Duy trì và mở rộng thị trường hàng hóa

PhÇn i Duy tr× vµ më réng thÞ tr­êng lµ nh©n tè c¬ b¶n t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nhgiªp tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong c¬ chÕ thÞ tr­êng I Quan ®iÓm c¬ b¶n vÒ thÞ tr­êng 1 C¸c kh¸i niÖm vÒ thÞ tr­êng ThÞ tr­êng ra ®êi g¾n liÒn víi nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸, nã lµ m«i tr­êng ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng giao dÞch mang tÝnh chÊt th­¬ng m¹i cña mäi doanh nghiÖp c«ng nghiÖp. Trong mét x· héi ph¸t triÓn, thÞ tr­êng kh«ng nhÊt thiÕt chØ lµ ®Þa ®iÓm cô thÓ gÆp gì trùc tiÕp gi÷a ng­êi mua vµ ng­êi b¸n mµ doanh nghiÖp vµ kh¸ch hµng cã thÓ chØ dao dÞch tho¶ thuËn víi nhau th«ng qua c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin viÔn th«ng hiÖn ®¹i. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt hµng ho¸, kh¸i niÖm vÒ thÞ tr­êng ngµy cµng chë nªn phong phó. Cã mét sè kh¸i niÖm phæ biÕn vÒ thÞ tr­êng nh­ sau Theo C¸c M¸c hÔ ë ®©u vµ khi nµo cã sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi vµ cã s¶n xuÊt hµng ho¸ th× ë ®ã vµ khi Êy sÏ cã thÞ tr­êng. ThÞ tr­êng ch¼ng qua lµ sù biÓu hiÖn cña ph©n c«ng lao ®éng x· héi vµ do ®ã cã thÓ ph¸t triÓn v« cïng tËn Theo David Beg th× thÞ tr­êng lµ tËp hîp c¸c sù tho¶ m·n th«ng qua ®ã ng­êi b¸n vµ ng­êi mua tiÕp xóc víi nhau ®Ó chao ®æi hµng ho¸ vµ dÞch vô Theo quan ®iÓm cña Marketing hiÖn ®¹i: ThÞ tr­êng bao gåm nh÷ng kh¸ch hµng tiÒm Èn cïng cã mét nhu cÇu hay mong muèn cô thÓ; s½n sµng cã kh¶ n¨ng tham gia chao ®æi ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu vµ mong muèn ®ã Theo quan ®iÓm chung th× thÞ tr­êng bao gåm toµn bé c¸c ho¹t ®éng chao ®æi hµng ho¸ ®­îc diÔn ra trong sù thèng nhÊt h÷u c¬ víi c¸c mèi quan hÖ do chóng ph¸t sinh vµ g¾n liÒn víi mét kh«ng gian nhÊt ®Þnh 2 Vai trß vµ chøc n¨ng cña thÞ tr­êng 2.1 Vai trß cña thÞ tr­êng ThÞ tr­êng cã vai trß quan träng ®èi víi s¶n xuÊt hµng ho¸, kinh doanh vµ qu¶n lÝ kinh tÕ BÊt kú qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng ho¸ nµo còng ®Òu qua kh©u l­u th«ng vµ ph¶i qua thÞ tr­êng. Nh­ vËy thÞ tr­êng lµ kh©u tÊt yÕu cña s¶n xuÊt hµng ho¸. ThÞ tr­êng chØ mÊt khi s¶n xuÊt hµng ho¸ kh«ng cßn. Nh­ vËy, kh«ng thÓ coi ph¹m trï thÞ tr­êng chØ g¾n víi nÒn s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa. ThÞ tr­êng lµ chiÕc “cÇu nèi “ cña s¶n xuÊt vµ tiªu dïng. ThÞ tr­êng lµ môc tiªu cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng ho¸ ( hiÓu theo nghÜa réng ). ThÞ tr­êng lµ kh©u quan träng nhÊt cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt hµng ho¸. §Ó s¶n xuÊt hµng ho¸, X· héi ph¶i chi phÝ s¶n xuÊt, chi phÝ l­u th«ng. ThÞ tr­êng lµ n¬i kiÓm nghiÖm c¸c chi phÝ ®ã vµ thùc hiÖn yªu cÇu quy luËt tiÕt kiÖm lao ®éng x· héi ThÞ tr­êng kh«ng chØ lµ n¬i diÔn ra c¸c ho¹t ®éng mua b¸n nã cßn thÓ hiÖn c¸c quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ. Do ®ã thÞ tr­êng ®­îc coi lµ m«i tr­êng cña kinh doanh, kÝch thÝch më réng nhu cÇu vÒ hµng ho¸ vµ dÞch vô tõ ®ã më réng s¶n xuÊt, thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. ThÞ tr­êng ph¸ vì danh giíi vÒ s¶n xuÊt tù nhiªn, tù cÊp, tù tóc, chuyÓn nÒn kinh tÕ nµy sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ThÞ tr­êng h­íng dÉn s¶n suÊt kinh doanh th«ng qua sù biÓu hiÖn vÒ cung cÇu – gi¸ c¶ trªn thÞ tr­êng. C¸c nhµ s¶n xuÊt kinh doanh nghiªn cøu nh÷ng biÓu hiÖn ®ã ®Ó x¸c ®Þnh nhu cÇu cña kh¸ch hµng tõ ®ã t×m c¸ch gi¶i quyÕt ba vÊn ®Ò kinh tÕ c¬ b¶n cña m×nh lµ: S¶n xuÊt c¸i g× ? Cho ai ? B»ng c¸ch nµo ? Do vËy thÞ tr­êng ®­îc coi lµ “ tÊm g­¬ng” ®Ó c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh nhËn biÕt ®­îc nhu cÇu cña x· héi vµ ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña chÝnh b¶n th©n m×nh. ThÞ tr­êng lµ th­íc ®o kh¸ch quan cña mäi c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh Trong qu¶n lÝ kinh tÕ thÞ tr­êng cã vai trß v« cïng quan träng. ThÞ tr­êng lµ ®èi t­îng, lµ c¨n cø cña kÕ ho¹ch ho¸. ThÞ tr­êng lµ c«ng cô bæ xung cho c¸c c«ng cô ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ cña nhµ n­íc. ThÞ tr­êng lµ m«i tr­êng kinh doanh, lµ n¬i nhµ n­íc t¸c ®éng vµo qu¸ tr×nh kinh doanh c¬ së 2.2 Chøc n¨ng cña thÞ tr­êng Chøc n¨ng cña thÞ tr­êng lµ nh÷ng t¸c ®éng kh¸ch quan vèn cã b¾t nguån tõ b¶n chÊt cña thÞ tr­êng tíi qu¸ tr×nh s¶n suÊt vµ ®êi sèng kinh tÕ x· héi. ThÞ tr­êng cã mét sè chøc n¨ng c¬ b¶n sau a Chøc n¨ng thõa nhËn Hµng ho¸ ®­îc s¶n xuÊt ra , ng­êi s¶n xuÊt ph¶i b¸n nã. ViÖc b¸n hµng ®­îc thùc hiÖn th«ng qua chøc n¨ng thõa nhËn cña thÞ tr­êng. ThÞ tr­êng thõa nhËn chÝnh lµ ng­êi mua chÊp nhËn th× còng cã nghÜa lµ vÒ c¬ b¶n qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi sña hµng ho¸ ®· ®­îc hoµn thµnh. Bëi v× b¶n th©n viÖc tiªu dïng s¶n phÈm vµ c¸c chi phÝ tiªu dïng còng kh¼ng ®Þnh trªn thÞ tr­êng hµng ho¸ ®· ®­îc b¸n ThÞ tr­êng thõa nhËn tæng khèi l­îng hµng ho¸ ®­a ra thÞ tr­êng, c¬ cÊu cña cung cÇu, quan hÖ cung cÇu ®èi víi tõng hµng ho¸, thõa nh©n gi¸ trÞ sö dông vµ gi¸ trÞ cña hµng ho¸, chuyÓn gi¸ trÞ sö dông vµ gi¸ trÞ c¸ biÖt thµnh gi¸ trÞ sö dông vµ gi¸ trÞ x· héi, thõa nhËn c¸c gi¸ trÞ mua vµ b¸n ... ThÞ tr­êng kh«ng ph¶i chØ thõa nhËn thô ®éng c¸c kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt, qu¸ tr×nh mua b¸n mµ th«ng qua sù ho¹t ®éng cña c¸c quy luËt kinh tÕ trªn thÞ tr­êng vµ thÞ tr­êng cßn kiÓm nghiÖm qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt, qu¸ tr×nh mua b¸n ®ã b Chøc n¨ng thùc hiÖn Ho¹t ®éng mua b¸n lµ ho¹t ®éng lín nhÊt, bao trïm c¶ thÞ tr­êng. Thùc hiÖn ho¹t ®éng nµy lµ c¬ së quan träng cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh ®èi víi viÖc thùc hiÖn c¸c quan hÖ vµ ho¹t ®éng kh¸c ThÞ tr­êng thùc hiÖn bao gåm: Hµnh vi trao ®æi hµng ho¸, thùc hiÖn tæng sè cung vµ tæng sè cÇu trªn thÞ tr­êng thùc hiÖn c©n b»ng cung – cÇu tõng thø hµng ho¸, thùc hiÖn gi¸ trÞ ( th«ng qua gi¸ c¶ ) thùc hiÖn trao ®æi gi¸ trÞ. Th«ng qua chøc n¨ng thùc hiÖn cña thÞ tr­êng, c¸c hµng ho¸ h×nh thµnh nªn c¸c gi¸ trÞ chao ®æi cña m×nh. Gi¸ trÞ trao ®æi lµ c¬ së v« cïng quan träng ®Ó h×nh thµnh nªn c¬ cÊu s¶n phÈm, c¸c quan hÖ tû lÖ vµ kinh tÕ trªn thÞ tr­êng c Chøc n¨ng ®iÒu tiÕt, kÝch thÝch Chøc n¨ng ®iÒu tiÕt vµ kÝch thÝch thÓ hiÖn ë chç: Th«ng qua nhu cÇu cña thÞ tr­êng ng­êi s¶n xuÊt tù ®éng di chuyÓn t­ liÖu s¶n xuÊt, vèn vµ lao ®éng tõ ngµnh nµy sang ngµnh kh¸c, tõ s¶n suÊt s¶n phÈm nµy sang s¶n xuÊt s¶n phÈm kh¸c ®Ó thu lîi nhuËn cao h¬n Th«ng qua c¸c ho¹t ®éng cña c¸c quy luËt kinh tÕ thÞ tr­êng, ng­êi s¶n suÊt cã lîi thÕ trong c¹nh tranh sÏ tËn dông kh¶ n¨ng cña m×nh ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt Th«ng qua sù ho¹t ®éng cña c¸c qui luËt kinh tÕ trªn thÞ tr­êng ng­êi tiªu dïng buéc ph¶i c©n nh¾c, tÝnh to¸n gi¸ thµnh tiªu dïng cña m×nh. Do ®ã thÞ tr­êng cã vai trß to lín ®èi víi viÖc h­íng dÉn ng­êi tiªu dïng Trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n suÊt, kh«ng ph¶i ng­êi s¶n xuÊt tù thùc hiÖn l­u th«ng, tù ®Æt ra møc chi phÝ thÊp h¬n hoÆc b»ng møc trung b×nh cña x· héi. Do ®ã thÞ tr­êng cã vai trß v« cïng quan träng ®èi víi kÝch thÝch tiÕt kiÖm chi phÝ, tiÕt kiÖm lao ®éng d Chøc n¨ng th«ng tin Th«ng tin thÞ tr­êng vÒ tæng sè cung vµ tæng sè cÇu, c¬ cÊu cung cÇu, quan hÖ cung cÇu vÒ tõng lo¹i hµng ho¸, gi¸ c¶,thÞ tr­êng, c¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn thÞ tr­êng, ®Õn mua vµ b¸n, c¸c quan hÖ vÒ tû lÖ ®èi víi tõng lo¹i s¶n phÈm Th«ng tin thÞ tr­êng cã vai trß v« cïng quan träng ®èi víi qu¶n lÝ kinh tÕ. Trong qu¶n lÝ kinh tÕ, mét trong nh÷ng néi dung quan träng nhÊt lµ ra quyÕt ®Þnh. ®Ó cã quyÕt ®Þnh th× ph¶i cã th«ng tin. C¸c th«ng tin quan träng nhÊt lµ c¸c th«ng tin tõ thÞ tr­êng. Bëi v× c¸c th«ng tin ®ã lµ kh¸ch quan, ®­îc x· héi thõa nhËn 3 C¸c c¸ch ph©n lo¹i thÞ tr­êng Mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn c¬ b¶n ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶ lµ daonh nghiÖp hiÓu biÕt vÒ thÞ tr­êng vµ viÖc nghiªn cøu ph©n lo¹i thÞ tr­êng lµ rÊt cÇn thiÕt. Cã bèn c¸ch ph©n lo¹i thÞ tr­êng nh­ sau 3.1 Ph©n lo¹i theo ph¹m vi l·nh thæ -ThÞ tr­êng ®Þa ph­¬ng: Bao gåm tËp hîp kh¸ch hµng trong ph¹m vi ®Þa ph­¬ng n¬i thuéc ®Þa phËn ph©n bè cña doanh nghiÖp -ThÞ tr­êng vïng: Bao gåm tËp hîp c¸c kh¸ch hµng ë mét vïng ®Þa lÝ nhÊt ®Þnh. Vïng nµy ®­îc hiÓu nh­ mét khu vùc ®Þa lÝ réng lín cã sù ®ång nhÊt vÒ kinh tÕ – x· héi -ThÞ tr­êng toµn quèc: Hµng ho¸ vµ dÞch vô ®­îc l­u th«ng trªn tÊt c¶ c¸c vïng, c¸c ®Þa ph­¬ng cña mét n­íc -ThÞ tr­êng quèc tÕ: Lµ n¬i diÔn ra c¸c giao dÞch bu«n b¸n hµng ho¸ vµ dÞch vô gi÷a c¸c chñ thÓ kinh tÕ thuéc c¸c quèc gia kh¸c nhau 3.2 Ph©n lo¹i theo mèi quan hÖ gi÷a ng­êi mua vµ ng­êi b¸n -ThÞ tr­êng c¹nh tranh hoµn h¶o: Trªn thÞ tr­êng nµy cã nhiÒu ng­êi mua vµ ng­êi b¸n cïng mét thø hµng ho¸ vµ dÞch vô. Hµng ho¸ ®ã mang tÝnh ®ång nhÊt vµ gi¸ c¶ lµ do thÞ tr­êng quyÕt ®Þnh -ThÞ tr­êng c¹nh tranh kh«ng hoµn h¶o: Trªn thÞ tr­êng cã nhiÒu ng­êi mua vµ ng­êi b¸n cïng mét lo¹i hµng ho¸,s¶n phÈm nh­ng chóng kh«ng ®ång nhÊt. §iÒu nµy cã nghÜa lo¹i hµng ho¸ s¶n phÈm ®ã cã nhiÒu kiÓu d¸ng, mÉu m·, bao b×, nh·n m¸c, kÝch th­íc... kh¸c nhau Gi¸ c¶ hµng ho¸ ®­îc Ên ®Þnh mét c¸ch linh ho¹t theo h×nh thøc tiªu thô trªn thÞ tr­êng -ThÞ tr­êng ®éc quyÒn: Trªn thÞ tr­êng chØ cã mét hoÆc mét nhãm ng­êi liªn kÕt víi nhau cïng s¶n suÊt ra mét lo¹i hµng ho¸. Hä cã thÓ kiÓm so¸t hoµn toµn sè l­îng dù ®Þnh b¸n ra thÞ tr­êng còng nh­ gi¸ c¶ cña chóng 3.3 Ph©n lo¹i theo môc ®Ých sö dông cña hµng ho¸ -ThÞ tr­êng t­ liÖu s¶n suÊt: §èi t­îng hµng ho¸ l­u th«ng trªn thÞ tr­êng lµ c¸c lo¹i t­ liÖu s¶n xuÊt nh­ nguyªn vËt liÖu, n¨ng l­îng, ®éng lùc, m¸y mãc, thiÕt bÞ -ThÞ tr­êng t­ liÖu tiªu dïng: §èi t­îng hµng ho¸ l­u th«ng trªn thÞ tr­êng lµ c¸c vËt phÈm tiªu dïng phôc vÞ trùc tiÕp nhu cÇu tiªu dïng cña d©n c­ nh­: QuÇn ¸o, c¸c lo¹i thøc ¨n chÕ biÕn, ®å dïng d©n dông ... 3.4 Ph©n lo¹i theo qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp -ThÞ tr­êng ®Çu vµo: Lµ n¬i doanh nghiÖp thùc hiÖn c¸c giao dÞch nh»m mua c¸c yÕu tè ®Çu vµo cÇn thiÕt cho s¶n xuÊt. Cã bao nhiªu yÕu tè ®Çu vµo th× cã bÊy nhiªu thÞ tr­êng ®Çu vµo (ThÞ tr­êng lao ®éng, thÞ tr­êng tµi chÝnh chÝnh- tiÒn tÖ, thÞ tr­êng khoa häc- c«ng nghÖ, thÞ tr­êng bÊt ®éng s¶n...) -ThÞ tr­êng ®Çu ra: Lµ n¬i doanh nghiÖp tiÕn hµnh c¸c giao dÞch nh»m b¸n c¸c s¶n phÈm ®Çu ra cña m×nh. Tuú theo tÝnh chÊt sö dông s¶n phÈm hµng ho¸ cña doanh nghiÖp mµ thÞ tr­êng ®Çu ra lµ thÞ tr­êng t­ liÖu s¶n suÊt hay t­ liÖu tiªu dïng 4 C¸c yÕu tè hîp thµnh thÞ tr­êng ThÞ tr­êng ra ®êi vµ ph¸t triÓn g¾n liÒn víi nÒn s¶n suÊt hµng ho¸, sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi vµ viÖc sö dông ®ång tiÒn lµm ®ång tiÒn lµm th­íc ®o trong qu¸ tr×nh trao ®æi hµng ho¸ vµ dÞch vô. Tõ ®ã ta thÊy thÞ tr­êng muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn ph¶i cã ®ñ c¸c c¸c ®iiªï kiÖn sau; Ph¶i cã kh¸ch hµng tøc lµ ph¶i cã ng­êi mua hµng ho¸ vµ dÞch vô Ph¶i cã ng­êi cung øng tøc ng­êi b¸n hµng ho¸ vµ dÞch vô Ng­êi b¸n hµng ho¸ vµ dÞch vô cho ng­êi mua ph¶i ®­îc båi hoµn ( ®­îc tr¶ gi¸) Nh­ vËy bÊt k× thÞ tr­êng nµo còng chøa ®ùng ba yÕu tè lµ: cung- cÇu-gi¸ c¶ hµng ho¸ vµ dÞch vô vµ ba yÕu tè nµy cã mèi quan hÖ chÆt víi nhau vµ hîp thµnh thÞ tr­êng 4.1 YÕu tè cung Cung cña mét hµng ho¸ hoÆc dÞch vô lµ khèi l­îng hµng ho¸ hoÆc dÞch vô mµ ng­êi b¸n s½n sµng b¸n ë mçi møc gi¸ nhÊt ®Þnh víi c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c kh«ng ®æi Trªn thÞ tr­êng chØ cã nh÷ng loai hµng ho¸ cã nhu cÇu míi ®­îc cung øng vµ ph¶i chó ý hµng ho¸ ®­îc cung øng kh«ng ph¶i b»ng bÊt cø gi¸ nµo mµ ph¶i c¨n cø vµo kh¶ n¨ng s½n sµng b¸n. CÇn ph¶i nhËn thÊy r»ng ®iÒu mÊu chèt mµ ng­êi tiªu dïng quan t©m khi mua mét lo¹i hµng ho¸ hay dÞch vô chÝnh lµ nh÷ng lîi Ých cho viÖc tiªu dïng hµng ho¸ hay dÞch vô ®em l¹i. Nh­ vËy, nh÷ng hµng ho¸ vµ dÞch vô nµo ng­êi kinh doanh ®em cung øng chØ lµ nhÏng ph­¬ng tiÖn chuyÒn t¶i nh÷ng lîi Ých mµ ng­êi tiªu dïng chê ®îi. Do vËy, nhiÖm vô ®Æt ra cho nhµ kinh doanh lµ ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc nhu cÇu, lîi Ých cña ng­êi tiªu dïng ®Ó tõ ®ã s¶n suÊt vµ cung øng nh÷ng hµng ho¸ vµ dÞch vô ®Ó cã thÓ ®¶m b¶o tèt nhÊt nh÷ng lîi Ých cho ng­êi tiªu dïng 4.2 YÕu tè cÇu CÇu vÒ mét lo¹i hµng ho¸, dÞch vô lµ khèi l­îng hµng ho¸ hoÆc dÞch vô mµ ng­êi mua s½n sµng mua vµ cã kh· n¨ng thanh to¸n ë mçi møc gi¸ nhÊt ®Þnh víi c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c kh«ng thay ®æi Trong thùc tÕ cuéc sèng chóng ta hiÓu r»ng, nhiÒu ng­êi thÝch mua hµng ho¸ lµ do sù t¸c ®éng cña nhiÒu yÕu tè, thÓ hiÖn chung qua møc ®é hÊp dÉn cña hµng. Muèn t¹o ra sù hÊp dÉn hµng h¸ cña doanh nghiÖp m×nh so víi hµng ho¸ cña ®èi thñ c¹nh tranh kh¸c th× doanh nghiÖp cÇn t¹o cho nã mét kh¶ n¨ng thÝch øng lín h¬n víi nhu cÇu. V× vËy, nghiªn cøu ®Ó nhËn d¹ng vµ hiÓu biÕt cÆn kÏ nhu cÇu cña kh¸ch hµng trë thµnh vÊn ®Ò cèt lâi cña doanh nghiÖp, trong ®ã ph¶i ®Æc biÖt chó ý ®Õn nhu cÇu cã kh¶ n¨ng thanh to¸n. Doanh nghiÖp cã thÓ chÕ t¹o nhiÒu lo¹i hµng ho¸ víi nh÷ng ®Æc tÝnh cùc k× hoµn mÜ, rót côc hä còng ch¼ng b¸n ®­îc bao nhiªu nÕu kh«ng b¸m s¸t vµo nhu cÇu cña thÞ tr­êng. H¬n n÷a, nÕu chi phÝ suÊt cña nã lµ qu¸ lín , gi¸ qu¸ cao th× ng­êi ta kh«ng thÓ mua ®­îc mÆc dï ng­êi ta rÊt thÝch dïng nã. Do vËy mong muèn hay nhu cÇu tiÒm n¨ng kh«ng thÓ biÕn thµnh nhu cÇu thùc, thµnh søc mua cña hµng ho¸ Chõng nµo nhµ kinh doanh ®o¸n biÕt ®­îc kh¸ch hµng cÇn nh÷ng lo¹i hµng ho¸ nµo víi nh÷ng ®Æc ®iÓm g× lµ ®Æc tr­ng quan träng nhÊt? §Ó t¹o ra nã ng­êi ta ph¶i tèn chi phÝ bao nhiªu? T­¬ng øng víi nã lµ møc gi¸ nµo?... th× khi ®ã hä míi thùc sù míi n¾m b¾t ®­îc nhu cÇu cña kh¸ch hµng vµ míi hi väng ®em l¹i hiÖu qu¶ cao trong kinh doanh 4.3 Gi¸ c¶ thÞ tr­êng VÒ mÆt gi¸ trÞ, gi¸ c¶ lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn mµ ng­êi mua ph¶i tr¶ cho ng­êi b¸n ®Ó cã ®­îc gi¸ trÞ sö dông cña cña mét lo¹i hµng ho¸ hay dÞch vô nµo ®ã. Gi¸ c¶ trªn thÞ tr­êng th­êng ®­îc x¸c ®Þnh b»ng sù gÆp gì gi÷a cung vµ cÇu. Nã ph¶n ¸nh viÖc ®¸p øng nhu cÇu cña thÞ tr­êng vÒ hµng ho¸ vµ dÞch vô, lu«n lu«n g¾n liÒn víi viÖc sö dông c¸c nguån lùc cã h¹n cña x· héi vµ ph¶i ®­îc tr¶ gi¸ §èi víi ng­êi tiªu dïng, gi¸ c¶ hµng ho¸ lu«n lu«n ®­îc coi lµ yÕu tè ®Çu tiªn ®Ó hä ®¸nh gÝ phÇn lîi thu ®­îc vµ chi phÝ ph¶i bá ra ®Ó së h÷u vµ tiªu dïng hµng ho¸ ®ã. V× vËy, nh÷ng quyÕt ®Þnh vÒ gi¸ lu«n gi÷ vai trß quan träng vµ phøc t¹p nhÊt mµ doanh nghiÖp ph¶i ®èi mÆt. Th«ng th­êng thÞ tr­êng x¸c ®Þnh gi¸ trÇn cña hµng ho¸, mÆc dï vËy trong mét thÞ tr­êng doanh nghiÖp cã thÓ thay ®æi gi¸ c¶, khi ®ã doanh nghiÖp cÇn ®Æc biÖt quan t©m ®Õn mèi quan hÖ gi÷a gi¸ c¶ vµ nhu cÇu, tèc ®é co d·n cña cÇu ®èi víi gi¸ 5 C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng tíi thÞ tr­êng 5.1 Nh©n tè vÜ m« Nh©n khÈu häc Nh©n khÈu häc nghiªn cøu d©n c­ theo c¸c quan ®iÓm con ng­êi, qui m« vµ tèc ®é t¨ng d©n sè, mËt ®é, sù di chuyÓn d©n c­, tr×nh ®é häc vÊn... ThÞ tr­êng vèn do con ng­êi hîp thµnh. Môc tiªu ho¹t ®éng s¶n suÊt kinh doanh còng xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu cña con ng­êi, nh»m phôc vô con ng­êi vµ h­íng tíi con ng­êi. Qui m« vµ tèc ®é t¨ng d©n sè ph¶n ¸nh trùc tiÕp quy m« nhu cÇu kh¸i qu¸t trong hiÖn t¹i vµ trong t­¬ng lai. Do ®ã nã còng thÓ hiÖn sù ph¸t triÓn hay suy tho¸i cña thÞ tr­êng D©n sè t¨ng kÐo theo nhu cÇu cña con ng­êi còng t¨ng vµ thÞ tr­êng còng t¨ng víi søc mua kh¸ lín, nh­ng nÕu søc mua gi¶m sót th× thÞ tr­êng sÏ bÞ thô hÑp Sù gia t¨ng sè ng­êi cã häc vÊn lµm sinh ®éng thÞ tr­êng hµng ho¸ chÊt l­îng cao ( s¸ch vë, b¸o chÝ, c«ng nghÖ vµ du lÞch… ) Sù thay ®æi vÒ c¬ cÊu tuæi t¸c trong d©n c­ sÏ dÉn tíi t×nh tr¹ng thay ®æi c¬ cÊu kh¸ch hµng tiÒm n¨ng theo ®é tuæi. §Õn l­ît nã, nh÷ng thay ®æi nµy sÏ t¸c ®éng quan träng ®Õn c¬ cÊu tiªu dïng vµ nhu cÇu vÒ c¸c lo¹i hµng ho¸ Kinh tÕ M«i tr­êng kinh tÕ tr­íc hÕt ®­îc ph¶n ¸nh qua t×nh h×nh ph¸t triÓn vµ tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ chung vµ c¬ cÊu nghµnh kinh tÕ, c¬ cÊu vïng. T×nh h×nh ®ã cã thÓ t¹o nªn tÝnh hÊp dÉn vÒ thÞ tr­êng vµ søc mua kh¸c nhau ®èi víi c¸c thÞ tr­êng kh¸c nhau. Bëi v× ngoµi b¶n th©n con ng­êi ra th× søc mua cña hä còng rÊt quan träng ®èi víi c¸c thÞ tr­êng. Nãi chung søc mua phô thuéc vµo møc thu nhËp hiÖn t¹i, gi¸ c¶ hµng ho¸, sè tiÒn tiÕt kiÖm, kh¶ n¨ng vay nî cña kh¸ch hµng, tû lÖ thÊt nghiÖp, l·i suÊt vay tÝn dông M«i tr­êng kinh tÕ ¶nh h­ëng ®Õn c¬ cÊu chi tiªu cña ng­êi tiªu dïng. Nh÷ng ng­êi thuéc tÇng lêp th­îng l­u th­êng lµ thÞ tr­êng cña c¸c lo¹i mÆt hµng xa xØ vµ ng­îc l¹i tÇng líp h¹ l­u trong x· héi buéc ph¶i Ýnh to¸n tõng xu ngay c¶ khi mua nh÷ng c¸i kh«ng thÓ ®õng. Trong thêi k× nÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng th× c¬ héi ph¸t triÓn thÞ tr­êng sÏ thuËn lîi h¬n rÊt nhiªï so víi thêi kú nÒn kinh tÕ suy tho¸i Tù nhiªn M«i tr­êng tù nhiªn bao gåm hÖ thèng c¸c yÕu tè tù nhiªn ( khÝ hËu, ®Êt ®ai, nguyªn vËt liÖu, n¨ng l­îng dïng cho s¶n suÊt...) ¶nh h­ëng nhiÒu mÆt tíi c¸c nguån lùc ®Çu vµo cÇn thiÕt cho c¸c doanh nghiÖp vµ do vËy chóng cã thÓ g©y biÕn ®éng lín trªn thÞ tr­êng Sù thiÕu hôt nguån nguyªn liÖu th«, sù gia t¨ng chi phÝ n¨ng l­îng, sù c¹n kiÖt cña c¸c nguyªn liÖu kh«ng phôc håi nh­ dÇu má, than ®¸, c¸c lo¹i kho¸ng s¶n kh¸c ngµy cµng chë nªn quan träng. Xu thÕ chung ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i t×m kiÕm, nghiªn c­u sö dông c¸c nguån nguyªn liÖu kh¸c ®Ó thay thÕ Ho¹t ®éng c«ng nghiÖp hÇu nh­ bao giê còng g©y tæn h¹i cho m«i tr­êng. C¸c nhµ chøc tr¸ch ®ang lªn tiÕng kªu gäi mäi ng­êi cïng suy nghÜ vÒ c¸ch lo¹i trõ c¸c chÊt th¶i ®éc h¹i ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n suÊt vµ trong qu¸ tr×nh sö dông s¶n phÈm. Ngµy nay, ý thøc b¶o vÖ m«i tr­êng cña ng­êi d©n ®anglªn cao nªn ®ßi hái c¸c docnh nghiÖp ph¶i t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm cã ®é an toµn cao vÒ sinh häc vµ m«i tr­êng, mÆc dï gi¸ c¶ cã thÓ t¨ng thªm nh­ng ng­êi tiªu dïng vÉn chÊp nhËn. ThÞ tr­êng vÒ c¸c s¶n phÈm mang nhiÒu chÊt ®éc h¹i tíi m«i tr­êng qua ®ã bÞ thu hÑp vµ thÞ tr­êng c«ng nghÖ xö lÝ c¸c chÊt th¶i ®­îc më réng h¬n C«ng nghÖ kÜ thuËt Khoa häc kÜ thuËt vµ khoa häc øng dông lµ lùc l­îng mang ®Çy kÞch tÝnh nhÊt. Nã chøa ®ùng trong ®ã c¸c bÝ quyÕt dÉn ®Õn thµnh c«ng cho c¸c doanh nghiÖp. HÖ thèng khoa häc c«ng nghÖ ®· sinh ra c¶ nh÷ng ®iÒu k× diÖu lÉn nh÷ng nçi khñng khiÕp cho nh©n lo¹i. M«i tr­êng c«ng nghÖ g©y t¸c ®éng m¹nh tíi søc s¸ng t¹o s¶n phÈm vµ c¬ héi t×m kiÕm thÞ tr­êng míi. Sù c¹nh tranh vÒ kÜ thuËt c«ng nghÖ míi kh«ng chØ cho phÐp c¸c doanh nghiÖp giµnh ®­îc th¾ng lîi mµ cßn thay ®æi b¶n chÊt cña qu¸ tr×nh c¹nh tranh, bëi v× chóng cã ¶nh h­ëng lao ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt vµ n¨ng xuÊt lao ®éng. Mçi khi trªn thÞ tr­êng xuÊt hiÖn mét c«ng nghÖ míi sÏ lµm mÊt ®i vÞ trÝ vèn cã cña c«ng nghÖ cò, m¸y photocopy ®· g©y thiÖt h¹i cho nÒn s¶n xuÊt giÊy than, cßn v« tuýªn truúªn h×nh l¹i g©y thiÖt h¹i cho ngµnh chiÕu phim Ngµy nay, khoa häc kÜ thuËt ®ang kh«ng ngõng ph¸t triÓn vµ lµm xuÊt hiÖn nh÷ng kh¶ n¨ng v« tËn thÞ tr­êng n¨ng l­îng mÆt trêi, thÞ tr­êng m¸y vi tÝnh c¸c lo¹i, thÞ tr­êng thuèc vµ dông cô y tÕ víi tÝnh n¨ng thÇn k× ch÷a c¸c lo¹i bÖnh hiÓm nghÌo nh­ ung th­, gan, phæi, thay ®æi gen ADN... Do vËy c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i n¾m b¾t vµ hiÓu râ ®­îc b¶n chÊt cña nh÷ng thay ®æi trong m«i tr­êng c«ng nghÖ kÜ thuËt cïng nhiÒu ph­¬ng thøc kh¸c nhau. MÆt kh¸c ph¶i c¶nh gi¸c vµ kÞp thêi ph¸t hiÖn c¸c kh¶ n¨ng xÊu cã thÓ xÈy ra g©y thiÖt h¹i tíi ng­êi tiªu dïng ChÝnh trÞ M«i tr­êng chÝnh trÞ bao gåm hÖ thèng luËt ph¸p, c¸c c«ng cô chÝnh s¸ch cña nhµ n­íc, còng nh­ c¸c c¬ chÕ ®iÒu hµnh cña ChÝnh phñ. TÊt c¶ ®Òu t¸c ®éng ®Õn thÞ tr­êng th«ng qua sù khuyÕn khÝch hay h¹n chÕ c¸c doanh nghiÖp tham gia thÞ tr­êng LuËt ph¸p ra ®êi lµ ®Ó ®iÒu tiÕt ho¹t ®éng s¶n suÊt kinh doanh. Nã b¶o vÖ lîi Ých cho doanh nghiÖp tr­íc sù c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh, b¶o vÖ lîi Ýh ng­êi tiªu dïng tr­íc nh÷ng viÖc lµm gian gièi nh­ s¶n xuÊt hµng kÐm chÊt l­îng, qu¶ng c¸o kh«ng ®óng sù thËt, ®¸nh lõa kh¸ch hµng b»ng thñ ®o¹n bao b×, nh·n gãi vµ møc gi¸ c¶, b¶o vÖ lîi Ých tèi cao cña x· héi, chènh l¹i sù léng hµnh cña c¸c nhµ s¶n suÊt M«i tr­êng chÝnh trÞ ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn thÞ tr­êng. Ch¼ng h¹n nh­ viÖc ®iÒu hµnh xuÊt nhËp khÈu cña ChÝnh phñ, nÕu gi¸ c¶, sè l­îng, thêi ®iÓm ... hµng nhËp khÈu kh«ng ®­îc ®iÒu hµnh tèt ®Òu cã thÓ lµm cho thÞ tr­êng trong n­íc biÕn ®éng V¨n ho¸ x· héi M«i tr­êng v¨n ho¸ bao gåm bao gåm c¸c nh©n tè ®a d¹ng nh­: Phong tôc, tËp qu¸n, c¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸ truyÒn thèng, th¸i ®é, thÞ hiÕu, thãi quen, ®Þnh h­íng tiªu dïng... cña mçi d©n téc Nh÷ng gi¸ trÞ v¨n ho¸ ®«i khi sÏ chë thµnh “ hµng rµo gai gãc” ®èi víi viÖc th©m nhËp thÞ tr­êng cña doanh nghiÖp. C¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸ truyÒn thèng khã thay ®æi t¸c ®éng m¹nh mÏ tíi th¸i ®é hµnh vi vµ tiªu dïng hµng ho¸ cña c¸c c¸ nh©n, nhãm ng­êi Tuy nhiªn, nh÷ng gi¸ trÞ v¨n ho¸ mang tÝnh thø ph¸t th× dÔ thay ®æi h¬n vµ sÏ t¹o ra c¬ héi thÞ tr­êng hay khuynh h­íng tiªu dïng míi. Do vËy c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i chó ý thÝch ®¸ng tíi yÕu tè v¨n ho¸ tr­íc khi tiÕn hµnh tham nhËp hay ph¸t triÓn thÞ t­êng nµo ®ã Ngµy nay, ®Æc tr­ng m«i tr­êng v¨n ho¸ ë ViÖt nam ®ang thay ®æi theo xu h­íng t«n träng c¸c gi¸ trÞ truyÒn thèng cña d©n téc, ®ång thêi