Chiếc bát ăn cơm và nghề gốm Việt Nam

Chiếc bát ăn cơm và nghề gốm Việt Nam Như bài đầu tiên đã viết, khi tìm hình ảnh minh họa cho phần viết về chiếc bát ăn cơm, tôi đã không thể tìm ra chiếc bát hải Dương trắng hoa văn đỏ ngày trước. Cùng với sự biến mất của chiếc bát sứ Hải Dương, những chiếc bát chiết yêu và nhiều loại bát ngày xưa giờ rất khó để tìm thấy. Với nhiều người, sự biến mất của một vài cái bát cũ kỹ, và có đôi phần xấu xí, là một điều gì đó hết sức hiển nhiên. Chẳng mấy ai quan tâm xem những chiếc bát thuần Việt giờ còn lại bao nhiêu? Cùng với sự phát triển về kinh tế, giao thoa về văn hóa, nghề gốm của Việt Nam đã có nhiều thay đổi. Đây có thể là một tín hiệu vui với nhiều người, khi những đồ gốm sứ được đa dạng hóa về mẫu mã, bền đẹp hơn về chất lượng. Nhưng với những làng gốm, việc biến mất của rất nhiều đồ gốm sứ thuần Việt là một tín hiệu cho thấy làng nghề gốm sứ truyền thống tại Việt Nam gần như đã "biến mất". Nói đến đây chắc hẳn nhiều người sẽ phản đối, và dẫn chứng về một loạt làng nghề gốm sứ nổi tiếng của Việt Nam vẫn đang hoạt động và phát triển mạnh, như gốm sứ Bát Tràng, gốm sứ Hải Dương, gốm sứ Minh Long... Nhưng, với những gì tôi được chứng kiến ở làng gốm Bát Tràng, thì tôi nghĩ, gốm sứ thuần Việt chắc chắn không còn phát triển như trước, hay đúng hơn là vẫn phát triển, nhưng theo một cách hoàn toàn khác với gốm sứ truyền thống xưa kia. Đây là những gì tôi thấy ở làng gốm Bát Tràng, ghi nhận trong một ngày ghé thăm: "Nói đến Bát Tràng, trong đầu tôi mặc định hiện lên hình ảnh của những bức tường loang lổ rêu phong, những lò nung gốm màu đất nâu, con đường nhỏ lát gạch đỏ uốn lượn quanh những ngôi nhà cổ Tóm lại, để cho đúng với định nghĩa về một làng nghề, TRONG tưởng tượng của tôi, mọi cảnh vật và con người đều hiện lên với vẻ gì đó rất ư là truyền thống và cũ kỹ. Và đây là những gì tôi đã thấy trong ngày về Bát Tràng. Ngay đầu làng, nếu có thể gọi đây là một cái làng, thay vì con đường lát gạch đỏ mềm mại, tôi gặp ngay một con đường bê tông rộng thênh thang, đủ cho 2 ô tô tránh nhau thoải mái. Thứ truyền thống duy nhất tôi gặp trên đường làng là một xe ngựa, không rõ xe chở gì nhưng nó làm tôi đặc biệt chú ý vì đuôi con ngựa. Dài, vàng và bết. Đặc biệt hơn vì anh chàng đánh xe cũng có mái tóc giống y đuôi con ngựa. Bết, vàng và dài. Ngôi làng, nằm NGOÀI trí tưởng tượng của tôi, thật to đẹp, hiện đại. Về một mặt nào đó, nó còn to đẹp hơn chán vạn khu tập thể mà tôi đang ở. Nói là làng nhưng nhà nào nhà nấy to, rộng, cao hai ba tầng. Cũng có những ngôi nhà cổ với mái ngói rêu phủ như TRONG tưởng tượng của tôi, nhưng, khá hiếm hoi và không đủ để thành một cái làng. Nhưng tôi trấn an mình: ô hay, tại sao mình không hiểu rằng đây là một làng nghề đang cần đẩy mạnh yếu tố du lịch? Mà muốn thu hút được khách tham quan, thì ngoài những nét truyền thống cũng cần đảm bảo cơ sở vật chất để phục vụ nhu cầu đi lại và dịch vụ cho khách du lịch chứ? Và nếu ngôi làng đã trở nên như một đô thị nhỏ thì lại càng chứng tỏ nghề truyền thống ở đây đã phát triển rất tốt Okie, có thể chấp nhận, dù thực sự, ngay từ đầu làng, nhiều thứ đã NGOÀI tưởng tượng của tôi. Đi tiếp. Vào đến Bát Tràng. Vẫn giữ nguyên cái hình ảnh mặc định trong đầu về một làng nghề, tôi cứ loanh quanh đi tìm những bình gốm, những đĩa men, những lọ hoatrong lò gốm. Nhưng thay vì thấy những lò gốm, tôi thấy hẳn một chợ gốm, không, phải gọi là một siêu thị gốm. Dầu không có những kệ hàng bóng lộn, không có điều hòa, nhân viên bán hàng không mặc đồng phục, nhưng sự đồ sộ, phong phú và hiện đại thì đúng là một siêu thị. Ngay đầu chợ gốm là một cửa hàng mà ai cũng phải chú ý, vì nó có đến một dãy những chiếc lục bình khổng lồ. Những chiếc bình cao hơn đầu người, trên đó là cả một bức tranh với nhiều đề tài khác nhau về phong cảnh, con người... Rồi những dãy hàng chén bát, đĩa, cốcđủ loại. Nhiều hơn nữa là những bức tượng gốm sứ cũng vô cùng đa dạng: tượng Phúc Lộc Thọ đứng trên kệ, tượng Chí Phèo Thị Nở ngồi bệt dưới sàn (rất rõ đẳng cấp và thể loại); tượng chó nằm, chó ngồi, chó vui, chó buồn; Rồi cả một giàn chuông gió màu sắc bắt mắt, kiểu dáng vô thiên lủng treo như một tấm màn to Tôi chưa từng hình dung là Bát Tràng lại quy mô đến mức ấy. Dẫu biết đây là một làng nghề nổi tiếng nhưng đúng là mọi thứ đa phần nằm NGOÀI tưởng tượng của tôi. Cảm giác về một ngôi làng truyền thống gần như rất ít. Tôi chỉ thấy ngợp về số lượng, chủng loại của các thành phẩm gốm nơi đây nhiều hơn là về một cái gì đó mang tính văn hóa. Hay tại cái khái niệm văn hóa của tôi hạn hẹp, ko theo kịp thời đại? Cũng có một dịch vụ được gọi là dịch vụ thăm làng gốm mà theo như bạn bè quảng cáo và dân làng giới thiệu thì chúng tôi có thể được nặn gốm trên bàn xoay, rồi nung gốm, tô vẽ Tóm lại là có thể tự mình tham gia vào quy trình làm gốm để có một thành phẩm hoàn hảo từ đầu chí cuối. Rất tiếc là tôi lại không được tham gia nên cảm giác cuối cùng đọng lại về Bát Tràng không giống như TRONG tưởng tượng của tôi trước đó. Tự dặn mình lần sau có ghé Bát Tràng thì thế nào tôi cũng phải vào một lò gốm bằng được, để xem điều đó có bù đắp lại những gì tôi thấy Bát Tràng đang còn thiếu. Chẳng hiểu có phải do tâm trạng có phần hơi mâu thuẫn về Bát Tràng mà cuối cùng, những hình ảnh ghi lại được ở đây không nhiều. Đầu tiên là những màn chuông gió: Còn đây là những vật dùng để trang trí nho nhỏ xinh xinh: Những dãy bình gốm xếp dài Heo đất, búp bê. Cốc sứ ngộ nghĩnh Bình rượu, lọ hoa Mặt dây có khắc chữ cái và biểu tượng các con vật tương ứng với 12 con Giáp Còn đây là các vị Tam Đa. Nhìn các vị xếp hàng thế này, tự dưng tôi thấy bớt đi chút thành kính (!!!) - Xin các vị xá tội Chí Phèo to Chí Phèo nhỏ, Thị Nở trên Thị Nở dưới Để ý kỹ sẽ thấy Chí Phèo - Thị Nở ở mỗi hàng đều có những nét khác nhau nào đó Nhìn bức ảnh này, tôi luôn liên tưởng đến một cuộc chiến đa chủng tộc Còn bạn, đã bao giờ bạn đến Bát Tràng? Và bạn có tìm thấy những nét truyền thống, thuần Việt ở đâu không? Hãy chỉ giúp để mọi người cùng biết nhé!