Đề tài Thâm hụt tài khóa: Thực trạng, tác động và khuyến nghị chính sách

THÂM H
T TÀI KHÓA: THC TRNG, TÁC NG VÀ KHUYN NGH CHÍNH SÁCH TS. Ph
m Th Anh† Dn nh p Chính sách tài khóa là mt trong nhng nhân t quyt nh n s n nh trong ng n h
n cng nh t ng trng bn vng trong dài h
n ca mt quc gia. c bit, i vi nhng nc có quy mô ca khu vc nhà nc ln nh Vit Nam thì chính sách này l
i càng quan trng. Khu vc nhà nc có th nh hng n các ho
t ng kinh t mt cách trc tip, thông qua các chng trình chi tiêu và huy ng ngân sách, hoc gián tip thông qua vic tác ng vào cách phân b /s dng ngun lc ca khu vc t nhân. Các nghiên cu thc nghim  nhiu nc trên th gii ã ch ra rng, s qun lý tài khóa yu kém là nguyên nhân chính dn n hàng lo
t các v n  kinh t nghiêm trng nh l
m phát cao dai d!ng, thâm ht cán cân vãng lai ln, t ng trng th p, hoc th"m chí là t ng trng âm. Do v"y, chính sách tài khóa luôn là i t#ng trung tâm ca m$i công cuc ci cách nhm tái c u trúc nn kinh t. Kinh t Vit Nam ang tri qua nhng n m tháng #c coi là khó kh n nh t k t% khi b t &u  i mi vào nhng n m &u th"p niên 1990. Nhng bin ng tiêu cc g&n ây ca kinh t th gii ã làm bc l nhng khim khuyt c bn ca nn kinh t ang say sa vi mc tiêu t ng trng cao trc m t mà coi nh' s n nh lâu dài. T ng trng kinh t ã liên tc suy gim, t% mc trên 8,2% trong giai o
n 2004-2007, xung còn x p x 6,0% trong giai o
n 2008-2011. Trong khi ó, t l l
m phát liên tc  mc cao, trung bình lên ti hn 14% m$i n m trong vòng 5 n m qua. Thâm ht thng m
i tr&m trng, t ng lên trên 10% GDP liên tc trong nhiu n m. c bit, thâm ht ngân sách cao và n# công t ng nhanh, do h"u qu ca nhng chính sách kích thích kinh t kéo dài thông qua chi tiêu công, ang tip tc là nhng nguy c tim (n làm x u thêm các ch s kinh t v) mô và e da s n nh ca nn kinh t trong tng lai. Thâm ht ngân sách trong nhng n m g&n ây lên ti x p x 5-6% GDP, trong khi ó n# công và n# công nc ngoài l&n l#t t ng nhanh lên mc 57% và 42% GDP vào cui n m 2010. Nghiêm trng hn, s qun lý yu kém cng vi nhng khó kh n kinh t g&n ây ã khin hàng lo
t các doanh nghip nhà nc làm n kém hiu qu ri vào tình tr
ng thua l$ và ng trên b* vc phá sn, trong ó T ng Công ty Công nghip Tàu thy – Vinashin là mt ví d in hình. Vi ngun lc h
n ch do thâm ht ngân sách kéo dài, Chính ph th*ng c g ng h
n ch nhng b t n này bng các gii pháp mang nng tính hành chính nh kim soát † Vin Chính sách Công và Qun lý, 
i hc Kinh t Quc dân. Email: pham.theanh@yahoo.com giá c, áp tr&n lãi su t và tín dng, khng ch t giá và h
n ch thng m
i quc t. Tuy nhiên, nhng bin pháp phi quy lu"t th tr*ng này rõ ràng là không bn vng và sm mun gì cng s+ gây ra s thiu ht ca phía cung do ng c khuyn khích b bóp méo, ngun lc #c phân b mt cách không hiu qu, và n ng lc sn xu t b kim ch. Thay vì các bin pháp hành chính, nn kinh t Vit Nam ang c&n nhng chng trình tái c u trúc thc s, trong ó trng tâm là ci cách tài khóa, nhm gii quyt trit  nhng b t n kinh t hin t
i và hng nn kinh t ti mc tiêu t ng trng bn vng trong tng lai. Bài vit này s+ c g ng phân tích thc tr
ng và nhng tác ng tiêu cc ca thâm ht tài khóa mà Vit Nam ang và s+ có th gp phi trong th*i gian ti. ng th*i, bài vit cng c g ng lng ghép tho lu"n nhng thc ti,n chính sách mà Chính ph có th la chn nhm 
t #c các mc tiêu kinh t v) mô v t ng trng, th t nghip, l
m phát và cán cân thanh toán. Th c trng thâm ht tài khóa và n công Thâm h
t ngân sách và n công tng nhanh Thâm ht ngân sách hàng n m #c nh ngh)a là s chênh lch gia t ng thu và t ng chi trong n m ó ca Chính ph. Trong khi ó, n# công #c tính toán da trên giá tr cng dn ca các khon thâm ht ngân sách qua các n m. Thng kê v thâm ht ngân sách và n# công ca Vit Nam hin có nhiu ngun khác nhau. Ngay bn thân Quyt toán Ngân sách Nhà nc (NSNN) hàng n m ca B Tài Chính (MoF) cng a ra hai con s v mc  thâm ht ngân sách ó là: (i) thâm ht ngân sách bao gm c chi tr n# gc và; (ii) thâm ht ngân sách không bao gm chi tr n# gc. Bc tranh t ng th v tài khóa cho th y, Vit Nam ã và ang theo u i nhng chính sách có nh hng thâm ht nhm thúc (y t ng trng kinh t. Thâm ht ngân sách di,n ra liên tc trong khong hn mt th"p k qua và có mc  ngày càng gia t ng. C th, thâm ht ngân sách, không bao gm chi tr n# gc, ca Vit Nam trung bình trong giai o
n 2003-2007 ch là 1,3% GDP, nhng con s này ã t ng hn g p ôi lên 2,7% GDP trong giai o
n 2008-2012. Thâm ht ngân sách liên tc ã kéo theo s gia t ng nhanh ca n# công. T ng n# công ca Vit Nam ã t ng t% khong 40% GDP t% cui n m 2007 lên ti hn 57% GDP vào cui n m 2010, và ch gim ôi chút vào n m 2011 nh* l
m phát cao. Cùng th*i gian ó, n# nc ngoài ca Vit Nam cng t ng t% 32% lên ti g&n 42% GDP. Tuy nhiên, nhng con s này có th cha phn ánh úng bn ch t ca thâm ht tài khóa  Vit Nam hin nay. Các t chc quc t a ra nhng con s thâm ht ngân sách khác xa vi con s báo cáo ca MoF. C th, ch tính riêng n m 2009, con s thâm ht ngân sách không bao gm chi tr n# gc theo báo cáo ca MoF là 3,7% GDP, trong khi ó con s tng ng ca Ngân hàng Phát trin châu Á (ADB) và Qu- Tin t Quc t (IMF) cao hn nhiu, l&n l#t là 6,6% và 9,0% GDP. Vit Nam hin có nhng cách h
ch toán riêng không theo thông l quc t. Nhiu khon chi ngân sách t% ngun trái phiu Chính ph cho các d án giáo dc, thy l#i, y t,… #c  ngo
i bng và không #c tính &y  vào thâm ht ngân sách và n# công nh thông l quc t. Ngoài ra, chi cho nhng công trình ln kéo dài cng #c phân b d&n vào quyt toán ngân sách nhiu n m ch không tính c vào n m trái phiu #c phát hành  vay n#. S thiu nh t quán trong cách h
ch toán tài khóa khin cho các con s thng kê không phn ánh chính xác v thc tr
ng n# công ca Vit Nam, gây nhi,u lo
n thông tin cho nhng ng*i tham gia th tr*ng. ng th*i nó khin cho vic so sánh quc t, ánh giá, và qun lý ri ro n# công ca Vit Nam gp khó kh n. Bng 1: Thâm ht ngân sách ca Vit Nam qua các nm (% GDP) 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 MoF1 -4.9 -4.9 -4.9 -5.0 -5.7 -4.6 -6.9 -5.6 -4.9 -4.8 MoF2 -1.8 -1.1 -0.9 -0.9 -1.8 -1.8 -3.7 -2.8 -2.1 -3.1 IMF -3.8 -3.3 -4.8 -1.2 -3.3 -0.2 -2.5 -1.2 -9.0 -5.7 ADB -3.5 -2.3 -2.2 0.2 -1.1 1.3 -1.0 0.7 -6.6 ... Ghi chú: MOF1: Thâm h
t gm c chi tr n gc, MOF2: Thâm h
t không gm chi tr n gc. Ngun: Tng hp ca tác gi t MoF, World Economic Outlook (IMF, 2011) và Key Economic Indicators (ADB, 2011). Bng 2: N công Vit Nam qua các nm (% GDP) 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Ngng T ng n# công 52.6 57.3 54.6 65.0 N# công nc ngoài 29.9 27.8 26.7 28.2 25.1 29.3 31.1 N# nc ngoài 37.2 32.2 31.4 32.5 29.8 39.0 42.2 41.5 50.0 Ghi chú: Ng ng n công và n n c ngoài c  xut bi B Tài chính Ngun: MoF S b. sót trong h
ch toán thâm ht ngân sách và n# công ca Vit Nam #c th hin r t rõ thông qua các con s chênh lch gia l#ng TPCP phát hành vay n# thc t hàng n m và con s TPCP phát hành phn ánh trong Quyt toán NSNN. Theo s liu ca S Giao dch Chng khoán Hà Ni (HNX), ch tính riêng hai n m 2010 và 2011, t ng giá tr TPCP và TPCP bo lãnh m$i n m #c phát hành vào khong 110 ngàn t ng, cao hn r t nhiu so vi con s báo cáo trong Quyt toán NSNN. Ngoài ra, còn mt l#ng n# ln ca các doanh nghip nhà nc (DNNN), không #c chính ph bo lãnh, cng không #c phn ánh trong bi chi ngân sách và n# công hàng n m ca Vit Nam nh thông l và khuyn cáo ca các t chc quc t. T l thu thu cao Theo Quyt toán NSNN ca MoF, trung bình trong giai o
n 2007-2011, t ng thu ngân sách nhà nc ca Vit Nam khá n nh và vào khong 29,0% GDP. Nu ch tính thu t% thu và phí thì con s này là 26,3% GDP. Lo
i tr% tip thu t% d&u thô thì s thu còn khong 21,6% GDP. áng chú ý là thu t% d&u thô ang có t trng ngày càng gim d&n trong t ng thu ngân sách nhà nc, t% khong 6,9% GDP trong n m 2007 xung còn cha &y 3,1% GDP trong n m 2011. iu này chng t. t trng các khon thu khác ang ngày càng gia t ng. Mc thu t% thu và phí, không k thu t% d&u thô, ca Vit Nam hin nay là r t cao so vi các nc khác trong khu vc. C th, trung bình trong 5 n m g&n ây, t/ l thu t% thu và phí/GDP ca Trung Quc là 17,3%, Thái Lan và Ma-lay-xia là x p x 15,5%, Phi-líp-pin là 13,0%, In-ô-nê-xia là 12,1%, và ca 0n  ch là 7,8%.1 Hình 1: Các ngun thu ca Vit Nam (% GDP) Ngun: Quyt toán và D toán NSNN 2003-2012 Hình 2: Thu t thu và phí  mt s nc châu Á (% GDP) Ngun: ADB Key Economic Indicator for Asia and the Pacific (2011) Ngo
i tr% n m 2009 khi Chính ph thc hin hàng lo
t các bin pháp c t và mi,n gim thu nhm kích thích t ng c&u thì thu thu và phí, không k d&u thô, ca Vit Nam cha có d u hiu gim. Nhng c tính s b ca n m 2010 và 2011 t% Quyt toán 1 Ngun: ADB Key Economic Indicator for Asia and the Pacific (2011) NSNN cho th y t/ l này tip tc duy trì  mc cao và th"m chí còn gia t ng, l&n l#t khong 22,6 và 24,4% GDP. Nh v"y, ngoài vic chu “thu l
m phát” hàng n m  mc hai con s, nhng chính sách bo h và thu chng lên thu ang khin m$i ng*i dân Vit Nam gánh chu t/ l thu phí/GDP cao g p t% 1,4 n 3 l&n so vi các nc khác trong khu vc. Xét riêng v thu thu nh"p, mc dù Vit Nam có các thang b"c thu su t khá tng ng nhng khong thu th"p chu các thang thu su t tng ng l
i th p hn r t nhiu so vi các nc khác. Ví d i vi thu thu nh"p cá nhân, khong thu nh"p chu thu su t 10%  Vit Nam là x p x 3.451-5.175 USD/n m. Trong khi ó con s tng ng  Thái Lan và Trung Quc l&n l#t là 4.931-16.434 USD/n m và 3.801-9.500 USD/n m.2 Tng t nh v"y, mc thu su t thu nh"p doanh nghip 25% #c áp dng c nh cho mi doanh nghip  Vit Nam trong khi các nc khác l
i áp dng nhiu mc thu su t khác nhau dao ng t% 2-30%. Bên c
nh thu thu nh"p, Vit Nam còn áp nhiu khon thu cao khác ánh vào tiêu dùng nh thu tiêu th c bit và thu nh"p kh(u. c bit, ngoài các khon thu và phí, các doanh nghip Vit Nam còn phi tr các chi phí không chính thc cao. Theo kt qu iu tra Ch s N ng lc C
nh tranh C p tnh (PCI) n m 2011, mc dù ã gim nhng vn có ti hn 52% s doanh nghip #c h.i tr l*i rng h phi chi tr di d
ng tin lót tay cho các cán b hành chính a phng, 7% s doanh nghip phi chi tr ti hn 10% t ng thu nh"p ca h cho các khon chi phí không chính thc. c bit, báo cáo cng ch ra rng mc dù tham nhng nh. có biu hin gim i nhng tham nhng ln l
i có xu hng t ng thông qua các hành vi nh “l
i qu” khi ký kt h#p ng, mua s m công, hoc th.a thu"n  t ai béo b. Liên quan n khía c
nh này, có ti 56% doanh nghip tham gia  u th&u các d án ca nhà nc cho bit vic chi tr hoa hng là ph bin. iu này ã góp ph&n làm gia t ng s b t công gia các nhóm l#i ích và 
i a s dân chúng, ng th*i làm suy gim nim tin vào b máy công quyn. T ng mc thu thu/GDP cao ã h
n ch kh n ng tích ly, làm gim &u t phát trin, và nâng cao n ng lc c
nh tranh ca khu vc t nhân. Nó cng khuyn khích các hành vi gian l"n v thu nh hin t#ng chuyn giá g&n ây ca các doanh nghip có vn &u t trc tip nc ngoài (FDI). S liu thng kê nhng n m g&n ây cho th y, chim khong 20% GDP trong toàn nn kinh t nhng các doanh nghip FDI l
i ch óng góp trên di 10% t ng thu ngân sách nhà nc. Nhiu doanh nghip trong khu vc này liên tc báo l$ nhng l
i xin m rng &u t. Vic  mc thu su t cao hn so vi các nc trong khu vc là mt trong nhng ng c h p dn các doanh nghip FDI chuyn l#i nhu"n ra nc ngoài nhm hng mc thu thu nh"p doanh nghip th p hn. 2 Ngun: Tính toán t Vi t ng mc thu thu/GDP cao nhng h thng c s h
t&ng công cng và dch v xã hi ca Vit Nam l
i kém xa so vi th gii. H thng h
t&ng giao thông ch"t h'p và xung c p, các bnh vin luôn trong tình tr
ng quá ti, ch t l#ng giáo dc xung c p,… là nhng mi lo ln i vi s phát trin trong dài h
n ca nn kinh t. Chi tiêu công cao ã gây sc ép khin t ng thu  mc r t cao và không gim trong nhng n m v%a qua. Con *ng gim thâm ht ngân sách thông qua t ng thu su t và c s ánh thu là r t h
n ch. Vic t ng thu ch có th #c thc hin nh* các bin pháp nâng cao t l tuân th, chng th t thu và buôn l"u. Nhiu khon thu không bn vng Quyt toán NSNN hàng n m ca MoF cho th y, t ng thu thu và phí ca nc ta ch yu n t% ba ngun chính ó là thu giá tr gia t ng, thu thu nh"p doanh nghip, và thu xu t nh"p kh(u & tiêu th c bit i vi hàng nh"p kh(u. Trong ó t trng thu thu nh"p công ty ang có xu hng gim d&n t% 36% trong giai o
n 2006-2008 xung còn 28% trong giai o
n 2009-2011. Trong khi ó, t trng thu t% thu giá tr gia t ng và thu xu t nh"p kh(u l
i ang t ng nhanh. S gia t ng t trng các khon thu t% thu xu t nh"p kh(u & tiêu th c bit i vi hàng nh"p kh(u ang, t% 10,0% trong n m 2006 lên 18,4% trong n m 2009 và 14,5% trong n m 2010, mt mt cho th y s gia t ng nhanh chóng ca ho
t ng thng m
i quc t, mt khác phn ánh mc  bo h thng m
i cao ca Vit Nam. S ph thuc ln vào ngun thu này khi l trình c t gim thu #c thc hin theo cam kt vi WTO s+ khin cho mc  thâm ht ngân sách ca Vit Nam có th tr nên tr&m trng hn trong nhng n m ti. Bng 3: T trng các loi thu trong tng thu thu và phí 2003-2005 2006-2008 2009-2011 Thu nh"p doanh nghip 0.33 0.36 0.28 Giá tr gia t ng 0.22 0.23 0.29 Xu t nh"p kh(u 0.13 0.13 0.15 Khác 0.33 0.29 0.28 Ngun: Quyt toán và D toán NSNN 2003 - 2011 c bit, thu t% bán nhà thuc s hu nhà nc 123chuyn quyn s dng  t ang có xu hng ngày càng gim d&n v quy mô tuyt i cng nh t/ trng trong t ng thu và vin tr#, t% 9,3% n m 2007 xung còn khong 6,6% trong n m 2011, khi các tài sn lo
i này thuc s hu nhà nc ang d&n c
n.  có cái nhìn sâu hn v bc tranh tài khóa, chúng ta nên có thêm thc o thâm ht ngân sách lo
i tr% các khon thu t% vic bán tài sn thuc s hu nhà nc. Vic a nhng khon thu này vào tính toán cán cân ngân sách s+ làm gim mc  nghiêm trng ca tình tr
ng bi chi t% nhng con s báo cáo. V bn ch t, vic làm này cng ging nh vic mt cá nhân bán tài sn i  chi tiêu. Khon vay n# ca anh ta có th gim nhng tài sn ca anh ta cng gim tng ng. Tc là anh ta ã nghèo i. Tng t nh v"y, thu t% vic khai thác d&u thô và các tài nguyên khác cng có bn ch t ging các khon thu t% vic bán tài sn quc gia và không bn vng do ngun tài nguyên thiên nhiên là hu h
n. C th, thu t% d&u thô ã có t trng liên tc gim nhng n m qua trong t ng thu ngân sách nhà nc. Khon thu này t% chim ti 28,8% trong t ng thu ngân sách trong n m 2006 ã gim xung ch còn 11,6% trong n m 2011. Ngoài ra, thu t% vin tr# không hoàn l
i cng nên #c lo
i tr% khi tính toán thâm ht ngân sách hàng n m do bn ch t ng n h
n không n nh ca chúng.  có #c bc tranh chính xác hn v thc tr
ng thâm ht ngân sách hàng n m ca Vit Nam chúng tôi thc hin bóc tách các khon thu mang tính t
m th*i, không bn vng, và thu t% vic bán tài sn nhà nc kh.i t ng thu và tính toán l
i các nc o thâm ht ngân sách không bao gm chi tr n# gc. Kt qu tính toán trong Bng 4 cho th y, mc  thâm ht ngân sách, không bao gm chi tr n# gc, ca Vit Nam sau khi lo
i tr% các khon thu này trung bình lên ti 11,6% GDP m$i n m trong giai o
n 2006-2008 và 8,7% m$i n m trong giai o
n 2009-2011. Rõ ràng, tình tr
ng bi chi ngân sách là r t nghiêm trng ngay c khi Vit Nam hin ang có t l thu thu và phí là r t cao so vi các nc khác trong khu vc. Bng 4: Thâm ht ngân sách loi tr các khon thu không bn vng (% GDP) 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 THNS không gm chi tr n# gc -0.9 -1.8 -1.8 -3.7 -2.8 -2.1 -3.1 THNS lo
i tr% thu vin tr# -1.7 -2.3 -2.4 -4.2 -3.1 -2.3 -3.3 THNS lo
i tr% thu vin tr#, thu t% bán nhà và giao  t -3.5 -5.0 -4.7 -6.5 -5.3 -4.1 -4.5 THNS lo
i tr% thu vin tr#, bán nhà và giao  t, và d&u thô -12.1 -11.9 -10.7 -10.2 -8.9 -7.2 -7.5 Ngun: Tính toán ca tác gi t Quyt toán NSNN các nm Chi tiêu ngân sách cao kéo dài Trong nhiu n m qua, chi tiêu công #c coi là mt trong nhng ng lc quan trng  thúc (y t ng trng kinh t ca Vit Nam. Tuy nhiên, vai trò ca chi tiêu công i vi t ng trng kinh t là mt ch  còn gây tranh cãi. Nhiu nghiên cu ã ch ra rng nu chi tiêu chính ph quá nh. s+ dn n t ng trng kinh t r t th p, bi vì vic thc thi các h#p ng kinh t, bo v quyn s hu tài sn, phát trin c s h
t&ng,… s+ r t khó kh n nu không có vai trò ca chính ph. Hay nói mt cách khác, mt s khon chi tiêu ca chính ph là c&n thit  m bo cho s t ng trng kinh t. Tuy nhiên, chi tiêu chính ph – mt khi ã v#t quá ng4ng nào ó s+ cn tr t ng trng kinh t do nó gây ra s phân b ngun lc mt cách không hiu qu, tham nhng th t thoát, và chèn ép khu vc t nhân. Da trên nhng phân tích thc nghim, nhìn chung các nhà nhà kinh t thng nh t vi nhau rng quy mô chi tiêu công ti u i vi các nn kinh t ang phát trin nm trong khong t% 15-20% GDP.3 S liu so sánh quc t ca ADB cho th y, Hng Kông, ài Loan, In-ô-nê-xia, Sing-ga-po và 0n  là nhng nc có quy mô chi tiêu chính ph nh. nh t, ch chim khong x p x 15-18% GDP. Trong khi ó, quy mô chi tiêu ngân sách, gm chi &u t và chi th*ng xuyên, ca Vit Nam ang nm  phía trên r t xa ng4ng ti u này, chim ti hn 30% GDP trong nhng n m g&n ây. Mt iu áng nghch lý là sau hn 20 n m  i mi chuyn t% nn kinh t k ho
ch hóa t"p trung sang nn kinh t th tr*ng, quy mô chi tiêu chính ph Vit Nam l
i t ng m
nh t% khong 22% n m 1990 lên ti hn 30% GDP trong n m 2010. T t nhiên, thành tu kinh t không ch ph thuc duy nh t vào chính sách tài khoá mà còn ph thuc vào các chính sách tin t, thng m
i, lao ng,… Hn na, thc t trên th gii ch ra rng ch t l#ng hay hiu qu, ch không phi quy mô, ca chi tiêu chính ph mi là nhân t quan trng quyt nh tc  t ng trng và trình  phát trin ca m$i quc gia. Thy in, an M
ch, Pháp, và Anh vi quy mô chi tiêu chính ph chim hn 50% GDP nhng là nhng nc có thu nh"p cao nh t th gii và xã hi phát trin. Ng#c l
i, B ng- la-ét hay Cam-pu-chia có quy mô chi tiêu chính ph di 20% GDP nhng vn nm trong nhóm nhng ngc nghèo nh t th gii. Tuy nhiên, con s chi tiêu chính ph t ng nhanh và ng  mc cao g&n ây trong khi hiu qu ca nó l
i r t th p ang là mt trong nhng yu t chính, trc tip hoc gián tip, gây ra b t n kinh t v) mô trong th*i gian qua  Vit Nam. Vi quy mô quá ln và tràn lan trong nhiu l)nh vc nh hin nay thì vic nâng cao hiu qu chi tiêu chính ph là iu cc kì khó kh n. Hn na, thc tr
ng này cng ang hng ngun lc ca xã hi t% khu vc t hiu qu hn sang khu vc công kém hiu qu. Cui cùng, nó còn t
o ra sc ép t ng thu trong tng lai và làm gim ng c khuyn khích ho
t ng sn xu t ca khu vc t. Bng 5: Quy mô chi tiêu chính ph  mt s nc châu Á (% GDP) 1990 1995 2000 2005 2009 2010 Bang-la-ét 12,4 14,4 14,5 15,0 15,3 15,9 Cam-pu-chia 8,4 14,8 14