1. Mở đầu Phát triển các khả năng tâm lí cần thiết để trẻ đi học ở trường phổ thông từ lâu đã được các nhà tâm lí học, giáo dục học quan tâm. Đi học là cách hiệu quả nhất để trẻ em tiếp thu kinh nghiệm xã hội, năng lực xã hội, qua đó trẻ phát triển toàn diện, thực sự trở thành Người. Đi học là để biết đọc, biết viết và tính toán, trên cơ sở đó các năng lực của con người được phát triển. Trong đó biết đọc là một khả năng quan trọng giúp trẻ em lĩnh hội tri thức, phát triển tâm lí-nhân cách. Muốn biết đọc, trẻ phải học đọc. Để học đọc có kết quả cần một số khả năng tâm lí đặc thù. Những khả năng này phát triển suốt thời kỳ trước tuổi học, nhất là tuổi mẫu giáo. Nếu được quan tâm giáo dục, chúng sẽ được phát triển tốt hơn, giúp trẻ thuận lợi hơn khi đi học. Trong nhiều cách để phát triển các khả năng tâm lí chuẩn bị cho trẻ đến trường, giáo dục tâm vận động hiện nay được quan tâm và sử dụng ngày càng nhiều hơn. Được coi là một lĩnh vực giáo dục mới, chỉ được phát triển ở các nước tiên tiến từ sau những năm 1970 trở lại đây, giáo dục tâm vận động đã chứng tỏ hiệu quả của nó trong việc phát triển các khả năng của trẻ qua nhiều nghiên cứu và ứng dụng trên trẻ em. Chú trọng đến vai trò của những trải nghiệm về cơ thể trong phát triển tâm lí, giáo dục tâm vận động có cách tiếp cận riêng để phát triển tâm lí trẻ em. Trò chơi tâm vận động là một hình thức giáo dục tâm vận động. Nó luôn là sự lựa chọn hàng đầu của các nhà tâm vận động do phù hợp với đặc điểm phát triển của trẻ và vì vậy có thể đạt được hiệu quả cao. Mục đích và nội dung nghiên cứu bài báo này là vận dụng lí luận tâm vận động vào việc xây dựng và thực nghiệm một hệ thống tác động giáo dục dưới hình thức trò chơi, trò chơi tâm vận động, nhằm phát triển một số khả năng tâm lí cần thiết cho trẻ 5-6 tuổi, giúp trẻ thuận lợi trong học đọc khi đi học ở trường phổ thông.
9 trang |
Chia sẻ: thanhle95 | Lượt xem: 223 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem nội dung tài liệu Phát triển một số khả năng tâm lí cần thiết cho trẻ 5-6 tuổi học đọc khi đến trường phổ thông bằng trò chơi tâm vận động, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
JOURNAL OF SCIENCE OF HNUE
Educational Sci. 2010, Vol. 55, No. 8, pp. 129-137
PHÁT TRIỂN MỘT SỐ KHẢ NĂNG TÂM LÍ CẦN THIẾT
CHO TRẺ 5-6 TUỔI HỌC ĐỌC KHI ĐẾN TRƯỜNG PHỔ THÔNG
BẰNG TRÒ CHƠI TÂM VẬN ĐỘNG
Nguyễn Thị Như Mai
Trường Đại học Sư phạm Hà Nội
1. Mở đầu
Phát triển các khả năng tâm lí cần thiết để trẻ đi học ở trường phổ thông từ
lâu đã được các nhà tâm lí học, giáo dục học quan tâm. Đi học là cách hiệu quả
nhất để trẻ em tiếp thu kinh nghiệm xã hội, năng lực xã hội, qua đó trẻ phát triển
toàn diện, thực sự trở thành Người. Đi học là để biết đọc, biết viết và tính toán,
trên cơ sở đó các năng lực của con người được phát triển. Trong đó biết đọc là một
khả năng quan trọng giúp trẻ em lĩnh hội tri thức, phát triển tâm lí-nhân cách.
Muốn biết đọc, trẻ phải học đọc. Để học đọc có kết quả cần một số khả năng tâm
lí đặc thù. Những khả năng này phát triển suốt thời kỳ trước tuổi học, nhất là tuổi
mẫu giáo. Nếu được quan tâm giáo dục, chúng sẽ được phát triển tốt hơn, giúp trẻ
thuận lợi hơn khi đi học.
Trong nhiều cách để phát triển các khả năng tâm lí chuẩn bị cho trẻ đến
trường, giáo dục tâm vận động hiện nay được quan tâm và sử dụng ngày càng nhiều
hơn. Được coi là một lĩnh vực giáo dục mới, chỉ được phát triển ở các nước tiên
tiến từ sau những năm 1970 trở lại đây, giáo dục tâm vận động đã chứng tỏ hiệu
quả của nó trong việc phát triển các khả năng của trẻ qua nhiều nghiên cứu và ứng
dụng trên trẻ em. Chú trọng đến vai trò của những trải nghiệm về cơ thể trong phát
triển tâm lí, giáo dục tâm vận động có cách tiếp cận riêng để phát triển tâm lí trẻ
em. Trò chơi tâm vận động là một hình thức giáo dục tâm vận động. Nó luôn là sự
lựa chọn hàng đầu của các nhà tâm vận động do phù hợp với đặc điểm phát triển
của trẻ và vì vậy có thể đạt được hiệu quả cao.
Mục đích và nội dung nghiên cứu bài báo này là vận dụng lí luận tâm vận động
vào việc xây dựng và thực nghiệm một hệ thống tác động giáo dục dưới hình thức
trò chơi, trò chơi tâm vận động, nhằm phát triển một số khả năng tâm lí cần thiết
cho trẻ 5-6 tuổi, giúp trẻ thuận lợi trong học đọc khi đi học ở trường phổ thông.
129
Nguyễn Thị Như Mai
2. Nội dung
2.1. Các khái niệm.
- Thế nào là học đọc?
Đọc là quá trình nhận biết, phân biệt các kí hiệu chữ viết trong tập hợp của
nó, qua đó mà hiểu được nghĩa, biết được nội dung. Đọc có thể được phát âm hoặc
không được phát âm. “Chỉ khi nào đọc mà không cần phát âm, tức là chỉ cần mắt
nhìn mà hiểu được ý nghĩa mới thật là biết đọc. Bài đọc thực ra là sự vật chất hóa
của ngôn ngữ bên trong...” (Andrée Girolami-Boulinier). Như vậy, biết đọc tức là
hiểu được ý nghĩa, nội dung của tập hợp các kí hiệu chữ viết thông qua sự nhận
biết, phân biệt bằng mắt các kí hiệu này. Trẻ em không tự nhiên biết đọc, muốn
đọc được trẻ phải học. Học đọc là quá trình đứa trẻ học để đọc được, biết đọc.
Do đọc về bản chất là hiểu đuợc ý nghĩa của các kí hiệu chữ viết thông qua
sự nhận biết, phân biệt bằng mắt (ở người bình thường) cho nên bản chất của học
đọc là học để nhận biết, phân biệt các kí hiệu viết, qua đó mà nắm được ý nghĩa
của chúng.
Học đọc cũng như mọi quá trình học tập khác đòi hỏi những khả năng nhất
định, đặc trưng. Muốn đọc trẻ phải có những khả năng này. Nếu không có chúng thì
dù trẻ có thể phát âm rất giỏi các chữ, các từ, thậm chí một đoạn văn cũng không
thể coi là biết đọc mà chỉ là bắt chước phát âm. Một đứa trẻ không may bị khuyết
tật ở cơ quan phát âm, không nói được, nếu được dạy đúng cách, phù hợp vẫn có
thể biết đọc.
Những khả năng tâm lí cơ bản cần thiết để trẻ học đọc là: định hướng không
gian, tri giác, tư duy, ngôn ngữ, chú ý, trí nhớ và các thái độ như thoải mái, tự tin,
không lo sợ.
- Thế nào là trò chơi tâm vận động?
Trước hết, cần hiểu về tâm vận động. Tâm vận động là lĩnh vực quan tâm
tới sự tác động qua lại giữa những chức năng tâm lí và những chức năng vận động,
nhìn nhận con người một cách toàn diện về cả 3 mặt: thể chất, tình cảm-xã hội và
nhận thức, từ đó giúp con người hoạt động tâm lí bình thường, thiết lập được quan
hệ với người khác và với môi trường.
Phạm trù tâm vận động bao gồm trong nó những yếu tố về sinh học, sinh
trưởng, quan hệ qua lại với người khác, các tương tác với môi trường, sự tương hợp
về tình cảm và quan hệ. Chức năng tâm vận động được tạo lập nhờ sự phối hợp
hoạt động của các bình diện: hoạt động thần kinh-vận động; trương lực-cảm xúc,
cảm giác-vận động và tình cảm; nhận thức; bản sắc.
Bản chất là một hình thức giáo dục tâm vận động, trò chơi tâm vận động là
trò chơi nhằm phát triển những chức năng tâm vận động của trẻ em, thông qua đó
phát triển toàn diện tâm lí-nhân cách trẻ.
130
Phát triển một số khả năng tâm lí cần thiết cho trẻ 5-6 tuổi ...
Trò chơi tâm vận động có ảnh hưởng toàn diện đến sự phát triển tâm lí của
trẻ. Nó giúp trẻ phát triển các khả năng về trí tuệ và tình cảm, tự tin, sẵn sàng tiếp
xúc với người khác, biết thể hiện những suy nghĩ, tình cảm của bản thân trong các
tình huống khác nhau, có thể định hướng tốt về không gian-thời gian, có thể học
tập dễ dàng. Đây cũng là những yếu tố cơ bản của sự thích ứng với cuộc sống, với
xã hội. Tham gia vào các trò chơi tâm vận động, trẻ em sẽ phát triển toàn diện các
khả năng cần thiết để có thể sống và học tập một cách thuận lợi.
2.2. Phương pháp nghiên cứu
Sử dụng một hệ thống các phương pháp nghiên cứu lí luận và thực tiễn, cụ
thể là:
- Nghiên cứu, phân tích, tổng hợp các tài liệu có liên quan đến phạm trù tâm
vận động và giáo dục tâm vận động, những vấn đề về khả năng học đọc của trẻ em,
những vấn đề về trò chơi.
- Phương pháp quan sát: Dự các giờ tổ chức hoạt động của giáo viên ở trường
mầm non, quan sát hoạt động của trẻ ở trường mầm non để xác định thực trạng các
phương pháp và biện pháp chuẩn bị cho trẻ học đọc khi đi học ở trường phổ thông.
- Phương pháp điều tra: Dùng phiếu hỏi giáo viên và cha mẹ trẻ kết hợp với
phỏng vấn về các cách thức giúp chuẩn bị cho trẻ học đọc khi đi học ở trường phổ
thông, về nhận thức của giáo viên về trò chơi tâm vận động.
- Phương pháp trắc nghiệm: Dùng trắc nghiệm REVERSAL của A.W. Edfeldt
để đánh giá khả năng học đọc của trẻ được nghiên cứu nhằm xác định thực trạng
của khả năng này và hiệu quả của các tác động sư phạm dưới hình thức trò chơi
tâm vận động. Trắc nghiệm REVERSAL đo lường các khả năng tâm lí cần thiết
cho việc học đọc của trẻ em, tiên lượng kết quả học đọc thành công ở trẻ. Kết quả
trẻ đạt được khi thực hiện trắc nghiệm REVERSAL thể hiện mức độ phát triển các
khả năng tâm lí cần thiết cho việc học đọc của trẻ.
- Phương pháp thực nghiệm: Tiến hành thực nghiệm sư phạm trên trẻ em 5-6
tuổi để xác định tính khả thi và hiệu quả của các tác động sư phạm dưới hình thức
trò chơi tâm vận động đối với việc phát triển một số khả năng tâm lí cần thiết cho
học đọc ở các em.
Cùng với các phương pháp trên, phương pháp thống kê toán học được sử dụng
để xử lí số liệu nghiên cứu thu được.
2.3. Xây dựng các trò chơi tâm vận động nhằm phát triển ở trẻ
5-6 tuổi một số khả năng tâm lí cần thiết cho học đọc
Các khả năng tâm lí cần thiết cho học đọc của trẻ có nhiều, như đã nói ở trên.
Chúng tôi chỉ xây dựng các trò chơi nhằm phát triển khả năng định hướng không
gian và khả năng tri giác thị giác. Sở dĩ chọn hai khả năng này vì đây là hai khả
131
Nguyễn Thị Như Mai
năng quan trọng, có liên hệ mật thiết với nhau giúp trẻ có thể học đọc tốt khi đi
học. Hơn nữa, để thực hiện được các trò chơi này trẻ cũng phát triển được các khả
năng tâm lí cần thiết khác như chú ý, trí nhớ...
Nhằm mục đích góp phần phát triển khả năng nhận biết, định hướng không
gian và tri giác thị giác cho trẻ 5-6 tuổi, làm cơ sở cho trẻ học đọc thuận lợi hơn,
việc xây dựng các trò chơi tâm vận động được dựa trên các cơ sở khoa học sau:
Cơ sở lí luận:
- Vai trò của khả năng định hướng không gian và tri giác thị giác đối với việc
học đọc của trẻ em.
- Vai trò của cơ thể trẻ em đối với sự phát triển khả năng định hướng không
gian ở trẻ; vai trò của vận động của cơ thể đối với khả năng tri giác.
- Đặc điểm phát triển khả năng định hướng không gian và tri giác thị giác ở
trẻ 5-6 tuổi.
- Vai trò của giáo dục tâm vận động và trò chơi tâm vận động đối với sự phát
triển của trẻ em.
Cơ sở thực tiễn:
- Phân tích kết quả điều tra thực trạng bằng test REVERSAL cho thấy khả
năng nhận ra những khác biệt về hướng và vị trí không gian của nhiều trẻ còn hạn
chế, khả năng nhận ra những khác biệt về đặc điểm của đối tượng ở một số trẻ chưa
tốt. Đặc biệt, trẻ gặp khó khăn trong nhận biết và phân biệt phải, trái. Những trẻ
có khó khăn về các khả năng này cũng đồng thời có kết quả không cao ở những mức
độ khác nhau theo đánh giá của trắc nghiệm, tức là những trẻ này được tiên lượng
sẽ gặp khó khăn khi học đọc. Đây là cơ sở thực tiễn quan trọng.
- Kết quả điều tra trên giáo viên và thực tiễn giáo dục trẻ ở trường mầm non:
Các giáo viên cho rằng khả năng định hướng không gian là ít cần thiết nhất đối với
khả năng học đọc (đứng thứ 11 trong 11 khả năng cần thiết cho trẻ học đọc). Vì
vậy, việc phát triển khả năng định hướng không gian của trẻ thường không được
coi là một nội dung có liên quan với việc phát triển khả năng học đọc của các em.
Về khả năng tri giác thị giác, giáo viên mặc dù đánh giá rất cao vai trò của tri giác
đối với khả năng học đọc của trẻ nhưng chưa thực sự chú ý đến việc phát triển khả
năng tri giác thị giác mà chủ yếu nặng về cung cấp kiến thức.
- Việc phát triển hai khả năng này ở trường mầm non được thực hiện chủ yếu
trong các hoạt động chung có mục đích học tập, trong trò chơi học tập, các trò chơi
khác ít được sử dụng hơn nhiều. Đối với trò chơi tâm vận động thì hầu như giáo
viên không tổ chức, do chưa hiểu bản chất của trò chơi tâm vận động, chưa hiểu vai
trò của nó đối với sự phát triển của trẻ. Nếu đâu đó có bóng dáng của trò chơi tâm
vận động thì cũng là ngẫu nhiên và bị đánh đồng với trò chơi học tập hoặc trò chơi
vận động.
132
Phát triển một số khả năng tâm lí cần thiết cho trẻ 5-6 tuổi ...
- Đối với gia đình của trẻ, mặc dù rất mong muốn con em mình sẽ học đọc
tốt nhưng cha mẹ các em cũng chỉ biết dạy con nhận mặt chữ, dạy con đọc mà hầu
như không sử dụng trò chơi phát triển các khả năng tâm lí cho trẻ.
- Kết quả thu được về nhận thức của giáo viên về trò chơi tâm vận động và
vai trò của nó là cơ sở để nhận định rằng: nếu được hiểu rõ về tâm vận động, trò
chơi tâm vận động, về vai trò phát triển của nó đối với trẻ em, chắc chắn các giáo
viên sẽ sử dụng hiệu quả các trò chơi này. Và vì có sự liên hệ chặt chẽ giữa trường
mầm non và gia đình của trẻ, hy vọng rằng các trò chơi tâm vận động sẽ được các
gia đình biết đến.
Với các cơ sở khoa học nêu trên, trò chơi được xây dựng tuân theo các nguyên
tắc sau:
- Đảm bảo tính mục đích;
- Hoạt động, trải nghiệm bằng cơ thể;
- Đảm bảo tính chất của hoạt động chơi;
- Phù hợp với đặc điểm về thể chất-tâm lí của trẻ;
- Tính hệ thống;
- Dễ thực hiện.
Các trò chơi được tiến hành trong khoảng thời gian trung bình từ 15-20 phút,
nhiều nhất không quá 30 phút một lần. Thời gian đầu mỗi lần cho trẻ chơi một trò
chơi. Khi trẻ đã thành thạo, có thể kết hợp hai trò chơi có nội dung ngắn vào một
lần. Các trò chơi được tổ chức xen kẽ với các hoạt động của trẻ ở trường mầm non,
tốt nhất là vào buổi sáng. Tổ chức cho trẻ chơi thường xuyên các trò chơi này, phối
hợp với các hoạt động khác một cách linh hoạt.
Trẻ phải tham gia trò chơi một cách tự nguyện, hứng thú. Động viên, tạo cơ
hội cho trẻ chơi nhưng không ép buộc trẻ. Khi hướng dẫn trẻ chơi phải chú ý đến
đặc điểm phát triển của trẻ sao cho phù hợp, giúp trẻ hiểu được cách chơi và chơi
có hiệu quả. Nếu tiến hành với nhóm trẻ có thể đưa yếu tố thi đua để kích thích,
động viên trẻ chơi hào hứng hơn.
2.4. Kết quả thực nghiệm sư phạm
Nhằm mục đích kiểm nghiệm hiệu quả của các trò chơi tâm vận động đã xây
dựng đối với sự phát triển khả năng học đọc của trẻ 5-6 tuổi, 45 trẻ ở lớp mẫu giáo
số 9 trường mầm non Trung Tự, Đống Đa, Hà Nội được chọn ngẫu nhiên làm nhóm
thực nghiệm. Các trẻ này có khả năng học đọc đánh giá trước thực nghiệm ở cả 3
loại: tốt, học đọc được và khó học đọc bình thường. 45 trẻ ở lớp mẫu giáo lớn số 4
cùng trường được chọn làm nhóm đối chứng.
Tổ chức cho trẻ ở nhóm thực nghiệm chơi liên tục trong hai tháng 51 trò chơi
được xây dựng. Những trẻ ở nhóm đối chứng không được chơi những trò chơi này.
133
Nguyễn Thị Như Mai
Sau hai tháng, tiến hành thực nghiệm kiểm chứng trên đồng thời cả 2 nhóm thực
nghiệm và đối chứng để đánh giá hiệu quả của các trò chơi tâm vận động đối với
khả năng học đọc của trẻ được nghiên cứu.
Kết quả chúng tôi thu được như sau:
- Kết quả khảo sát trước thực nghiệm: Được thể hiện ở Bảng 1.
Sự khác biệt về khả năng học đọc trước thực nghiệm giữa nhóm thực nghiệm
và nhóm đối chứng, theo xu hướng nhóm đối chứng có phần tốt hơn đôi chút so với
nhóm thực nghiệm, không làm ảnh hưởng đến kết quả thực nghiệm. Nếu như sau
thực nghiệm, khả năng của nhóm thực nghiệm cao hơn nhóm đối chứng một cách
thực chất sẽ càng chứng tỏ hiệu quả của các trò chơi tâm vận động đối với sự phát
triển khả năng học đọc của trẻ em.
Bảng 1. Kết quả khả năng học đọc của hai nhóm đối chứng
và thực nghiệm trước thực nghiệm
Nhóm
Sẽ học đọc Sẽ học đọc Khó học đọc
X¯ δ
tốt (Tốt) được (Được) bình thường (Kém)
Số
lượng
Tỷ lệ
%
Số
lượng
Tỷ lệ
%
Số lượng Tỷ lệ %
Thực
nghiệm
5 11,11 20 44,44 20 44,44 61,02 12,16
Đối
chứng
6 13,33 30 66,66 9 20 64,11 10,6
- Kết quả sau thực nghiệm: (Bảng 2)
Bảng 2. Kết quả khả năng học đọc của hai nhóm đối chứng
và thực nghiệm sau thực nghiệm
Nhóm
Sẽ học đọc Sẽ học đọc Khó học đọc
X¯ δ
tốt (Tốt) được (Được) bình thường (Kém)
Số
lượng
Tỷ lệ
%
Số
lượng
Tỷ lệ
%
Số lượng Tỷ lệ %
Thực
nghiệm
22 48,88 17 37,77 6 13,33 72,53 11,68
Đối
chứng
11 24,44 32 71,11 2 4.44 70,17 10,6
Theo Bảng 2 ta có: nhóm thực nghiệm có số trẻ khả năng học đọc tốt cao gấp
đôi so với nhóm đối chứng. Giá trị trung bình của nhóm thực nghiệm cũng cao hơn.
Để làm rõ hơn nữa hiệu quả của các trò chơi đối với sự phát triển các khả
năng tâm lí cần cho học đọc, chúng tôi so sánh kết quả trước thực nghiệm và sau
thực nghiệm của nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng.
134
Phát triển một số khả năng tâm lí cần thiết cho trẻ 5-6 tuổi ...
- So sánh kết quả trước thực nghiệm và sau thực nghiệm của nhóm thực
nghiệm và nhóm đối chứng (Bảng 3 và 4).
Bảng 3. So sánh khả năng học đọc của trẻ nhóm thực nghiệm
trước và sau tác động sư phạm
Loại mức
Sẽ học đọc Sẽ học đọc Khó học đọc
X¯ δ
tốt (Tốt) được (Được) bình thường (Kém)
độ
Số
lượng
Tỷ lệ
%
Số
lượng
Tỷ lệ
%
Số lượng Tỷ lệ %
Trước thực
nghiệm
5 11,11 20 44,44 20 44,44 61,02 12,16
Sau thực
nghiệm
22 48,88 17 37,77 6 13,33 72,53 11,68
Bảng 3 cho thấy: Sau khi có tác động sư phạm, được chơi các trò chơi tâm
vận động, khả năng học đọc của nhóm thực nghiệm tốt hơn rõ rệt. Cụ thể:
Số lượng trẻ có khả năng học đọc tốt tăng mạnh; số trẻ có khả năng học đọc
kém giảm nhiều.
Điểm trung bình đạt được của nhóm thực nghiệm sau tác động cao hơn so với
trước thực nghiệm và cao hơn là:
X¯ trước tác động - X¯ sau tác động = 11,51.
Dùng hệ số t-student để kiểm định sự khác nhau của hai giá trị trung bình,
tính được t = 2,51.
Giá trị tới hạn của t là tα với bậc tự do f = 100 trong đó c = 0,52.
Chọn α = 0,05 thì với f =100 tra bảng cho ta tα = 1,99.
Vì 2,51 > 1,99 nên sự khác nhau giữa 2 giá trị trung bình là có ý nghĩa.
Nói cách khác: sự tăng lên của giá trị trung bình sau thực nghiệm so với trước
thực nghiệm của trẻ nhóm thực nghiệm là thực chất. Từ đây, có thể nói rằng: dưới
ảnh hưởng của các trò chơi tâm vận động, khả năng học đọc của trẻ nhóm thực
nghiệm đã phát triển một cách thực chất. Nói cách khác, có thể nhận xét rằng: các
trò chơi tâm vận động được xây dựng đã thực sự có tác dụng phát triển khả năng
học đọc của trẻ em 5-6 tuổi được nghiên cứu.
Về độ lệch chuẩn, sau thực nghiệm có giảm hơn trước thực nghiệm, cho nhận
xét: khả năng của trẻ sau thực nghiệm đã tập trung hơn, ít phân tán hơn so với
trước thực nghiệm.
Để tìm hiểu chính xác hơn nữa hiệu quả của trò chơi tâm vận động với từng
trẻ trong nhóm thực nghiệm, chúng tôi so sánh kết quả từng trẻ đạt được trước và
sau thực nghiệm, đồng thời kết hợp với quan sát trực tiếp và có tham khảo nhận
xét của giáo viên. Các thông tin thu được cho thấy:
135
Nguyễn Thị Như Mai
- Tất cả trẻ (5 trẻ) trước thực nghiệm đã có khả năng học đọc đạt mức độ tốt
thì sau thực nghiệm vẫn giữ ở mức độ tốt. Các trẻ này có khả năng chắc chắn, sẽ
không gặp khó khăn khi học đọc.
- 17 trẻ đạt mức độ tốt còn lại là những trẻ khả năng học đọc tăng lên dưới
ảnh hưởng tích cực của tác động sư phạm. Xem xét kĩ những trẻ này thấy: có 4 trẻ
khả năng học đọc phát triển mạnh, chuyển từ mức độ kém trước tác động sư phạm
sang mức độ tốt sau tác động sư phạm. Giáo viên cho biết 4 cháu này nhận thức
không tồi, đôi khi không tập trung chú ý. Như vậy, nếu trẻ có trí tuệ bình thường,
được chơi các trò chơi tâm vận động phát triển khả năng khả năng học đọc thì khả
năng học đọc thuận lợi sẽ tăng lên rõ rệt.
- Những trẻ có kết quả không tốt trước thực nghiệm, sau thực nghiệm khả
năng cũng được cải thiện đáng kể. Ngoài 4 trẻ khả năng tăng mạnh vừa kể đến ở
trên, còn 10 trẻ chuyển từ mức độ kém sang mức độ sẽ học đọc được.
- Còn 6 trẻ sau thực nghiệm vẫn thuộc loại khó học đọc bình thường. Quan
sát quá trình chơi của trẻ thấy các cháu trên thường xuyên thực hiện không tốt các
yêu cầu của trò chơi. Mặc dù đánh giá trẻ thuộc loại trung bình nhưng khi trao đổi
cụ thể với các cô thì được biết những trẻ này chậm, thường xuyên nhầm lẫn các
hướng không gian, nhất là phải-trái. Những trẻ này có thể cần được tác động sư
phạm nhiều hơn và sớm hơn nữa.
Bảng 4. So sánh khả năng học đọc của trẻ nhóm đối chứng
trước và sau tác động sư phạm
Loại mức
Sẽ học đọc Sẽ học đọc Khó học đọc
X¯ δ
tốt (Tốt) được (Được) bình thường (Kém)
độ Số
lượng
Tỷ lệ
%
Số
lượng
Tỷ lệ
%
Số
lượng
Tỷ lệ
%
Trước thực
nghiệm
6 13,33 30 66,66 9 20 64,11 10,6
Sau thực
nghiệm
11 24,44 32 71,11 2 4.44 70,17 10,6
Theo Bảng 4 ta có: sau hai tháng, khả năng học đọc của trẻ nhóm đối chứng
có tăng lên nhưng không nhiều như nhóm thực nghiệm. Sự phát triển về khả năng
học đọc của các trẻ này theo chúng tôi là do kết quả phát triển của trẻ dưới ảnh
hưởng của các tác động giáo dục của trường mầm non và của bản thân quá trình
phát triển của trẻ.
Nhận xét:
Sau khi tiến hành tác động sư phạm bằng các trò chơi tâm vận động nhằm
136
Phát triển một số khả năng tâm lí cần thiết cho trẻ 5-6 tuổi ...
phát triển một số khả năng tâm lí cần thiết cho học đọc của trẻ 5-6 tuổi, ta nhận
thấy: Khả năng học đọc của trẻ tăng lên rõ rệt và sự phát triển này là thực chất.
3. Kết luận
Việc xây dựng các trò chơi tâm vận động phát triển một số khả năng tâm lí
cần thiết cho trẻ 5-6 tuổi học đọc thuận lợi khi đi học ở trường phổ thông được dựa
trên định hướng cơ bản là căn cứ vào lí luận về tâm vận động và giáo dục tâm vận
động, phát triển một cách hiệu quả các khả năng tâm lí cần thiết cho học đọc của
trẻ. Các trò chơi này phải phù hợp với trẻ theo tiến trình phát triển tâm vận động,
dễ thực hiện và thuận lợi cho việc tổ chức ở trường mầm non cũng như ở gia đình.
Kết quả thực nghiệm các trò chơi tâm vận động trên trẻ đã cho thấy: Kết quả
đánh giá khả năng học đọc của trẻ sau thực nghiệm đã tiến bộ hơn so với trước thực
nghiệm và sự tiến bộ này là thực chất. Điều này chứng minh rằng các trò chơi tâm
vận động được xây dựng đã thực sự có hiệu quả phát triển một số khả năng tâm lí
cần thiết cho học đọc của trẻ em 5-6 tuổi chuẩn bị đi học ở trường phổ thông.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] Andrée Girolami- Boulinier, 2001.Comment prévenir et rééduquer l’échec scolaire.
Editions du Papyrus.
[2] A. De Meur, L. Staes, 1985. Psychomotricité- Education et rééducation. Editions
de Boeck. Bruxelles.
[3] Bucher Huguette, 2007. Dévelopement et examen psychomoteur. Masson.
[4]