Tư tưởng Hồ Chí Minh - Bài 2: Các trường phái lý thuyết quan hệ quốc tế chủ yếu

Bài 2: Các trường phái lý thuyết QHQT chủ yếuNội dung bài giảngNhận dạng và phân loại theo hệ quy chiếuCác trường phái lý luận kinh điểnChủ nghĩa tự do lý tưởng.Chủ nghĩa hiện thực.Chủ nghĩa Mác xít.Các trào lưu lý luận hiện nayCác cơ sở hình thành các trào lưu lý luận mới.Chủ nghĩa tân tự do, tân hiện thực và tân Mácxít.Kinh tế chính trị quốc tế.Xã hội học QHQT.Nhận dạng và phân loại theo hệ qui chiếu.Cơ sở hình thành một lý luận QHQTHệ qui chiếu (Mô thức - Paradigm)Phân loại các mô thứcNhu cầu xã hộiNhu cầu của giai cấp thống trịXuất hiện các cá nhân khoa họcTổng thể các nhận thức của giới khoa học (hay một bộ phận của nó) nhằm định hướng nghiên cứu (cả lý thuyết lẫn thực nghiệm)Theo tiêu chí trường phái địa lý : Anglo-Sacson, Pháp Nga, TQ, vvTheo tiêu chí phương pháp nghiên cứu: lịch sử, kinh nghiệm, xã hội học, kinh tế chính trịTheo tiêu chí vấn đề nghiên cứu: toàn cầu hay cục bộ.Theo hệ thống luận điểm: kinh đển và hiện đại3 trường phái lý luận kinh điểnChủ nghĩa lý tưởng, tự do Chủ nghĩa hiện thực Chủ nghĩa MácCác trường phái lý luận mới hiện nayChủ nghĩa hiện thực mới.Chủ nghĩa tự do mới.Chủ nghĩa Mác mới.Chủ nghĩa tự do lý tưởngHoàn cảnh ra đờiCác đại diện tiêu biểuCác luận điểm cơ bảnHoàn cảnh ra đời của CN tự do ; ý tưởng (liberal-idealism)Thế giới sau CTTG 1Nhu cầu của giai cấp thống trịNhững bước đi thực tếChương trình 14 điểm của WilsonUniversity of Wales (Aberystwyth)Tạp chí Foreign AffairsCác đoàn thể học thuật CTQT: American Politics Science Association, American Economic Association, The Royal Institute of Int’l Affairs, The Council of Foreign RelationsCác ấn phẩm được xuất bản: World Politics của Paul Reinseh; An Introduction to the Study of Int’l Relations của A.J.Grant; Int’l Relations của J.BrydeNhững luận điểm cơ bản của CN tự do lý tưởngChủ thể QHQT: Quốc gia và phi quốc giaMục tiêu của các chủ thể: Đa nguyên và ưu tiên về các lý tưởng phổ cập (tự do dân chủ, nhân quyền).Phương tiện đạt mục tiêu: Tổ chức quốc tế, luật quốc tế, hợp tác quốc tế.Các quá trình quốc tế chính: tăng cường phụ thuộc, hợp tác.Bản chất của QHQT: Hoà bình và hợp tácTương lai của QHQT: khắc phục xung đột, “hoà bình vĩnh viễn”.Xuất phát điểm của phân tích lý luận(Approach study):những giá trị và lý tưởng phổ cập. Các đại diện tiêu biểu Dj. LokkeI. KantI. Bentham - A. Smith - W. Wilson – “Chương trình 14 điểm”Nhánh nghiên cứu về Quản trị toàn cầu (Global Governance)Khái niệm Intl’ Government và Intl’ Governance.Chủ thể : Quốc gia chủ quyền, IGOs, NGOs, TNCs, Chuyên gia-cố vấn, Mạng lưới chính sách toàn cầu, Cá nhân quyền lực, Chính quyền địa phương.Công cụ: Luật pháp quốc tế - Intl’ Law(>2000 luật để ràng buộc với nhau), Luật mềm – Soft Laws (Human Rights, Labor Rights, ).Bản chất: Các thiết chế chính thức và phi chính thức đảm bảo hòa bình.Chủ nghĩa hiện thực (Realism)Hoàn cảnh ra đờiCác đại diện tiêu biểuCác luận điểm cơ bảnHoàn cảnh ra đời CN hiện thựcThế giới sau CTTG IIMục tiêu của các nhà lãnh đạo MỹNhững bước đi thực tế : “Chính trị giữa các quốc gia” của Hans MorgenthauNhững luận điểm cơ bản của Chủ nghĩa hiện thựcChủ thể QHQT: Quốc gia đơn nhất, duy lý, là chủ thể chínhMục tiêu của các chủ thể: Bảo vệ lợi ích dân tộc, bảo đảm nền an ninh tối đa của quốc gia. “Tự cứu lấy mình”.Phương tiện đạt mục tiêu: Sức mạnh và cân bằng sức mạnh.Các quá trình quốc tế chính: Xung đột giữa các quốc gia và chiến tranh là hình thức tột cùng.Bản chất của QHQT: Vô chính phủTương lai của QHQT: Không có tương lai, bản chất của QHQT là không thay đổi .Xuất phát điểm của phân tích lý luận(Approach study):sự bất biến của bản chất con người, lợi ích dân tộc. Những đại diện tiêu biểuThucydidies “History of the Peloponnesian War”.N. Machiavelli – “Quân vương”.T. Hobbs – “Đấng quyền năng”.E. CarrH. MorghenthauHoàn cảnh ra đời CN Mácxít (Marxism)Uy tín của “Tư bản luận” và “Tuyên ngôn Đảng cộng sản”Ra đời nhà nước XHCN đầu tiên.Những luận điểm của V.I.Lenin về QHQT.Thực tế đối đầu giữa 2 hệ thống CNTB và CNXH.Những luận điểm cơ bản của Chủ nghĩa toàn cầu (Marxism)Chủ thể QHQT: Các giai cấp xã hội – tư sản và vô sản thế giới.Mục tiêu của các chủ thể: Lật đổ sự thống trị của giai cấp tư sản thế giới.Phương tiện đạt mục tiêu: Đấu tranh giai cấp và cách mạng xã hội.Các quá trình quốc tế chính: Xung đột giai cấp, cách mạng, khủng hoảng & chiến tranh quốc tếBản chất của QHQT: Đế quốc bóc lột.Tương lai của QHQT: Sự toàn thắng của CNXH.Xuất phát điểm của phân tích lý luận(Approach study): Lợi ích kinh tế. Những đại diện tiêu biểuK. MarxP. Anghen.V.I. Lenin