Thảo luận Triết học mác Lênin

thao luan triet hoc mac_leninnhom 4 tin k2 Cau 4 Hãy làm rõ mối quan hệ giữa cơ sở hạ tầng với kién trúc thượng tầng? Giữa tồn tại xã hội với ý thức xã hội?Trả lời: ~_~1,a, kháI niệm cơ sở hạ tầng dùng để chỉ toàn bộ những quan hệ sx hợp thành cơ cấu kinh tế của xã hội. Cơ sở hạ tầng của 1 XH, trong toàn bộ sự vận động của no , được tạo nên bởi các quan hệ thông trị, quan hệ sx tàn dư và quan hệ sx mới tồn tạ dưới hìmh tháI mầm mống, đại biểu cho sự phát triển của XH tương lai, trong đó quan hệ sx thống trị chiếm vị trí chủ đạo, chi phối các quan hệ sx khác, định hướng sự phát triển của đời sống kinh tế xh và giữ vai trò là đặc trưng cho chế độ kinh tế của1 XH nhát định _ kiến trúc thượng tầng : dùng đẻ chỉ toàn bộ hệ thống kết cấu các hình tháI ý thức XH cùngvới các thiết chế chính trị XH tương ứng , được hình thành trên 1 cơ sở kinh tế nhất định :Kiến trúc thượng tầng của 1 XH bao gồm :+ Hệ thống các hình tháI ý thức xã hội (hình tháI ý thức chính trị, pháp quyền tôn giáo)+các thiết ché chính trị –xã hội tương ứng của chúng( nhà nước, chính đảng, giáo hội)B, mối quan hệ biện chứng giữa cơ sở hạ tầng và kiến trúc thượng tầng *vai trò quyết định của cơ sở hạ tầng đôí với kiến trúc thượng tầng Tương ứng với 1 cơ sở hạ tầng sẽ sản Sinh ra 1 kiến trúc thượng tầng phù hợp, có tác dụng bảo vệ cơ sở hạ tầng đó_ Tính chất phụ thuộc của kiến trúc thượng tầng vào cơ sở hạ tầng có nguyên nhân từ tính tất yếu kinh tế đối với toàn bộ các lĩnh vực sinh hoạt của XH, và tính tất yếu kinh tế lại phụ thuộc vào tính tất yếu của nhu cầu duy trì và phát triênt các lực lượng sản xuất khách quan của xã hội *vai trò tác động trở lại của kiến trúc thượng tầng đối với cơ sở hạ tầng Sự tác động trở lại của kiến trúc thượng tầng đối với cơ sở hạ tầng có thể thông qua nhiều phương thức, tuỳ thuộc vào bản chất của mỗi nhân tố trong kiến trúc thượng tầng, phụ thuộc vào vị trí, vai trò của nó và những điều kiện cụ thể: trong đo scó yếu tố nhà nước. Nhà nứoc là nhân tố có tác động trực tiếp nhất và mạnh mễ nhất tới cơ sở hạ tầng kinh tế của xã hội_ Sự tác động của các yếu tố thuộc kiến trúc thượng tầng có thẻ diễn ra theo nhiễu hướng, thậm chí các xu hướng không chỉ khác nhau mà còn có thể đối lập nhau_ Sự tác động của kiến trúc thượng tầng đối với cơ sở hạ tầng có thể diễn ra theo xu hưóng tích cức hoặc tiêu cực, điều đó phụ thuộc vào sự phù hợp hay không phù hợp của các yếu tố thuộc kiến trúc thượng tầng đối với nhu cầu khách quan của sự phất triển kinh tế 2, tồn tại xã hội và ý thức xã hội A, kháI niệm *Tồn tại xã hội dùng để chỉ phương diện sinh hoạt vật chất và các điều kiện sinh hoạt vật chát của xã hội _các yếu tố cơ bản tạo thành tồn tại xã hội bao gồm: +phương thức sx vật chất + Các yếu tố thuộc về điều kiện tự nhiên –hoàn cảnh địa lý và dân cư Các yếu tố đó tồn tại tròng mối quan hệ biện chứng, tác động lẫn nhau tạo thanh điều kiện tồn tại và phát triển của xã hội * ý thức xã hội dùng để chỉ phương diện sinh hoạt tinh thần của xa hội, nảy sinh từ tồn tại xã hội và phản ánh tồn tại xã hội trong những giai đoạn phát triển nhất định b, mối quan hệ biện chứng giữa tồn tại xã hội và ý thữc xã hội*tồn tại xã hội quyết định ý thức xã hội Giữa tồn tại xã hội và ý thức các nhân có sự thống nhất biện chứng nhưng không đồng nhất. Mối quan hệ giữa tồn tại xã hội và ý thức cá nhân thuộc mối quan hệ giữa cáI chung và cáI riêngTheo nội dung và lĩnh vực phản anh đời sống xã hội, ý thức xã hội bao gồm các hình tháI khác nhau: ý thức chính trị, ý thức pháp quyền , ý thức đạo đức , ý thức tôn giáo, ý thức thẩm mỹ, ý thức khoa học Theo trinh độ phản ánh của ý thức xã hội đối với tồn tại xã hội có thể phân biệt ý thức xã hội thông thường và ý thức lý luận :+ý thức thông thườnglà toàn bộ những tri thức, những quan niệm của những con người trong 1 cộng đồng người nhất định, đựoc hình thành 1 cách trực tiếp từ hoạt động thực tiễn hàng ngày, chưa được hệ thống hoá, kháI quát hoá thành lý luận + ý thức lý luận là những tư tưỏng quan điểm được hệ thống hoá thành các học thuyết xã hội, được trình bày dưới dạng các kháI biệm, phạm trù, quy luậtCũng có thể phân tích ý thức xã hội theo hai trình độ và hai phương thức phản ánh đối với tồn tại xã hội : tâm lý xã hội và hệ tưởng xã hội +tâm lý xã hội là toàn bộ đời sống tình cảm, tâm trang khát vọng ý chí , là sự phản náh trức tiếp và tự phát đối với hoàn cảnh sống của họ+hệ tư tưởng xã hội là toàn bộ các hệ thống quan niệm, quan điểm xã hội như chính trị triết học đạo đức là sự phản náh gián tiếp và tự giác đối với tồn tại xã hội Trong xã hội có giai cấp, ý thức xã hội cũng có giai cấp, phản anh điều kiện sinh hoạt vật chất và lợi ích khác nhau, đối lập giữa các giai cấp *tính độc lập tương đối của ý thức xã hội-ý thức xã hội thưòng lac hậu so với tồn tại xã hội. Do:+Bản chất của ýthức xã hội chỉ là sự phản ánh của tồn tại xã hội cho nên nói chung ý thức xã hội chỉ có thể biến đổi sau khi có sự biến đổi của tồn tại xã hội +do sức mạnh của thói quen, truyền thống, tập quán cũng như do tính lạc hậu, bảo thủ của 1 số hình tháI ý thức xã hội _ý thức xa hội có thể vượt trước tồn tại xã hội _ý thức xã hội có tính kế thừa trong sự phát triển của nó _sự tác động qua lại giữa các hình tháI ý thức xã hội trong sự phát triển của chúng ý thức xã hội có khả năng tác động trở lại tồn tại xã hội********* *********** **********ý nghĩa phương phap luận: tồn tại xa hội và ý thức xa hội là 2 phương diện thống nhất biện chứng của đời sống xa hội vi vậy xay dựng xa hội mới phải được tiến hành đồng thời tren cả 2 phương diện tren trong sự nghiệp cach mạng XHCN ở nước ta một mặt phải coi trọng cuộc CM tư tưởng văn hoa mặt khac phải tranh toi phạm sai lầm chủ quan duy ý chi trong việc xay dựng văn hoa, xay dựng con người mớiCau 5: tại sao nghiờn cứu lịch sử vận động phỏt triển xó hội lại cần thiết phải ngiờn cứu phạm trự hỡnh thỏi kinh tế xó hội ?trả lời: Xó hội là tổng thể của nhiều lĩnh vực với những mối quan hệ hết sức phức tạp. Cỏc nhà kinh điển của chủ nghĩa mac_len nin đó vận dụng phương phỏp luận duy vật biện chứng đẻ phõn tớch đời sống xó hội, từ đú thấy rừ XH là 1 hệ thống cấu trỳc với cỏc lĩnh vực cơ bản tạo thành. Đú là :_ lực lượng sx, quan hệ sx( hợp thành cơ cấu kinh tế của XH)_hệ thống kiến trỳc thượng tầng của XHTrong đú quan hệ sx vừa tồn tại với tư cỏch là hinh fthức kinh tế của sự phỏt triển lực lượng sx,vừa tồn tại với tư cỏchlà cỏi hợp thành cơ sở kinhtế của XH mà trờn đú dựng lờn 1hệ thống kiến trỳc thượng tầng chớnh trị*Hỡnh thỏi kinh tế -Xh là phạm trự dựng để chỉ XH ở từng giai đoạn lịch sử nhất định, với 1kiểu quan hệ sx đặc trưng cho XH đú phự hợp với 1 trỡnh độ nhất định của lực lượng sx và với 1 kiến trỳc thượng tầng tương ứng được xõy dựng trờn những quan hệ ấy _ cỏc hỡnh thỏi kinh tế XH: cụng xó nguyờn thuỷ nụ lệ phong kiến tbcn cnxhvới quan niệm khoa học về XH theo cấu trỳc “hỡnh thỏi ” như vậy đó đem lại 1 phương phỏp lập luận khoa học trong ngiờn cứu về cấu trỳc cơ bản của XH, cho phộp phõn tớch đời sụng hết sức phức tạp của XH để chỉ ra những mối quan hệ biện chứng giữa cỏc lĩnh vực của nú, chỉ ra quy luật vận động và phỏt triển của nú như 1 quỏ trỡnh lịch sử tự nhiờn- C Mac cho rằng “ sự phỏt triển của cỏc hỡnh thỏi kinh tế- XH là 1quỏ trỡnh lịch sử tự nhiờn” +Sự vận động và phỏt triển của XH khụng tuõn theo ý chớ chủ quan của con người mà tuõn theo cỏc quy luật khỏch quan, đú là cỏc quy luật của chớnh bản thõn cấu trỳc hỡnh thỏi kinh tế -xh, là hệ thống cỏc quy luật xh thuộc lĩnh vực kinh tế, chớnh trị, vănhoỏ, khoa học mà trước hết và cơ bản nhất là quy luật quan hệ sx phự hợp với trỡnh độ phỏt triển của lực lượng sx và quy luật kiến trỳc thượng tầng phự hợp với cơ sở hạ tầng +Nguồn gốc của sự vận động, phỏt triển của xh, của lịch sử nhõn loại, của mọi lĩnh vực kinh tế, chớnh trị, vănhoỏ,,của xh, suy độn cựng đều cú nguyờn nhõn từ sự phỏt triển của lực lượng sx của xh đú +Quỏ trỡnh phỏt triển của cỏc hỡnh thỏi kinh tế xh là quỏ trỡnh thay thế lẫn nhau của cỏc hỡnh thỏi kinh tế xh trong lịch sử nhõn loại, là sự phỏt triển của lịch sử xh loài người. dưới sự tỏc động của quy luật khỏch quan, hỡnh thỏi kinh tế xh cũ mất đi thay thế bằng cỏc hỡnh thỏi kinh tế xh mới : nguyờn thuỷ, nụ lệ, phong kiến, tbcn,xhcn+Đồng thời cỏc mỏc –lờnin cũng khẳng định vai trũ của cỏc yếu tố khỏc như sự tỏc động của cỏc nhõn tố thuộc về điều kiện vật lý, tương quan lực lượng chớnh trị của cỏc giai cấp, tầng lớp xh, truyền thống văn hoỏ của mỗi cộng đồng người, điều kiện tỏc động của tỡnh hỡnh kinh tế đối với tiến trỡnh phỏt triển của mỗi cộng đồng người tronglịch sử. chớnh do sự tỏc động của cỏc nhõn tố này mà tiến trỡnh phỏt triẻn của mỗi cộng đồng người cú thể diễn ra với những con đường, hỡnh thức và bước đi khỏc nhau, tạo nờn tớnh đa dạng phong phỳ trong sự phỏt triển của lịch sử nhõn loại. tớnh chất này cú thể bao hàm những bước phỏt triển bỏ qua 1 hay vài hỡnh thỏi kinh tế xh nhất định ý nhĩa phương phỏp luận :-Sx vật chất chớnh là cơ sở của đời sống xh, phương thức sx quyết định trỡnh độ phỏt triển của nền sx và do đú cũng là nhõn tố quyết định trỡnh độ phỏt triển của đời sống xh và lịch sử núi chungXh khụng phải là sự kết hợp 1 cỏch ngẫu nhiờn, mỏy múc giữa cỏc cỏ nhõn, mà là 1 cơ thể sống động. cỏc phưong tiện của đời sống xhtồn tại trong 1 hệ thống cấu trỳc thống nhất chặt chẽ tỏc động qua lại lẫn nhau, trong đú quan hệ sx đúng vai trũ là quan hệ cơ bản nhất,quýet định cỏc quan hệ xh khỏc, là tiờu chuẩn khỏch quan để phõn biệt cỏc chế độ xó hội khỏc nhau Phỏt triển của xó hội là 1 quỏ trỡnh lịch sử tự nhiờn, tức là quỏ trỡnh diễn ra theo cỏc quy luật khỏch quan chứ khụng phải theo ý muốn chủ quanNhom 4Finghting!Cõu 6 Tại sao đấu tranh giai cấp lại được coi là động lực trực tiếp của lịch sử xH cú giai cấp TL: XH loài người trải qua cỏc thời kỡ nguyờn thủy-> chiếm hữu nụ lệ -> phong kiến ->tư bản->CNXH (chủ nghĩa cụnh sản) trong đú thời kỡ nguyờn thủy và CNXH là thời kỡ khụng cú giai cấp Người ta gọi là giai cấp, những tập đoàn to lớn gồm những người khỏc nhau về địa vị của họ trong một hệ thống sx xó hội nhất định trong lịch sử, khỏc nhau về quan hệ của họ đối với những tư liệu sx, về vai trũ của họ trong tổ chức lao động xó hội và như võy là khỏc nhau về cỏch thức hưởng thụ và về phần của cải XH ớt hoặc nhiều mà họ được hưởng. Giai cấp là những tập đoàn người mà tập đoàn này cú thể chiếm đoạt lao động của tập đoàn khỏc, do chỗ cỏc tập đoàn đú cú địa vị khỏc nhau trong một chế độ kinh tế xó hội nhất định Thực chất của sự phõn húa giai cấp trong xó hội chớnh là sự phõn húa những con người trong một cộng đồng xó hội thành những kẻ búc lột và những người bị búc lột. Giai cấp nào nắm được tư liệu sx chủ yếu của xó hội thỡ cũng đồng thời cú khả năng chiếm được địa vị làm chủ quyờn lực chớnh trị và quyền lực nhà nước Sự khỏc nhau về địa vị giai cấp: Quan hệ của họ đối với việc sở hữu tư liệu sx của xó hội + Sở hữu cụng cộng-> mọi người đều bỡnh dẳng + Sở hữu tư nhõn mọi người khụng bỡnh đẳng-> mõu thuẫn giai cấp Vai trũ của họ trong quản lớ sx và quản lớ lao động + Nếu tư liệu sx là chung-> thu nhập bỡnh đẳng+ Nếu tư liệu sx thuộc về cỏ nhõn nhúm người thỡ ->thu nhập khỏc nhau* Nguồn gốc giai cấp: Do cú sự phõn húa xó hộ trong nội bộ cụng xó nguyờn thủy. Tự binh bị bắt trongchiến tranh khụng bị giết mà bị giữ làm nụ lệ phục vụ cho những người giàu cú và cú địa vị trong xó hội Nguồn gốc trực tiếp là do sự ra đời và tồn tại của chế độ chiếm hữu tư nhõn về tư liệu sx. Nguồn gốc sõu xa của sự phõn húa giai cấp trong xó hội chớnh là do tỡnh trạng phỏt triờn nhưng chưa đạt tới trỡnh độ xó hội húa cao của lực lượng sx*Vai trũ của đấu tranh giai cấp đối với sự vận động phỏt triển của xó hội Đấu tranh giai cấp : Là cuộc đấu tranh của giai cấp bị tước hết quyền, bị ỏp bức và lao động , chống bọn cú đặc quyền đặc lợi, bọn ỏp bức và bon ăn băm, cuộc đấu tranh của những người cụng nhõn làm thuờ hay những người vụ sản chống lại những người hữu sản hay giai cấp tư sản Thực chất của cuộc đấu tranh giai cấp là cuộc đấu tranh giải quyết về mặt lợi ớch giữa quần chỳng lao động bị ỏp bức với giai cấp thống trị Nhà nươc - cụng cụ chuyờn chớnh giai cấp : là một tổ chức chớnh trị của giai cấp thống trị về kinh tế nhằm bảo vệ trật tự hiện hành và đàn ỏp sự phản khỏng của cỏc giai cấp khỏc. Nhà nước nào cũng mang bản chất giai cấp vỡ nú là bộ mỏy của giai cấp thống trị về kinh tế nhằm hợp phỏp húa và củng cố sự thống trị của chỳng với quần chỳng nhõn dõn lao động Đấu tranh giai cấp là một trong những động lực phat triển của xa hội Đấu tranh giai cấp phat triển đến đỉnh cao sẽ dẫn đến cuộc cach mạng xa hội thay thế phương thức sx cũ bằng thức sx mới tiến bộ hơn để mở đường cho sx phat triến và làm thay đổi mọi mặt của đời sống xa hội Đấu tranh giai cấp xoa bỏ cac thế lực phản động đồng thời cải tạo giai cấp cach mạng , đem lại những thành tựu của khoa học cong nghệ, của cải cach dõn chủ và tiến bộ xa hội* Đấu tranh giữa giai cấp tư sản và vo sản trong giai đoạn hiện nay Hiện nay đấu tranh giai cấp ở việt nam vẫn tồn tại tất yếu do mau thuẩn giữa lực lượng sx đa xa hội hoa cao và quan he sx tư nhan về quan hệ sx Mau thuẫn này hiện nay phat triển mạnh về chieu sau, no diễn ra rất gay go ,phức tạp Đấu tranh giai cấp trong thời ki qua độ len chủ nghĩa xa hội vẫn là tất yếu vi no là cơ sở cho sự phan chia giai cấp, sự chống đối quyết liệt giữa cac thế lực thự địch Mục tieu của cuộc đấu tranh : giữ vững thành quả cach mạng xay dựng và củng cố chinh quyền của nhan dan, tổ chức quản li sx, tạo ra năng suất lao động cao hơn* Chủ nghĩa xa hội và vai tro của no đối với sự phat triển của xa hội co đối khang co giai cấp CMXH là một cuộc cach mạng co tinh chất bước ngoặt và căn bản về chất trong mọi lĩnh vực của đời song xa hội là phương thức thay thế hinh thai kinh tế xh nỗi thời bằng hinh thai kinh tế xh cao hơnvai trũ CMXH: khi CNXH diễn ra thỡ thay thế quan hệ sx cũ bằng quan hệ sx mới mở đường cho lực lượng sx phỏt triển và làm thay đổi mọi mặt của đời sống xh. Khi CNXH diến ra thỡ đú là sự thay thế hớnh thỏi búc lột này bằng hỡnh thỏi búc lột khỏc cũn cỏch mạng vụ sản là nhắm thủ tiờu sự ỏp bức búc lột , nhằm xõy dựng một xó hội khồng cú giai cấp, giải phúng triệt để con người CMXH là nhắm giải quyết mõu thuẫn kinh tế và xh tương ứng, nú cú lực lưỡng là những giai cấp và tầng lớp nhõn dõn cú lợi ớch ớt hoặc nhiều gắn với CMXH và thỳc đẩy CMXH phỏt triển í nghĩa phương phỏp luận: Ở nước ta vẫn cũn tồn tại đấu tranh giai cấp vỡ mục tiờu dõn giàu nước mạnh dõn chủ cụng bằng văn minh, nú diễn ra với tỡnh hỡnh mới  + CNXH hiện thực ở liờn xụ và đụng Âu sụp đổ +CNTB phỏt triển + CNDQ và cỏc thế lực thự địch chống phỏ cụng cuộc CNXH ở nước ta bằng nhiều hỡnh thức nhiều phương phỏpNội dung mới:  +Đấu tranh từ một bờn là nhõn dõn lao động, cỏc lực lượng tiến bộ dưới sự lónh đạo của đảng một bờn là cỏc thế lực thự địch phản động + Đấu tranh giữa 2 con đường là định hướng xó hội chủ nghĩa và tự phỏt tư bản chủ nghĩa nhưng nội dung chủ yếu trong thời đại hiện nay là thực hiện thắng lợi sự nghiệp cụng nghiệp húa hiện đại húa đất nước