Chính sách đối ngoại của Mỹ giai đoạn 1991 - 2007

CHÍNH SÁCH ĐỐI NGOẠI CỦA MỸ GIAI ĐOẠN 1991 - 2007Nước Mỹ sau Chiến tranh lạnh Sau Chiến tranh lạnh, trật tự hai cực không còn, đâu là thách thức và cơ hội của Mỹ trong một thế giới đã hoàn toàn thay đổi? Xác định như thế nào lợi ích, mục tiêu và trọng tâm chính sách đối ngoại? Các thách thức an ninh phi truyền thống nổi lên như khủng bố, xung đột sắc tộc, thảm hoạ thiên nhiên, dịch bệnh...Cơ hội mới: + quân sự không có đối thủ+ nền kinh tế toàn cầu được kết nối bằng mạng lưới thông tin tức thời tạo công ăn việc làm và đầu tư cho Mỹ+ cộng đồng các nước dân chủ gia tăng tạo thêm đồng minh tự nhiên cho Mỹ.Lợi ích và mục tiêu chiến lược bao trùm là duy trì vai trò lãnh đạo thế giới, vị trí siêu cường số một, không để cho bất cứ nước nào hoặc nhóm nước nào nổi lên thách thức vai trò của Mỹ.Trọng tâm chính sách của Mỹ đặt vào châu Âu, châu Á-Thái Bình Dương và một số vấn đề như chống phổ biến vũ khí huỷ diệtChính sách của Bill Clinton Chiến lược an ninh quốc gia “dính líu và mở rộng” 2/1996: Củng cố an ninh bằng cách duy trì tiềm lực quốc phòng mạnh và sẵn sàng chiến đấu, chống khủng bố và buôn lậu ma tuý, chống phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt và kiểm soát vũ khí. Cục diện thế giới thay đổi buộc Mỹ điều chỉnh chính sách, đặc biệt là nhằm đối phó với các thách thức an ninh mới nổi lên. Đây cũng là cách thức để Mỹ duy trì sức mạnh quân sự áp đảo của mình. Mỹ can thiệp vào Somalia, tham gia giải quyết khủng hoảng hạt nhân trên bán đảo Triều Tiên, tham gia thanh sát vũ khí ở I-rắc, giải quyết khủng hoảng ở Cô-sô-vô v.v Thúc đẩy dân chủ và thịnh vượng thông qua mở rộng các nền kinh tế thị trường tự do và thương mại tự do (các hiệp định song phương và khu vực). Chính quyền Clinton coi thúc đẩy thương mại là một trong những ưu tiên, qua đó tạo sự phồn vinh ở nhiều quốc gia Mỹ hướng tới, đồng thời tạo dựng ảnh hưởng của Mỹ. Một trọng tâm Mỹ nhằm vào là Trung Quốc. Sự “dính líu” trong chính sách của Clinton chủ yếu là Trung Quốc. Do nội bộ Mỹ có hai luồng quan điểm trái ngược nhau về cách đánh giá Trung Quốc (coi Trung Quốc là thách thức hay cơ hội?), nên Clinton đã thể hiện rõ quan điểm mở rộng quan hệ với Trung Quốc thay vì cô lập và tìm cách kiềm chế nước này. Đồng thời, Clinton không ngừng cổ suý cho tự do, dân chủ và nhân quyền trên thế giới, kể cả ở Trung Quốc, coi đó là một trong những ưu tiên chính sách của mình.Chiến lược đối với từng khu vực: Mỹ nêu lên các mục tiêu, ưu tiên và phương hướng chính sách cụ thể đối với một số khu vực và vấn đề cụ thể.Đánh giá: những mặt mạnh và yếu trong chính sách của chính quyền Clinton thông qua một số vấn đề cụ thể như Bắc Triều Tiên, chống khủng bố, dân chủ nhân quyền.Khủng bố 11/9/2001 ở Mỹ có tác động sâu sắc đối với nước Mỹ: -Thay đổi nhận thức của Mỹ về an ninh và các mối đe doạ - Dấy lên cuộc tranh luận về sức mạnh Mỹ và chính sách đối ngoại của MỹChính sách của George W. BushChiến lược an ninh quốc gia của Bush II ngày 17/9/2002:Đấu tranh cho những khát vọng về nhân phẩm (hàm ý dân chủ và nhân quyền).Đánh bại chủ nghĩa khủng bố và không để cho kẻ thù đe dọa, kể cả bằng vũ khí hủy diệt hàng loạt. Học thuyết “đánh đòn phủ đầu” cho phép Mỹ tấn công phòng ngừa đối với các đối tượng Mỹ cho là đe dọa đến an ninh hoặc tấn công Mỹ (tác động mạnh đến quan hệ quốc tế?)Thúc đẩy tăng trưởng kinh tế toàn cầu thông qua thị trường và thương mại tự do. Chiến lược quốc gia về chống vũ khí huỷ diệt hàng loạt tháng 12/2002Coi phổ biến WMD là mối đe doạ trực tiếp tới an ninh và lợi ích của MỹCoi việc chống phổ biến WMD là một ưu tiên trong chính sách an ninh - đối ngoạiXác định các đối tượng và mối đe doạ từ việc phổ biến WMDXác định các biện pháp đối phóChiến lược quốc gia về chống khủng bố tháng 3/2003 - Chống khủng bố trở thành ưu tiên số một - Xác định đối tượng khủng bố và khu vực tập trung khủng bố - Xác định các nguyên nhân dẫn đến khủng bố - Các biện pháp chống khủng bốThông điệp Liên bang 1/2006 và Chiến lược an ninh quốc gia tháng 3/2006: - Tiếp tục nhấn mạnh chống khủng bố quốc tế - Chống phổ biến WMD - Thúc đẩy tự do, dân chủ và nhân quyền - Tự do thương mại - An ninh năng lượngĐặc điểm xuyên suốt trong chính sách đối ngoại Mỹ?Luôn phục vụ lợi ích dân tộc. Tính thực dụng: chỗ nào mà lợi ích của Mỹ bị đe dọa thì Mỹ tìm mọi cách để bảo vệ, kể cả hành động đơn phương. Ví dụ: Mỹ không ký Nghị định thư Kyoto, hay phản đối Tòa án Hình sự quốc tế.Quảng bá cho các giá trị Mỹ (tự do, dân chủ, công bằng, thịnh vượng, thương mại tự do ).Luôn có chính sách nước lớn.Gắn chặt an ninh quốc phòng, kinh tế với đối ngoại.Q&A