Đề tài Tác động của phong tục tập quán đến phát triển kinh tế, xã hội cộng đồng người Khmer tỉnh Sóc Trăng

Tr­êng §¹i häc cÇn th¬ ViÖn nghiªn cøu ph¸t triÓn ®ång b»ng s«ng cöu long ___________&___________ §Ò TµI nghiªn cøu khoa häc T¸c ®éng cña phong tôc tËp qu¸n ®Õn ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi céng ®ång ng­êi Khmer tØnh Sãc Tr¨ng (B¸o c¸o tæng hîp) CÇn Th¬, 05-2007 Tr­êng §¹i häc cÇn th¬ ViÖn nghiªn cøu ph¸t triÓn ®ång b»ng s«ng cöu long ___________&___________ §Ò TµI nghiªn cøu khoa häc T¸c ®éng cña phong tôc tËp qu¸n ®Õn ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi céng ®ång ng­êi Khmer tØnh Sãc Tr¨ng ( B¸o c¸o tæng hîp) Chñ nhiÖm: TS. TrÇn Thanh BÐ C¬ quan chñ tr×: ViÖn Nghiªn cøu Ph¸t triÓn ®ång b»ng s«ng Cöu Long, §¹i häc CÇn Th¬ §Ò tµi nµy ®­îc hoµn thµnh víi sù tµi trî toµn bé cña Trung t©m Hç trî Nghiªn cøu Ch©u Á, §HQGHN CÇn Th¬, 05-2007 Danh s¸ch nh÷ng ng­êi tham gia thùc hiÖn TT Cộng tác viên Họ và tên Học hàm học vị Chuyên ngành Cơ quancông tác 1 Dương Ngọc Thành Tiến sĩ Phát triển nông thôn Viện Nghiên cứu phát triển ĐBSCL 2 Nguyễn Văn Sánh Tiến sĩ Chính sách phát triển nông thôn Viện Nghiên cứu phát triển ĐBSCL 3 Lê Cảnh Dũng Thạc sĩ Kinh tế tài nguyên Viện Nghiên cứu phát triển ĐBSCL 4 Sơn Phước Hoan Cử nhân Ngữ Văn Ủy ban Dân tộc – Cơ quan TT khu vực ĐBSCL 5 Nguyễn Văn Nay Cử nhân Xã hội học Viện Nghiên cứu phát triển ĐBSCL 6 Hứa Hồng Hiểu Cử nhân Kinh tế Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn Viện Nghiên cứu phát triển ĐBSCL 7 Nhan Xuân Thanh Cử nhân Luật Ủy ban Dân tộc – Cơ quan TT khu vực ĐBSCL 8 Đỗ Thị Đến Cử nhân Kinh tế Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn Viện Nghiên cứu phát triển ĐBSCL 9 Nguyễn Thanh Bình Kỹ sư Nông học Viện Nghiên cứu phát triển ĐBSCL 10 Nguyễn Ngọc Sơn Kỹ sư Nông học Viện Nghiên cứu phát triển ĐBSCL 11 Phạm Hải Bửu Cử nhân Kinh tế Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn Viện Nghiên cứu phát triển ĐBSCL 12 Nguyễn Thị Xuân Trang Cử nhân Khoa học môi trường Viện Nghiên cứu phát triển ĐBSCL 13 Nguyễn Công Toàn Cử nhân Kinh tế Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn Viện Nghiên cứu phát triển ĐBSCL LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành đề tài nghiên cứu “Tác động của phong tục tập quán đến phát triển kinh tế - xã hội cộng đồng người Khmer tỉnh Sóc Trăng” chúng tôi đã nhận được sự hỗ trợ, giúp đỡ và hợp tác rất nhiệt tình của các tổ chức, cơ quan ban ngành, các vị sư sãi và bà con nông dân. Chúng tôi xin gởi lời cảm ơn chân thành nhất đến: Trung tâm Hỗ trợ Nghiên cứu Châu Á & Quỹ Giáo dục Cao học Hàn Quốc – The Foundation for Advanced Studies đã tài trợ toàn bộ kinh phí thực hiện nghiên cứu này. Viện Nghiên cứu Phát triển ĐBSCL đã tạo điều kiện thuận lợi, hỗ trợ về mặt nhân sự, chuyên môn trong quá trình thực hiện đề tài. Uỷ ban Dân tộc – Cơ quan Thường trú khu vực ĐBSCL đã tư vấn và hỗ trợ nhân sự tham gia nghiên cứu Các cơ quan ban ngành chức năng của tỉnh Sóc Trăng thuộc địa bàn nghiên cứu đã tạo điều kiện giúp đỡ, cung cấp thông tin, số liệu cho nghiên cứu bao gồm: Ủy ban Nhân dân tỉnh, huyện, xã, Ban Dân tộc, Trung tâm Khuyến nông, Sở Giáo dục và Đào tạo, Trung tâm Y tế Dự phòng, Phòng Dân tộc, Trạm Khuyến nông, Phòng Văn hoá Thông tin, Ngân hàng NN&PTNT, Ngân hàng Chính sách Xã hội, Phòng Giáo dục Các cán bộ xã, ấp, các vị sư sãi và nông dân thuộc 4 xã trong địa bàn nghiên cứu (xã Viên Bình, Tham Đôn, Phú Tâm, Phú Mỹ) đã nhiệt tình tham gia, cung cấp thông tin, số liệu,… giúp chúng tôi hoàn thành nghiên cứu. Thay mặt nhóm nghiên cứu TS. Trần Thanh Bé MÉu sè 12 - HDTT§T MÉu tiÕng ViÖt Tãm T¾t ®Ò tµi nghiªn cøu khoa häc Tªn §Ò tµi: T¸c ®éng cña phong tôc tËp qu¸n ®Õn ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi céng ®ång ng­êi Khmer tØnh Sãc Tr¨ng M· sè: Chñ nhiÖm ®Ò tµi: TS. TrÇn Thanh BÐ C¬ quan chñ tr× ®Ò tµi: ViÖn Nghiªn cøu Ph¸t triÓn §BSCL C¬ quan vµ c¸ nh©n phèi hîp thùc hiÖn TT Cộng tác viên Họ và tên Học hàm học vị Chuyên ngành Cơ quancông tác 1 Dương Ngọc Thành Tiến sĩ Phát triển nông thôn Viện Nghiên cứu phát triển ĐBSCL 2 Nguyễn Văn Sánh Tiến sĩ Chính sách phát triển nông thôn Viện Nghiên cứu phát triển ĐBSCL 3 Lê Cảnh Dũng Thạc sĩ Kinh tế tài nguyên Viện Nghiên cứu phát triển ĐBSCL 4 Sơn Phước Hoan Cử nhân Ngữ Văn Ủy ban Dân tộc – Cơ quan TT khu vực ĐBSCL 5 Nguyễn Văn Nay Cử nhân Xã hội học Viện Nghiên cứu phát triển ĐBSCL 6 Hứa Hồng Hiểu Cử nhân Kinh tế Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn Viện Nghiên cứu phát triển ĐBSCL 7 Nhan Xuân Thanh Cử nhân Luật Ủy ban Dân tộc – Cơ quan TT khu vực ĐBSCL 8 Đỗ Thị Đến Cử nhân Kinh tế Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn Viện Nghiên cứu phát triển ĐBSCL 9 Nguyễn Thanh Bình Kỹ sư Nông học Viện Nghiên cứu phát triển ĐBSCL 10 Nguyễn Ngọc Sơn Kỹ sư Nông học Viện Nghiên cứu phát triển ĐBSCL 11 Phạm Hải Bửu Cử nhân Kinh tế Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn Viện Nghiên cứu phát triển ĐBSCL 12 Nguyễn Thị Xuân Trang Cử nhân Khoa học môi trường Viện Nghiên cứu phát triển ĐBSCL 13 Nguyễn Công Toàn Cử nhân Kinh tế Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn Viện Nghiên cứu phát triển ĐBSCL Môc tiªu vµ néi dung cña §Ò tµi - Đề tài nhằm nghiên cứu tác động của yếu tố phong tục tập quán đến phát triển kinh tế - xã hội cộng đồng người Khmer tỉnh Sóc Trăng. Đồng thời, đề tài mong muốn sẽ giúp các nhà hoạch định chính sách, các cơ quan địa phương và những ai quan tâm có cách nhìn tổng thể và sâu sắc vai trò của yếu tố phong tục tập quán và các giải pháp có thể phát triển kinh tế - xã hội cộng đồng dân tộc có số dân đứng thứ hai ở đồng bằng sông Cửu Long. - Yếu tố phong tục tập quán ảnh hưởng đến phát triển kinh tế - xã hội cộng đồng người Khmer thông qua các mặt sau: Quan niệm về sản xuất và cuộc sống Chi phí nông hộ trong hoạt động sản xuất, chi tiêu và lễ hội Hoạt động chuyển giao khoa học kỹ thuật trong cộng đồng Khmer Tiếp cận với nguồn vốn Khả năng thích ứng trước những thay đổi về thị trường, kỹ thuật trong sản xuất Tính cộng đồng và mối quan hệ của họ trong sản xuất và đời sống và sự liên kết giữa họ với cộng đồng khác Yếu tố giới trong đời sống người Khmer - Những giải pháp có thể phát triển kinh tế - xã hội cộng đồng người Khmer KÕt qu¶ - KÕt qu¶ khoa häc (nh÷ng ®ãng gãp cña ®Ò tµi, c¸c c«ng tr×nh khoa häc c«ng bè): Một báo cáo khoa học cho thấy sự tác động của yếu tố phong tục tập quán đến phát triển kinh tế - xã hội cộng đồng người Khmer tỉnh Sóc Trăng và những giải pháp có thể phát triển kinh tế - xã hội cộng đồng người Khmer thông qua việc tác động vào các yếu tố phong tục tập quán. Báo cáo này sẽ được đăng trên tạp chí khoa học của trường Đại học Cần Thơ và phạm vi rộng hơn nếu có thể. - KÕt qu¶ n©ng cao tiÒm lùc khoa häc (n©ng cao tr×nh ®é c¸n bé vµ t¨ng c­êng trang thiÕt bÞ cho ®¬n vÞ): Đề tài là cơ hội giúp cán bộ nghiên cứu nâng cao năng lực về chuyên môn cũng như bổ sung kiến thức về cộng đồng người Khmer ở nhiều khía cạnh khác nhau như: văn hoá, tôn giáo, phong tục tập quán. Đây là cơ sở cho những đề tài nghiên cứu sâu hơn về cộng đồng này trong thời gian tới. T×nh h×nh sö dông kinh phÝ TT Néi dung Kinh phÝ (1000VN§) 1 NhËp sè liÖu 960 2 Xö lý sè liÖu 750 3 ViÕt b¸o c¸o PRA 1.800 4 ViÕt b¸o c¸o 2.000 5 ViÕt b¸o c¸o tæng hîp 1.000 6 V¨n phßng phÈm, photocopy 1.390 7 Qu¶n lý phÝ 4.000 Tæng 11.900 C¬ quan chñ tr× ®Ò tµi Chñ nhiÖm ®Ò tµi (X¸c nhËn, ®ãng dÊu) (Hä tªn, ch÷ ký) TS. NguyÔn Duy Cần TS. TrÇn Thanh BÐ MÉu tiÕng anh Project summary Project Title: Impacts of Custom on Socio-economic Development of Khmer Community in Soc Trang Province Code Number: Principal Researcher: dr. tran thanh be Implementing Institution: Mekong delta development research institute Cooperating Institution(s): No. Collaborators Contact address/ Tel./Fax./E-mail Full name Degree, professional ranking Major(s) Place of work 1 Duong Ngoc Thanh Ph.D Rural Development MDI Tel: 071.831260 Fax: 071.831270 Email: dnthanh@ctu.edu.vn 2 Nguyen Van Sanh Ph.D Development Policy MDI Tel: 071.831260 Fax: 071.831270 Email: nvsanh@ctu.edu.vn 3 Le Canh Dung MSc Resource Economics MDI Tel: 071.831260 Fax: 071.831270 Email: lcdung@ctu.edu.vn 4 Son Phuoc Hoan Bachelor Literature Mekong Delta Standing Office of Ethnical Committee Tel: 071.824219 Fax: 071.824219 5 Nguyen Van Nay Bachelor Humanity Sociology MDI Tel: 071.832475 Fax: 071.831270 Email: nvnay@ctu.edu.vn 6 Hua Hong Hieu Bachelor Agricultural Economics MDI Tel: 071.831260 Fax: 071.831270 Email: hhhieu@ctu.edu.vn 7 Nhan Xuan Thanh Bachelor Law Mekong Delta Standing Office of Ethnical Committee Tel: 071.824219 Fax: 071.824219 8 Do Thi Den Bachelor Agricultural Economics MDI Tel: 071.831260 Fax: 071.831270 Email: dtden@ctu.edu.vn 9 Nguyen Thanh Binh Engineering Agronomy MDI Tel: 071.832475 Fax: 071.831270 Email: nvnay@ctu.edu.vn 10 Nguyen Ngoc Son Engineering Agronomy MDI Tel: 071.832475 Fax: 071.831270 Email: nvnay@ctu.edu.vn 11 Pham Hai Buu Bachelor Agricultural Economics MDI Tel: 071.831260 Fax: 071.831270 Email: phbuu@ctu.edu.vn 12 Nguyen Thi Xuan Trang Bachelor Environmental sciences MDI Tel: 071.831260 Fax: 071.831270 Email: ntxtrang@ctu.edu.vn 13 Nguyen Cong Toan Bachelor Agricultural Economics MDI Email: nctoan@ctu.edu.vn 1. Objectives and Contents The study on impacts of custom to socio-economic development of Khmer community in Soc Trang province is aimed to supply policy makers, local authorities and whom it may concern with a comprehensive view about the role of customs and possible solutions for socio-economic development of Khmer community, the second largest community in the Mekong Delta. It is studied through the following aspects: Conception about production and life Time and finance in household’s production and expenses Technology transfers in Khmer community Access ability to capital sources Adapt ability to changes in market and production technology Community’s consensus and relationships in production and life and links among communities Gender issues in Khmer’s life 2. Results obtained - scientific results A research report shows impacts of customs to socio-economic development of Khmer community in Soc Trang province and possible solutions for socio-economic development of Khmer community. - capacity building The research project creates opportunity to improve the researchers’ knowledge of Khmer community including different aspects such as culture, religion, custom. This provides the foundation for further research on this community. Budget used TT Activities Budget (1000VND) 1 Data entry 960 2 Data analysis 750 3 PRA report writing 1.800 4 Report writing 2.000 5 General report writing 1.000 6 Stationery, photocopy 1.390 7 Overhead cost 4.000 Total 11.900 Implementing Institution Principal Researcher (full name, signature and stamp) (full name and signature) Nguyen Duy Can Tran Thanh Be Mục lục Trang Chương I: Giới thiệu …………………………………………………………...01 Lý do chọn đề tài ..............................................................................................01 Chương II: Phương pháp nghiên cứu ................................................................04 Cách tiếp cận ...............................................................................................04 Lý thuyết tiếp cận hệ thống ...................................................................04 Lý thuyết hành vi lựa chọn hợp lý ........................................................05 Tiếp cận dưới góc độ lối sống ...............................................................05 Khung lý thuyết nghiên cứu ........................................................................06 Địa bàn nghiên cứu .....................................................................................07 Một số nét về địa bàn nghiên cứu .........................................................07 Tính đại diện của địa bàn nghiên cứu ...................................................08 Phương pháp thu thập thông tin và phân tích số liệu ..................................09 Phương pháp thu thập thông tin ............................................................09 Các chỉ tiêu thu thập ..............................................................................09 Phương pháp phân tích số liệu ..............................................................09 Chương III: Kết quả và thảo luận ......................................................................10 Khái quát điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội tỉnh Sóc Trăng ....................10 Một số mô tả về mẫu nghiên cứu ................................................................11 Hiện trạng kinh tế - xã hội và tác động của phong tục tập quán đến sự phát triển kinh tế - xã hội cộng đồng người Khmer ....................................13 Quan niệm về sản xuất và cuộc sống .......................................................13 Hiện trạng sản xuất và đời sống ............................................................13 Quan niệm về cuộc sống .......................................................................16 Chi phí nông hộ trong hoạt động sản xuất, chi tiêu và lễ hội ................19 Hoạt động chuyển giao khoa học kỹ thuật trong cộng đồng người Khmer ........................................................................................ 24 Khả năng tiếp cận với nguồn vốn ..........................................................29 Khả năng thích ứng trước những thay đổi về thị trường, kỹ thuật trong sản xuất ........................................................................................35 Yếu tố giới trong đời sống người Khmer ..............................................39 Hoạt động sản xuất ................................................................................39 Công việc gia đình ................................................................................40 Hoạt động xã hội ...................................................................................41 Quyền quyết định ..................................................................................42 Tính cộng đồng và mối quan hệ của người Khmer trong sản xuất, đời sống và mối liên kết của họ với cộng đồng khác ............................45 Chương IV: Kết luận và kiến nghị .....................................................................50 Kết luận .......................................................................................................50 Kiến nghị ....................................................................................................52 Các bảng Bảng 1: Số hộ và nhân khẩu người Khmer ……………………………….. ...11 Bảng 2 : Tỷ lệ hộ khảo sát …………………………………………………....13 Bảng 3 : Các hoạt động tạo thu nhập chủ yếu ………………………………..14 Bảng 4 : Cơ cấu thu nhập của các nhóm nông dân …………………………..14 Bảng 5 : Cơ cấu thu nhập của nông hộ Khmer ………………………………16 Bảng 6 : Chi phí nông hộ …………………………………………………….19 Bảng 7: Tổng thu nhập nông hộ năm 2005 …………………………………..20 Bảng 8: Lao động công nghiệp ngoài Nhà nước ……………………………..20 Bảng 9: Mức sống nông hộ năm 2005 ……………………………………….21 Bảng 10: So sánh biến đổi số ngày diễn ra lễ hội ……………………………23 Bảng 11: Tham gia các lớp huấn luyện kỹ thuật ……………………………..25 Bảng 12: Mức độ tiếp cận với cán bộ kỹ thuật ……………………………….26 Bảng 13: Nguồn nhận thông tin khi không tham dự …………………………27 Bảng 14: Thành viên gia đình tham gia lớp huấn luyện ……………………..27 Bảng 15: Hiệu quả của việc áp dụng thông tin ………………………………28 Bảng 16: Lãi suất, vốn vay và thời hạn vay ………………………………….30 Bảng 17: Các nguồn vốn vay phân theo nhóm hộ ……………………………30 Bảng 18: Lý do không vay vốn theo phân tổ hộ ……………………………..32 Bảng 19: Các biện pháp đối phó của người nghèo ………………………….33 Bảng 20: Những nguồn tiếp cận thông tin thị trường ………………………..36 Bảng 21: Lý do không bán sản phẩm ở chợ xã ………………………………37 Bảng 22: Quyết định của người dân về lựa chọn …………………………….38 Bảng 23: Thành viên đứng tên quyền sử dụng đất …………………………...43 Bảng 24: Người giữ và quản lý tiền trong gia đình …………………………..43 Bảng 25: Mức độ quyết định các hoạt động trong sản xuất ………………….44 Bảng 26: Mức độ quyết định các vấn đề quan trọng …………………………44 Bảng 27: Nơi có thể giúp đỡ khi gia đình ……………………………………46 Bảng 28: Giao tiếp giữa người Khmer với người Kinh ……………………..47 Các hình vẽ và biểu đồ Hình 1: Khung lý thuyết nghiên cứu …………………………………………07 Hình 2: Kết quả thực hiện biểu đồ Venn ……………………………………..48 Hình 3: Kết quả thực hiện biểu đồ Venn ……………………………………..49 Biểu đồ 1: Diện tích đất trồng lúa từ năm 2000 – 2005 ……………………...32 Biểu đồ 2: Sự phân công công việc trong sản xuất …………………………..40 Biểu đồ 3: Sự phân công công việc trong gia đình …………………………..41 Biểu đồ 4: Sự phân công công việc cộng đồng xã hội………………………..42 Phụ lục 1: Danh sách các bảng số liệu …………………………………….......57 Phụ lục 2: Danh sách các hình …………………………………………………61 Tài liệu tham khảo ……………………………………………………………...65 CHƯƠNG I: GIỚI THIỆU Lý do chọn đề tài Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) là vùng kinh tế mang tính chiến lược trong tiến trình phát triển kinh tế đất nước. Đây là khu vực trọng điểm về sản xuất lương thực, thực phẩm, thuỷ hải sản hàng hoá của cả nước, đồng thời khu vực này giữ vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an toàn lương thực quốc gia. Việc phát triển kinh tế ĐBSCL, do vậy, là nhiệm vụ hết sức quan trọng và đã nhận được nhiều sự quan tâm đầu tư của Đảng và Nhà nước. Phát triển kinh tế ĐBSCL cũng đồng thời với quá trình nâng cao đời sống của những cộng đồng cư dân ở đây, đặc biệt là đồng bào người dân tộc. Với số dân đứng thứ hai khu vực đồng bằng sông Cửu Long, người Khmer đã có những đóng góp quan trọng trong công cuộc bảo vệ, xây dựng và phát triển kinh tế - xã hội vùng. Bên cạnh đó, cộng đồng dân tộc Khmer còn có đời sống văn hoá tinh thần, phong tục tập quán rất phong phú và độc đáo. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng kinh tế - xã hội tại một số địa phương có người Khmer sinh sống như Sóc Trăng, Trà Vinh vẫn còn chậm so với mặt bằng chung của vùng. Ở Sóc Trăng, ngoài người Kinh chiếm tỷ lệ khoảng 65,28% dân số còn có nhiều dân tộc khác cùng chung sống, trong đó người Khmer chiếm 28,85%, người Hoa chiếm 5,86% . Thực tế ở Sóc Trăng cho thấy địa bàn người Khmer cư trú tập trung chiếm 51,53% dân số là vùng sâu, vùng xa gồm 52 xã thuộc vùng III, vùng đặc biệt khó khăn Ngô Văn Lệ, Nguyễn Văn Tiệp, 2003, Thực trạng kinh tế - xã hội và những giải pháp xoá đói giảm nghèo ở người Khmer tỉnh sóc Trăng, NXB Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, trang 3 . Ở đây kết cấu cơ sở hạ tầng kinh tế xã hội còn thấp, giao thông đi lại khó khăn, các công trình thuỷ lợi, điện, nước sạch, trường học, trạm xá, trạm và các dịch vụ khác rất thấp kém. Trình độ học vấn còn quá thấp, tỷ lệ thất học và mù chữ cao. Mặc dù các cấp chính quyền đã có những sự quan tâm đầu tư thích đáng ở các khu vực này nhưng trên thực tế hiệu quả các chương trình cũng như thực trạng đời sống người Khmer vẫn chưa được cải thiện nhiều. Và người Khmer vẫn là cộng đồng tương đối chậm phát triển về nhiều mặt của đời sống trong tương quan với cộng đồng dân cư còn lại như người Kinh, người Hoa. Điều này thể hiện ở mức thu nhập bình quân đầu người thấp, trình độ văn hoá chưa cao, đồng thời đây là cộng đồng có tỷ lệ nghèo đói cao nhất ĐBSCL hiện nay. Cụ thể, năm 2001 tỷ lệ hộ nghèo của tỉnh Sóc Trăng theo tiêu chí mới của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội là 30,75% trong đó hộ người Khmer chiếm 42,92%. Năm 2002 tỷ lệ hộ nghèo của toàn tỉnh giảm xuống còn 28% nhưng số hộ Khmer nghèo vẫn khá cao 42,15% Nguyễn Ngọc Đệ, Trần Thanh Bé, 2003, Người Khmer ở đồng bằng sông Cửu Long: Những điều kiện để thoát nghèo (Báo cáo nghiên cứu Dự án Ausaid), trang 8 . Trong bối cảnh đó, nghiên cứu về cộng đồng người Khmer đã thu hút sự quan tâm của các cơ quan nghiên cứu cũng như các nhà khoa học thuộc nhiều lĩnh vực như: văn hoá học, dân tộc học, lịch sử, văn học, kiến trúc, tôn giáo, kinh tế, xã hội. Đề tài nghiên cứu “Người Khmer tỉnh Cửu Long” Huỳnh Ngọc Trảng, Văn Xu