Chương 1: Tổng quan về hệ điều hành

GV: Đặng Quang Hiển Khoa: Khoa Học Máy Tính NGUYÊN LÝ HỆ ĐIỀU HÀNH (3 Tín chỉ) 6/28/2014 Chương 1. Tổng quan về hệ điều hành 2 GIỚI THIỆU MÔN HỌC Tên môn học: Nguyên lý hệ điều hành Thời lượng: 3 TC (45 LT) Mục tiêu của học phần: cung cấp cho sinh viên: Các khái niệm, cấu trúc, nguyên lý, tổ chức hoạt động của hệ điều hành. Quản lý tiến trình, bộ nhớ, tài nguyên máy tính. Giới thiệu về hệ thống tập tin, hệ thống nhập/xuất và cơ chế bảo vệ an toàn cho hệ thống. Các phương pháp giải quyết các vấn đề nảy sinh. Xem xét một số hệ điều hành nổi tiếng Linux, Windows 6/28/2014 Chương 1. Tổng quan về hệ điều hành 3  Tài liệu tham khảo: Trường CĐ CNTT HN Việt Hàn, Giáo trình Nguyên lý hệ điều hành tháng (03/2008 ) Nguyễn Kim Tuấn (2005), Nguyên lý hệ điều hành, nhà xuất bản khoa học kỹ thuật. Trần Hạnh Nhi, Giáo trình Hệ điều hành nâng cao Đại học khoa học tự nhiên TP Hồ Chí Minh. Operating System Conceps (2003), nhà xuất bản Wiley năm 2003. GIỚI THIỆU MÔN HỌC 6/28/2014 Chương 1. Tổng quan về hệ điều hành 4 Nội dung môn học có 6 chương: Chương 1: TỔNG QUAN VỀ HỆ ĐIỀU HÀNH Chương 2: QUẢN LÝ TIẾN TRÌNH Chương 3: QUẢN LÝ BỘ NHỚ Chương 4: QUẢN LÝ TẬP TIN VÀ ĐĨA Chương 5: QUẢN LÝ NHẬP/XUẤT Chương 6: BẢO VỆ AN TOÀN HỆ THỐNG NỘI DUNG MÔN HỌC 6/28/2014 Chương 1. Tổng quan về hệ điều hành 5 Chương 1: TỔNG QUAN VỀ HỆ ĐIỀU HÀNH 1.1. Chức năng và lịch sử phát triển HĐH 1.2. Một số khái niệm của HĐH 1.3. Hệ điều hành và phân loại 1.4. Thành phần, dịch vụ, cấu trúc cơ bản của HĐH 6/28/2014 Chương 1. Tổng quan về hệ điều hành 6 CHỨC NĂNG VÀ LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA HĐH 1.1.1 Chức năng của HĐH (1/4) - Hệ thống máy tính gồm: phần cứng, HĐH, các chương trình ứng dụng và người sử dụng. HĐH rất quan trọng và không thể thiếu, nhờ có HĐH mà người sử dụng có thể làm việc và khai thác được các chức năng của phần cứng máy tính - HĐH là một hệ thống, đóng vai trò trung gian giữa người sử dụng và phần cứng. Mục tiêu chính là cung cấp môi trường thuận lợi để người sử dụng dễ dàng thực hiện các chương trình ứng dụng của mình trên máy tính và khai thác triệt để các chức năng của phần cứng máy tính - HĐH là một chương trình chạy trên máy tính, dùng để điều hành, quản lý các thiết bị phần cứng và các tài nguyên phần mềm 6/28/2014 Chương 1. Tổng quan về hệ điều hành 7 CHỨC NĂNG VÀ LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA HĐH 1.1.1 Chức năng của hệ điều hành (2/4) Để đạt được mục tiêu HĐH thực hiện 2 chức năng: - Giả lập một máy tính mở rộng: máy tính được cấu thành từ CPU, memory, I/O… để hiểu được cơ chế NSD tác động vào ngôn ngữ máy. Để đơn giản HĐH che đậy các phần cứng bởi các máy tính mở rộng. Khi tác động vào máy tính thực thì người sử dụng tác động vào máy tính mở rộng, mọi việc chuyển đổi thông tin do HĐH thực hiện. Như vậy chức năng chính của HĐH giúp người sử dụng khai thác các chức năng của phần cứng máy tính dễ dàng và hiệu quả hơn 6/28/2014 Chương 1. Tổng quan về hệ điều hành 8 CHỨC NĂNG VÀ LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA HĐH 1.1.1 Chức năng của hệ điều hành (3/4) - Quản lý tài nguyên của hệ thống: processor, memory, I/O device, printer, file... dùng để cấp phát cho tiến trình, chương trình. Khi thực hiện chương trình hay cần nạp thêm một tiến trình mới thì cần cấp không gian bộ nhớ. HĐH đa nhiệm cần được nạp nhiều tiến trình, chương trình vào bộ nhớ, nhưng bộ nhớ có giới hạn nên phải cấp phát sao cho hợp lý để đảm bảo tất cả chương trình, tiến trình khi cần đều được nạp vào bộ nhớ để hoạt động. HĐH phải bảo vệ các không gian nhớ đã cấp cho chương trình, tiến trình để tránh sự truy cập bất hợp lệ và tranh chấp. Đặc biệt là các tiến trình đồng thời hoạt động trên hệ thống. 6/28/2014 Chương 1. Tổng quan về hệ điều hành 9 CHỨC NĂNG VÀ LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA HĐH 1.1.1 Chức năng của hệ điều hành (4/4) Mục tiêu các nhà thiết kế, cài đặt hướng tới chức năng của HĐH là: - HĐH cho phép thực hiện nhiều chương trình đồng thời trong môi trường đa tác vụ. - Hệ điều hành tự nạp nó vào bộ nhớ: khi boot - Hệ điều hành và API: (Application Programming Interface):các hàm và thủ tục xây dựng sẵn như shutdown hoặc có thể gọi thủ tục khác - Nạp dữ liệu cần thiết vào bộ nhớ: lưu lại địa chỉ cất giữ dữ liệu - Hệ điều hành biên dịch các chỉ thị chương trình: đọc, giải mã các thao tác cần thực hiện và thông báo các lỗi khi hệ thống gặp lỗi - HĐH quản lý tài nguyên : đảm bảo thích hợp các tài nguyên của hệ thống 6/28/2014 Chương 1. Tổng quan về hệ điều hành 10 CHỨC NĂNG VÀ LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA HĐH 1.1.2 Lịch sử phát triển của hệ điều hành (1/2)  Thế hệ 1:1946-1955: máy tính dùng đèn điện tử chân không, người lập trình dùng ngôn ngữ máy để thực hiện, dùng bảng điều khiển, sau đó phiếu đục lỗ và viết c/trình trên phiếu thay bảng điều khiển Thế hệ 2: 1956-1965: máy tính dùng bán dẫn ra đời, người lập trình dùng ngôn ngữ assembly hoặc Fortran để viết chương trình trên phiếu đục lỗ và đưa vào máy thực hiện đưa kết quả ra máy in.  Thế hệ 3: 1965-1980: máy tính sử dụng mạch tích hợp IC, máy tính càng phổ biến hơn, máy tính phát triển nhiều và phức tạp hơn cần có HĐH để điều phối kiểm soát hoạt động hệ thống  Thế hệ 4: từ 1980 đến nay: máy tính cá nhân ra đời, hệ thống máy tính IBM với hệ điều hành MSDOS, hệ điều hành Windows sau này. 6/28/2014 Chương 1. Tổng quan về hệ điều hành 11 CHỨC NĂNG VÀ LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA HĐH 1.1.2 Lịch sử phát triển của hệ điều hành (1/2) Tóm lại: Qua đây chúng ta thấy quá trình hình thành của HĐH gắn liền với quá trình hình thành máy tính. Có một số điểm nổi bậc sau:  Các ngôn ngữ lập trình cấp thấp ra đời trước các HĐH và các HĐH đều được xây dựng từ ngôn ngữ lập trình cấp thấp. Đặc biệt HĐH Unix xây dựng từ C ngôn ngữ lập trình cấp cao.  Nếu không có HĐH thì việc khai thác và sử dụng máy tính sẽ khó khăn và phức tạp và không phải ai cũng sử dụng được máy tính .  Sự ra đời và phát triển của HĐH gắn liền với sự phát triển của máy tính và ngược lại. HĐH thực sự phát triển khi máy tính PC xuất hiện trên thị trường 6/28/2014 Chương 1. Tổng quan về hệ điều hành 12 MỘT SỐ KHÁI NIỆM CỦA HỆ ĐIỀU HÀNH 1.2.1 Tiến trình và tiểu trình  Tiến trình là một bộ phận của chương trình đang thực hiện. Tiến trình là đơn vị làm việc cơ bản của hệ thống, có thể tồn tại nhiều tiến trình cùng hoạt động, trong đó có cả tiến trình của HĐH và tiến trình của chương trình người sử dụng và có thể hoạt động đồng thời với nhau bằng cách phân chia thời gian CPU giữa chúng  Tiểu trình là thành phần của tiến trình, trong một tiến trình có thể có nhiều tiểu trình. Tiểu trình cũng là đơn vị xử lý cơ bản trong hệ thống, xử lý tuần tự đoạn code, sở hữu một con trỏ lệnh, một tập các thanh ghi và một vùng nhớ stack riêng và các tiểu trình cũng chia sẻ thời gian xử lý của processor như các tiến trình 6/28/2014 Chương 1. Tổng quan về hệ điều hành 13 MỘT SỐ KHÁI NIỆM CỦA HỆ ĐIỀU HÀNH 1.2.2 Bộ xử lý lệnh (Shell)  Shell là một tiến trình đặc biệt của HĐH, nó có nhiệm vụ nhận, phân tích lệnh của người sử dụng, phát sinh tiến trình mới để thực hiện yêu cầu, tiến trình mới được gọi là tiến trình đáp ứng yêu cầu. Lệnh Shell đối với : + HĐH đơn nhiệm: khi tiến trình thực hiện lệnh shell chờ + HĐH đa nhiệm: khi tiến tiến trình thực hiện shell sẵn sàng  Shell là nơi giao tiếp giữa người sử dụng và HĐH thông qua dòng lệnh, mỗi HĐH khác nhau có cơ chế dòng lệnh khác nhau. + MSDOS đó là con trỏ lệnh và dấu nhắc hệ điều hành (C:\>_) + Windows 9x đó là nút Start\Run 6/28/2014 Chương 1. Tổng quan về hệ điều hành 14 MỘT SỐ KHÁI NIỆM CỦA HỆ ĐIỀU HÀNH 1.2.3 Sự phân lớp hệ thống (1/2) HĐH là một hệ thống các chương trình bao quanh máy tính thực (vật lý) nhằm tạo ra một máy tính mở rộng (logic). Mỗi người sử dụng yêu cầu HĐH khác nhau:  Người sử dụng thông thường chỉ cần một môi trường thuận lợi để họ thực hiện các ứng dụng.  Lập trình viên cần một môi trường lập trình tốt để họ có thể triển khai các ứng dụng.  Chuyên viên lập trình hệ thống cần HĐH cung cấp cho họ các công cụ để họ can thiệp sâu hơn vào hệ thống phần cứng máy tính ... Để đáp ứng yêu cầu của nhiều đối tượng người sử dụng khác nhau, HĐH thực hiện hệ thống phân lớp 6/28/2014 Chương 1. Tổng quan về hệ điều hành 15 MỘT SỐ KHÁI NIỆM CỦA HỆ ĐIỀU HÀNH 1.2.3 Sự phân lớp hệ thống (2/2) Người dùng Trình ứng dụng Các tiện ích Hệ điều hành Phần cứng Người lập trình Người thiết kế hệ điều hành Hệ thống phân lớp: - Người thiết kế hệ điều hành là phải truy cập trực tiếp vào các chi tiết của phần cứng máy tính. - Người sử dụng và người lập trình truy cập vào các chi tiết của phần cứng máy tính thông qua hệ điều hành.  Như vậy người sử dụng tác động vào lớp trong cùng sẽ gặp nhiều khó khăn 6/28/2014 Chương 1. Tổng quan về hệ điều hành 16 MỘT SỐ KHÁI NIỆM CỦA HỆ ĐIỀU HÀNH 1.2.4 Tài nguyên hệ thống (1/2)  Tài nguyên không gian: Là các không gian lưu trữ của hệ thống như đĩa, bộ nhớ chính, quan trọng nhất là không gian bộ nhớ chính, nơi lưu trữ các chương trình đang được CPU thực hiện. - Sau đây là các tài nguyên của hệ thống: Bộ nhớ: (Memory): là nơi chứa dữ liệu, còn thời gian truy cập bộ nhớ là quá trình tìm đến dữ liệu trên bộ nhớ. Bộ nhớ Ram là bộ nhớ trong  Tài nguyên thời gian: chính là thời gian thực hiện lệnh của bộ xử lý và thời gian truy xuất dữ liệu trên bộ nhớ 6/28/2014 Chương 1. Tổng quan về hệ điều hành 17 MỘT SỐ KHÁI NIỆM CỦA HỆ ĐIỀU HÀNH 1.2.4 Tài nguyên hệ thống (1/2) + Bộ xử lý: (Processor): là tài nghuyên quan trọng nhất của hệ thống, dùng để xử lý các câu lệnh đưa tiến trình vào trạng thái hoạt động. Khi xét về bộ xử lý thì xét đến thời gian xử lý của bộ xử lý + Tài nguyên ảo/Tài nguyên logic: Là loại tài nguyên cung cấp cho chương trình người sử dụng dưới dạng đã được biến đổi, nó xuất hiện khi hệ thống cần và mất đi khi hệ thống kết thúc. ▪ Tài nguyên phân chia được: Là những tài nguyên mà tại một thời điểm nó có thể cấp phát cho nhiều tiến trình khác nhau cùng một lúc. Ví dụ như bộ nhớ chính và Processor ▪ Tài nguyên không phân chia được: Là những tài nguyên mà tại một thời điểm nó chỉ có thể cấp phát cho một tiến trình duy nhất. Ví dụ như máy in 6/28/2014 Chương 1. Tổng quan về hệ điều hành 18 MỘT SỐ KHÁI NIỆM CỦA HỆ ĐIỀU HÀNH 1.2.5 Lời gọi hệ thống - Để tạo môi trường giao tiếp giữa chương trình của người sử dụng và HĐH, HĐH đưa ra các lời gọi hệ thống. Chương trình của người sử dụng dùng các lời gọi hệ thống để liên lạc với HĐH và yêu cầu các dịch vụ từ HĐH - Cần phải phân biệt sự khác nhau giữa Shell và System Call. Shell tạo môi trường giao tiếp giữa người sử dụng và HĐH, System Call tạo môi trường giao tiếp giữa chương trình người sử dụng và HĐH - Lời gọi hệ thống có thể được chia thành các loại: quản lý tiến trình, thao tác trên tập tin, thao tác trên thiết bị nhập/xuất ... 6/28/2014 Chương 1. Tổng quan về hệ điều hành 19 HỆ ĐIỀU HÀNH VÀ PHÂN LOẠI 1.3.1 Khái niệm hệ điều hành (1/4) Có nhiều người sử dụng HĐH dưới các góc độ khác nhau vì thế họ có thể định nghĩa về hệ điều hành khác nhau: Đối với người sử dụng: HĐH là tập hợp các chương trình, phục vụ khai thác hệ thống tính toán một cách dễ dàng, thuận tiên Đối với người làm quản lý:HĐH là tập hợp các chương trình, phục vụ quản lý chặt chẽ, sử dụng tối ưu các tài nguyên của hệ thống tính toán Đối với cán bộ kỹ thuật: HĐH là một hệ thống bao trùm lên một máy tính vật lý cụ thể để tạo ra một máy tính logic với những tài nguyên mới và khả năng mới Các khái niệm trên cho ta thấy mỗi người sử dụng đều mong muốn khác nhau và muốn công việc của mình được thực hiện dễ dàng 6/28/2014 Chương 1. Tổng quan về hệ điều hành 20 HỆ ĐIỀU HÀNH VÀ PHÂN LOẠI 1.3.1 Khái niệm hệ điều hành (2/4) Đối với người lập trình hệ thống, vị trí của họ ở bên trong HĐH họ quan sát các modul, các thành phần của hệ thống, quan sát mối quan hệ giữa chúng. Đối với người lập trình hệ thống: HĐH là hệ thống mô hình hóa, mô phỏng các hoạt động của máy tính, của người sử dụng và thao tác hoạt động trong các hệ thống đối thoại nhằm tạo ra môi trường để quản lý chặt chẽ các tài nguyên và tổ chức khai thác chúng thuận tiện và tối ưu Chương trình người sử dụng OS Phần cứng 6/28/2014 Chương 1. Tổng quan về hệ điều hành 21 HỆ ĐIỀU HÀNH VÀ PHÂN LOẠI 1.3.1 Khái niệm hệ điều hành (3/4) - HĐH là một chương trình hoạt động giữa người sử dụng (user) và phần cứng của máy tính. Mục tiêu của HĐH là cung cấp một môi trường để người sử dụng có thể thi hành các chương trình của mình. Nó làm cho máy tính dễ sử dụng, thuận lợi và hiệu quả hơn - Hệ điều hành ra đời tồn tại và phát triển là để giải quyết các vấn đề sử dụng hệ thống máy tính của người sử dụng, nhằm giúp người sử dụng khai thác hết các chức năng của phần cứng máy tính, giúp người sử dụng thực hiện được các chương trình của mình trên máy tính. Nghĩa là nó là giúp cho việc thi hành các chương trình hiệu quả hơn, thực hiện các thao tác trên hệ thống máy tính dễ dàng hơn 6/28/2014 Chương 1. Tổng quan về hệ điều hành 22 HỆ ĐIỀU HÀNH VÀ PHÂN LOẠI 1.3.1 Khái niệm hệ điều hành (4/4) - Hệ điều hành là một phần quan trọng của hầu hết các hệ thống máy tính. Một hệ thống máy tính được chia thành các phần chính như: phần cứng, HĐH, các chương trình ứng dụng và người sử dụng. Người sử dụng 1 Người sử dụng 2 Người sử dụng 3 Người sử dụng n Chương trình Hợp ngữ Soạn thảo CSDL dịch văn bản Các chương trình ứng dụng ..... Hệ điều hành Phần cứng -Phần cứng bao gồm CPU, bộ nhớ, các thiết bị -Chương trình ứng dụng chương trình dịch, CSDL… -Hệ điều hành điều khiển và phối hợp việc sử dụng phần cứng cho những ứng dụng khác nhau của nhiều người sd 6/28/2014 Chương 1. Tổng quan về hệ điều hành 23 HỆ ĐIỀU HÀNH VÀ PHÂN LOẠI 1.3.2 Phân loại hệ điều hành (1/7) - Hệ điều hành xử lý theo lô đơn chương: HĐH loại này, khi hệ thống cần thực hiện một tác vụ thì nó phải lưu chương trình và dữ liệu của các tác vụ vào hàng đợi các công việc, sau đó thực hiện lần lượt từng bộ chương trình, dữ liệu của tác vụ tương ứng trong hàng đợi và cho ra lần lượt các kết quả Môi trường người sử dụng Môi trường máy tính Hàng đợi tác vụ Kết quả Nhập tác vụ 6/28/2014 Chương 1. Tổng quan về hệ điều hành 24 HỆ ĐIỀU HÀNH VÀ PHÂN LOẠI 1.3.2 Phân loại hệ điều hành (2/7) - Hệ điều hành xử lý theo lô đa chương: HĐH xử lý theo lô đa chương thực hiện được nhiều tác vụ, nhiều chương trình đồng thời bằng cách nạp một phần code và data của các tác vụ vào bộ nhớ (các phần còn lại sẽ được nạp sau tại thời điểm thích hợp) và tất cả đều ở trạng thái sẵn sàng thực hiện. Sau đó HĐH bắt đầu thực hiện một tác vụ nào đó, nhưng khi tác vụ đang thực hiện cần truy xuất thiết bị nhập/xuất thì processor sẽ được chuyển sang thực hiện các tác vụ khác và cứ như thế HĐH tổ chức chuyển hướng processor để thực hiện hết các phần tác vụ trong bộ nhớ cũng như các tác vụ mà hệ thống yêu cầu 6/28/2014 Chương 1. Tổng quan về hệ điều hành 25 HỆ ĐIỀU HÀNH VÀ PHÂN LOẠI 1.3.2 Phân loại hệ điều hành (3/7) - Hệ điều hành xử lý theo thời gian: Giống HĐH xử lý theo lô đa chương nhưng việc chuyển processor từ tác vụ, tiến trình này sang tác vụ, không phụ thuộc vào việc tác vụ, tiến trình hiện tại có truy xuất đến thiết bị nhập/xuất hay không mà chỉ phụ thuộc vào sự điều phối processor của HĐH Trong HĐH này thời gian chuyển đổi processor giữa các tác vụ là rất nhỏ nên ta có cảm giác các tác vụ thực hiện song song với nhau. Với HĐH này người sử dụng có thể yêu cầu HĐH thực hiện nhiều chương trình, tiến trình, tác vụ đồng thời với nhau 6/28/2014 Chương 1. Tổng quan về hệ điều hành 26 HỆ ĐIỀU HÀNH VÀ PHÂN LOẠI 1.3.2 Phân loại hệ điều hành (4/7) - Hệ điều hành đa vi xử lý: là HĐH có sử dụng điều khiển có nhiều vi xử lý gồm: + Đa xử lý đối xứng (SMP: Symmetric MultiProcessing): hệ thống này vi xử lý nào cũng có thể chạy một loại tiểu trình bất kỳ, các vi xử lý giao tiếp với nhau thông qua một bộ nhớ dùng chung. Vì vi xử lý có thể chạy bất kỳ nên nó nguy cơ xảy ra tình trạng bế tắt của CPU giảm đi đáng kể + Đa xử lý bất đối xứng (ASMP: Asymmetric MultiProcessing): hệ thống này dành riêng 1 hoặc 2 vi xử lý để sử dụng riêng, các vi xử lý còn lại sử dụng cho chương trình của người sử dụng. Vì vi xử lý dùng riêng cho HĐH nên khi hỏng thì hệ thống ngừng hoạt động 6/28/2014 Chương 1. Tổng quan về hệ điều hành 27 HỆ ĐIỀU HÀNH VÀ PHÂN LOẠI 1.3.2 Phân loại hệ điều hành (5/7) - Hệ điều hành xử lý thời gian thực: + HĐH này khắc phục nhược điểm của HĐH xử lý theo lô, tức là nó có khả năng cho kết quả tức thời, chính xác sau mỗi tác vụ + Đối với loại này các tác vụ cần thực hiện, không được đưa vào hàng đợi mà được xử lý tức thời và trả lại ngay kết quả hoặc thông báo lỗi cho người sử dụng có yêu cầu. HĐH hoạt động đòi hỏi có sự phối hợp cao giữa phần mềm và phần cứng 6/28/2014 Chương 1. Tổng quan về hệ điều hành 28 HỆ ĐIỀU HÀNH VÀ PHÂN LOẠI 1.3.2 Phân loại hệ điều hành (6/7) - Hệ điều hành phân tán: Hệ thống này cũng tương tự như hệ thống chia sẻ thời gian nhưng các bộ xử lý không chia sẻ bộ nhớ, thay vào đó mỗi bộ xử lý có bộ nhớ cục bộ riêng. Các bộ xử lý thông tin với nhau thông qua các đường truyền thông hay đường dây điện thoại. Các nguyên nhân phải xây dựng hệ thống phân tán là: + Chia sẻ tài nguyên: chia sẻ tài nguyên phần cứng, phần mềm… + Tăng tốc độ tính toán: phân chia các việc tính toán trên nhiều vị trí khác nhau để tính toán song song + An toàn: nếu một ví trí bị hỏng các vị trí khác cũng thực hiện được + Thông tin liên lạc với nhau: chuyển đổi dữ liệu từ vị trí này đến vị trí khác thông qua mạng cục bộ, Email, yahoo 6/28/2014 Chương 1. Tổng quan về hệ điều hành 29 HỆ ĐIỀU HÀNH VÀ PHÂN LOẠI 1.3.2 Phân loại hệ điều hành (7/7) Tóm lại: qua sự phân loại trên ta thấy quá trình phát triển của HĐH. Các HĐH ra đời sau luôn tìm cách khắc phục các hạn chế của HĐH trước đó, nó làm cho sự đa chương của HĐH ngày càng được nâng lên đáng kể và phát triển nhiều hơn nữa để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của của người sử dụng và chương trình người sử dụng, cũng như khai thác tối đa các chức năng của phần cứng máy tính để nâng cao hiệu suất của hệ thống. Nhưng chức năng của HĐH càng cao thì chi phí cho nó cũng tăng theo và cấu trúc của HĐH cũng sẽ phức tạp hơn 6/28/2014 Chương 1. Tổng quan về hệ điều hành 30 THÀNH PHẦN VÀ CẤU TRÚC CỦA HỆ ĐIỀU HÀNH 1.4.1 Các thành phần của hệ điều hành (1/7) 1.4.1.1 Thành phần quản lý tiến trình + HĐH có nhiệm vụ tạo lập và đưa nó vào tiến trình danh sách quản lý tiến trình, khi kết thúc thì phải hủy bỏ ra khỏi danh sách. HĐH phải cung cấp đủ tài nguyên cho tiến trình hoạt động cho đến kết thúc và phải thu hồi lại tài nguyên + Khi không tiếp tục hoạt động thì HĐH phải tạm dừng và thu hồi tài nguyên, khi có điều kiện thì tái kích hoạt để thực hiện đến khi kết thúc + HĐH phải giải quyết tranh chấp tài nguyên giữa các tiến trình, điều phối processor, giúp các tiến trình trao đổi thông tin và hoạt động đồng bộ với nhau, đảm bảo nguyên tắc tất cả các tiến trình đã được khởi tạo phải được thực hiện và kết thúc được 6/28/2014 Chương 1. Tổng quan về hệ điều hành 31 THÀNH PHẦN VÀ CẤU TRÚC CỦA HỆ ĐIỀU HÀNH 1.4.1 Các thành phần của hệ điều hành (2/7) 1.4.1.2 Thành phần quản lý bộ nhớ chính: đây là thiết bị lưu trữ duy nhất mà CPU có thể truy xuất trực tiếp + Chương trình để được sử dụng được thì phải nạp vào bộ nhớ chính, chuyển đổi các địa chỉ sử dụng trong chương trình thành những địa chỉ mà CPU có thể truy xuất được + Khi tiến trình hoạt động thì HĐH phải cấp phát không gian nhớ và khi kết thúc phải thu hồi + HĐH phải thực hiện nhiệm vụ bảo vệ các vùng nhớ đã cấp phát cho các chương trình, tiến trình, tránh sự vi phạm trên các vùng nhớ của nhau. Quyết định tiến trình nào được nạp vào bộ nhớ khi có nhiều chương trình, tiến trình 6/28/2014 Chương 1. Tổng quan về hệ điều hành 32 THÀNH PHẦN VÀ CẤU TRÚC