Quyết định chiến lược Quyết định chiến thuật Quyết định tác nghiệp II.2 Phân loại QĐ theo thời gian II.3 Phân loại theo chức năng QT Quyết định kế hoạch Quyết định tổ chức Quyết định kiểm soát Quyết định điều khiển II.4 Phân loại theo cách soạn thảo Quyết định theo chương trình có sẵn Quyết định không theo chương trình Nội dung I. Khái niệm,bản chất và vai trò II.Phân loại QĐ III.Chức năng & yêu cầu của QĐ IV.Mục tiêu của QĐ V. Môi trường ra QĐ VI. Cơ sở khoa học của việc ra QĐ VII. Nguyên tắc của việc ra QĐ VIII.Nội dung các QĐ IX. Hình thức của các QĐ X. Phương pháp & nghệ thuật ra QĐ XI. Quy trình và mô hình ra QĐ XII. Nâng cao hiệu quả của QĐ III.1 Chức năng của quyết định Quyết định III.2 Yêu cầu của quyết định Tính khoa học. Tính thống nhất Đúng thẩm quyền Cụ thể về thời gian Có địa chỉ rõ ràng Đúng lúc Nội dung I. Khái niệm,bản chất và vai trò II.Phân loại QĐ III.Chức năng & yêu cầu của QĐ IV.Mục tiêu của QĐ V. Môi trường ra QĐ VI. Cơ sở khoa học của việc ra QĐ VII. Nguyên tắc của việc ra QĐ VIII.Nội dung các QĐ IX. Hình thức của các QĐ X. Phương pháp & nghệ thuật ra QĐ XI. Quy trình và mô hình ra QĐ XII. Nâng cao hiệu quả của QĐ IV. Mục tiêu của các quyết định IV.1 Sự cần thiết khách quan Không thể ra quyết định quản trị mà không có mục tiêu, vì mục tiêu là một lĩnh vực hoạt động tất yếu, là cơ sở, là điểm xuất phát của mọi hoạt động quản trị khác IV.2 Vai trò của mục tiêu Là định hướng cho các hoạt động. Là cơ sở để đánh giá các phương án, các quyết định. Là căn cứ để ra quyết định về quản trị. IV.3 Cơ sở khoa học để xác định đúng đắn mục tiêu Vấn đề cốt lõi cần giải quyết khi ra quyết định? Hoàn cảnh cụ thể ở bên trong và và bên ngoài của mỗi đơn vị khi ra quyết định. Tình thế trước mắt và lâu dài đối với mỗi tổ chức, mỗi đơn vị khi thực hiện các quyết định. Đòi hỏi của việc sử dụng các quy luật khác quan trong lĩnh vực ra quyết định và thực hiện các quyết định về quản trị. Khả năng tổ chức thực hiện các quyết định của những người thừa hành IV.4 Yêu cầu đối với mục tiêu Phải rõ ràng. Có tính khả thi. Có thể kiểm soát được. Phù hợp với đòi hỏi của các quy luật khách quan. Phù hợp với hoàn cảnh, khả năng mỗi đơn vị. Giải quyết những vấn đề then chốt, quan trọng. IV.5 Hệ thống mục tiêu Các mục tiêu thường đan xen và ảnh hưởng lẫn nhau Phải xem xét toàn diện các vấn đề có liên quan để đề ra các mục tiêu có tính hệ thống khoa học IV.6 Các bước xác định mục tiêu Ý thức vấn đề Thu thập thông tin Xác định những mục tiêu dự kiến Lựa chọn và quyết định mục tiêu Nội dung I. Khái niệm,bản chất và vai trò II.Phân loại QĐ III.Chức năng & yêu cầu của QĐ IV.Mục tiêu của QĐ V. Môi trường ra QĐ VI. Cơ sở khoa học của việc ra QĐ VII. Nguyên tắc của việc ra QĐ VIII.Nội dung các QĐ IX. Hình thức của các QĐ X. Phương pháp & nghệ thuật ra QĐ XI. Quy trình và mô hình ra QĐ XII. Nâng cao hiệu quả của QĐ V. Môi trường ra quyết định Môi trường ra quyết định là những lực lượng và yếu tố bên ngoài hệ thống ra quyết định nhưng lại có ảnh hưởng sâu sắc đến việc ra quyết định. V.1 Phân loại môi trường Môi trường chắc chắn Môi trường không chắc chắn Môi trường rủi ro V.2 Các yếu tố cấu thành môi trường ra quyết định Xã hội Kinh tế Pháp luật Tự nhiên Gia đình … Môi trường bên ngoài DN V.2 Các yếu tố cấu thành môi trường ra quyết định Văn hóa công ty Cơ cấu tổ chức Cơ sở vật chất Quan hệ … Môi trường bên trong DN Nội dung I. Khái niệm,bản chất và vai trò II.Phân loại QĐ III.Chức năng & yêu cầu của QĐ IV.Mục tiêu của QĐ V. Môi trường ra QĐ VI. Cơ sở khoa học của việc ra QĐ VII. Nguyên tắc của việc ra QĐ VIII.Nội dung các QĐ IX. Hình thức của các QĐ X. Phương pháp & nghệ thuật ra QĐ XI. Quy trình và mô hình ra QĐ XII. Nâng cao hiệu quả của QĐ VI. Cơ sở khoa học của việc ra quyết định Nhu cầu Hoàn cảnh thực tế Khả năng của đơn vị Mục tiêu và chiến lược kinh doanh Thời cơ và rủi ro Tính quy luật và nghệ thuật sáng tạo Nội dung I. Khái niệm,bản chất và vai trò II.Phân loại QĐ III.Chức năng & yêu cầu của QĐ IV.Mục tiêu của QĐ V. Môi trường ra QĐ VI. Cơ sở khoa học của việc ra QĐ VII. Nguyên tắc của việc ra QĐ VIII.Nội dung các QĐ IX. Hình thức của các QĐ X. Phương pháp & nghệ thuật ra QĐ XI. Quy trình và mô hình ra QĐ XII. Nâng cao hiệu quả của QĐ VII. Nguyên tắc của việc  ra quyết định Quyết đoán Khoa học Khách quan Thống nhất Gắn chặt quyền lợi,quyền hạn và trách nhiệm Tạo ra sự năng động sáng tạo trong tổ chức Không chồng chéo Kịp thời Hiệu quả Nội dung I. Khái niệm,bản chất và vai trò II.Phân loại QĐ III.Chức năng & yêu cầu của QĐ IV.Mục tiêu của QĐ V. Môi trường ra QĐ VI. Cơ sở khoa học của việc ra QĐ VII. Nguyên tắc của việc ra QĐ VIII.Nội dung các QĐ IX. Hình thức của các QĐ X. Phương pháp & nghệ thuật ra QĐ XI. Quy trình và mô hình ra QĐ XII. Nâng cao hiệu quả của QĐ VIII. Nội dung các quyết định VIII.1 Yêu cầu về nội dung Phải thể hiện được những việc cần làm? Ai làm? Làm như thế nào? Làm trong bao lâu? Kết quả gì cần đạt được? Nội dung các quyết định không được chồng chéo, bất nhất, phải rõ ràng, khả thi, thực tế và hợp lý. VIII.2 Phân loại nội dung Theo chức năng: kế hoạch, lãnh đạo, tổ chức… Theo lĩnh vực: sản xuất, kinh doanh, thị trường… Theo cấp độ: chiến lược, tác nghiệp… Theo kiểu ra quyết định: cá nhân hay tập thể… VIII.3 Những yếu tố ảnh hưởng Trình độ của người ra quyết định Môi trường ra quyết định Hoàn cảnh và điều kiện ra quyết định… VIII.4 Nội dung chính  trong một quyết định Căn cứ ra quyết định Quyết định về vấn đề gì, về ai hay về việc gì? Hiệu lực của quyết định đối với ai, đối với cái gì, ở đâu và trong khoảng thời gian nào? Trách nhiệm, quyền hạn, quyền lợi, khen thưởng, xử phạt Nội dung I. Khái niệm,bản chất và vai trò II.Phân loại QĐ III.Chức năng & yêu cầu của QĐ IV.Mục tiêu của QĐ V. Môi trường ra QĐ VI. Cơ sở khoa học của việc ra QĐ VII. Nguyên tắc của việc ra QĐ VIII.Nội dung các QĐ IX. Hình thức của các QĐ X. Phương pháp & nghệ thuật ra QĐ XI. Quy trình và mô hình ra QĐ XII. Nâng cao hiệu quả của QĐ IX. Hình thức ra quyết định Bằng miệng Bằng văn bản Thông báo Nghị quyết Ra quyết định chính thức Nội dung I. Khái niệm,bản chất và vai trò II.Phân loại QĐ III.Chức năng & yêu cầu của QĐ IV.Mục tiêu của QĐ V. Môi trường ra QĐ VI. Cơ sở khoa học của việc ra QĐ VII. Nguyên tắc của việc ra QĐ VIII.Nội dung các QĐ IX. Hình thức của các QĐ X. Phương pháp & nghệ thuật ra QĐ XI. Quy trình và mô hình ra QĐ XII. Nâng cao hiệu quả của QĐ X.1 Phương pháp ra quyết định Phương pháp cá nhân ra quyết định X.1 Phương pháp ra quyết định (tt) Phương pháp quyết định tập thể X.1 Phương pháp ra quyết định (tt) Phương pháp so sánh X.1 Phương pháp ra quyết định (tt) Phương pháp kinh nghiệm X.1 Phương pháp ra quyết định (tt) Phương pháp toán học Phương pháp toán học X.1 Phương pháp ra quyết định(tt) Phương pháp thử nghiệm – thất bại X.1 Phương pháp ra quyết định (tt) Phương pháp cây quyết định X.1 Phương pháp ra quyết định (tt) Phương pháp cây mục tiêu & nhiệm vụ  Ra quyết định X.1 Phương pháp ra quyết định (tt) Các bước để chọn lựa phương pháp ra quyết định tốt nhất Tâm lý toàn cầu Sợ ra quyết định sai Tê liệt do sự phân tích Quá tin tưởng kinh nghiệm quá khứ X.1 Phương pháp ra quyết định (tt) Một số vấn đề mắc phải khi ra quyết định Tầm nhìn hạn hẹp chủ quan Ra quyết định khi lượng thông tin chưa đầy đủ X Theo Don Hellriegel là khả năng tưởng tượng,dự đoán, phát hiện và thực hiện những ý tưởng mới có ích. Đừng cố tìm một câu hỏi đúng Đừng cố gắng tuân theo logic Đừng tuân theo nguyên tắc cứng nhắc Đừng quá lệ thuộc vào hiện thực Đừng cố tránh những sự không rõ ràng Đừng quá lo sợ và cố tránh thất bại Đừng để mất khả năng hồi tưởng Tránh tình trạng biệt lập thái quá Đừng quá quan trọng vấn đề Đừng nghĩ rằng mình không biết sáng tạo X.2 Nghệ thuật ra quyết định Tính sáng tạo X.2 Nghệ thuật ra quyết định (tt) Tính cân đối Thể hiện ở năng lực và quyết tâm cần đạt cân đối ở người ra quyết định và người thực hiện quyết định X.2 Nghệ thuật ra quyết định (tt) Tính hài hòa Thể hiện ở sự hài hòa quyền lợi và trách nhiệm, hài hòa giữa hoàn cảnh và quyết tâm, hài hòa giữa cấp trên và cấp dưới… X.2 Nghệ thuật ra quyết định (tt) Tính hiệu quả nghệ thuật ra quyết định càng cao thì khả năng đạt hiệu suất càng cao Nội dung I. Khái niệm,bản chất và vai trò II.Phân loại QĐ III.Chức năng & yêu cầu của QĐ IV.Mục tiêu của QĐ V. Môi trường ra QĐ VI. Cơ sở khoa học của việc ra QĐ VII. Nguyên tắc của việc ra QĐ VIII.Nội dung các QĐ IX. Hình thức của các QĐ X. Phương pháp & nghệ thuật ra QĐ XI. Quy trình và mô hình ra QĐ XII. Nâng cao hiệu quả của QĐ XI.1 Quy trình ra quyết định xác định vấn đề cần ra quyết định liệt kê các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định thu thập và chọn lọc thông tin các yếu tố phát hiện các khả năng lựa chọn đánh giá các phương án chọn phương án tốt nhất và ra quyết định XI.2 Mô hình ra quyết định XI.2 Mô hình ra quyết định Lựa chọn mô hình ra quyết định 1. Vấn đề ra quyết định có cấp bách hay không? 2. Chúng ta có đủ thông tin? 3. Có thể tự giải quyết vấn đề hay chưa? 4. Vấn đề được hiểu thấu đáo chưa? 5. Sự chấp thuận của tập thể có thuận lợi cho sự thành công của quyết định hay không? Nội dung I. Khái niệm,bản chất và vai trò II.Phân loại QĐ III.Chức năng & yêu cầu của QĐ IV.Mục tiêu của QĐ V. Môi trường ra QĐ VI. Cơ sở khoa học của việc ra QĐ VII. Nguyên tắc của việc ra QĐ VIII.Nội dung các QĐ IX. Hình thức của các QĐ X. Phương pháp & nghệ thuật ra QĐ XI. Quy trình và mô hình ra QĐ XII. Nâng cao hiệu quả của QĐ XII.1 Những yếu tố và phẩm chất cá nhân cần thiết để ra quyết định Đầy đủ Kịp thời Chính xác 1. Thông tin XII.1 Những yếu tố và phẩm chất cá nhân cần thiết để ra quyết định 2. Triết lý kinh doanh và chiến lược công ty Là những tư tưởng, quan điểm chủ đạo nhất cần được xác định đúng và thấu suốt. Không có chiến lược, đường hướng kinh doanh, các nhà quản trị sẽ mất phương hướng. XII. Những yếu tố và phẩm chất cá nhân cần thiết để ra quyết định 3. Kiến thức Nhà quản trị phải có sự hiểu biết sâu rộng để quyết định đúng đắn và hiệu quả cao. 4. Khả năng tư duy Là sự hội tụ của những yếu tố cá nhân cùng với sự rèn luyện, học tập, và làm việc trong điều kiện lịch sử và xã hội nhất định. Người quản trị nên có khả năng đánh giá, dự đoán sự việc, sự kiện. XII.1 Những yếu tố và phẩm chất cá nhân cần thiết để ra quyết định XII.1 Những yếu tố và phẩm chất cá nhân cần thiết để ra quyết định 5. Động cơ ra quyết định Nhà quản trị cần có cái nhìn khách quan, tránh việc chỉ có lợi cho bản thân mà tổn hại lợi ích doanh nghiệp và xã hội. ? XII.1 Những yếu tố và phẩm chất cá nhân cần thiết để ra quyết định 6. Phẩm chất kinh doanh Được đánh giá qua: trực giác nhạy cảm, nhạy bén, năng động, quyết đóan. Lý do: thực tế thông tin không phải lúc nào cũng đầy đủ nên cần khả năng xét đóan của nhà QT. XII.1 Những yếu tố và phẩm chất cá nhân cần thiết để ra quyết định 7. Đạo đức Mục tiêu: Làm ăn lâu dài Có ích cho xã hội XII.1 Những yếu tố và phẩm chất cá nhân cần thiết để ra quyết định 8. Ý thức trách nhiệm Nhà quản trị phải có sự ý thức trách nhiệm đối với các việc làm nói chung và quyết định nói riêng XII.1 Những yếu tố và phẩm chất cá nhân cần thiết để ra quyết định 9. Sức khỏe Khi khỏe mạnh cả thể chất lẫn tinh thần thì quyết định thuận lợi hơn người ốm yếu. XII.1 Những yếu tố và phẩm chất cá nhân cần thiết để ra quyết định 10. Kinh nghiệm Nhờ kinh nghiệm, nhà quản trị sẽ bớt đi những sai lầm không đáng có, nhanh nhạy và quyết đoán trong những tình huống. XII.1 Những yếu tố và phẩm chất cá nhân cần thiết để ra quyết định 11. Khả năng định lượng Nhà quản trị phải biết xây dựng, lựa chọn và quyết định các giải pháp. XII.2 Thực hiện tốt quá trình triển khai QĐCác trợ giúp khi ra quyết định 1. Thưc hiện tốt quá trình triển khai QĐ - Triển khai rõ ràng - Bảo đảm điều kiện vật chất - Bảo đảm thông tin phản hồi - Tổng kết rút kinh nghiệm 2. Các trợ giúp khi ra quyết định - Tạo cơ chế phản biện - Tham vấn đa nguyên - Chất vấn biện chứng Thank you!