Giáo trình nhập môn lịch sử Đảng Cộng Sản Việt Nam

Bµi më ®Çu NhËp m«n lÞch sö §¶ng céng s¶n viÖt nam §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam do Chñ tÞch Hå ChÝ Minh s¸ng lËp vµ rÌn luyÖn, lµ ®éi tiªn phong c¸ch m¹ng, bé tham m­u chiÕn ®Êu cña giai cÊp c«ng nh©n vµ d©n téc ViÖt Nam. KÓ tõ khi ra ®êi, §¶ng lµ ng­êi n¾m ngän cê l·nh ®¹o duy nhÊt vµ tæ chøc mäi th¾ng lîi cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam. D­íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng, nh©n d©n ta ®· v­ît qua mäi khã kh¨n gian khæ vµ hy sinh ¸c liÖt, giµnh nhiÒu th¾ng lîi cã ý nghÜa chiÕn l­îc vµ mang tÝnh thêi ®¹i s©u s¾c, lµm cho ®Êt n­íc, x· héi vµ con ng­êi ViÖt Nam ngµy cµng ®æi míi s©u s¾c. LÞch sö cña §¶ng lµ mét pho lÞch sö b»ng vµng. Chñ tÞch Hå ChÝ Minh nãi: “Víi tÊt c¶ tinh thÇn khiªm tèn cña ng­êi c¸ch m¹ng, chóng ta vÉn cã quyÒn nãi r»ng: §¶ng ta thËt lµ vÜ ®¹i”1. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam rÊt coi träng c«ng t¸c nghiªn cøu lÞch sö §¶ng vµ tæng kÕt nh÷ng bµi häc lÞch sö trong tõng thêi kú còng nh­ trong toµn bé tiÕn tr×nh ®Êu tranh c¸ch m¹ng cña §¶ng. Nh÷ng bµi häc ®ã ®· vµ sÏ ®­îc vËn dông vµ ph¸t huy trong ®iÒu kiÖn míi hiÖn nay nh»m ®­a nh©n d©n ta tiÕn lªn giµnh th¾ng lîi vÎ vang trong sù nghiÖp x©y dùng chñ nghÜa x· héi vµ b¶o vÖ Tæ quèc. Nghiªn cøu vµ tæng kÕt c¸c bµi häc lÞch sö cña §¶ng lµ mét ph­¬ng ph¸p tèt ®Ó n©ng cao tr×nh ®é lý luËn cña c¸n bé, ®¶ng viªn, n©ng cao n¨ng lùc l·nh ®¹o cña §¶ng, gãp phÇn kh¾c phôc nh÷ng xu h­íng gi¸o ®iÒu vµ kinh nghiÖm chñ nghÜa trong §¶ng. NÕu kh«ng chó ý nghiªn cøu vµ kh¸i qu¸t s©u s¾c, toµn diÖn kinh nghiÖm lÞch sö ®· tÝch lòy ®­îc trong cuéc ®Êu tranh c¸ch m¹ng cña §¶ng, nÕu kh«ng hiÓu ®­îc mèi liªn hÖ lÞch sö tÊt yÕu vµ qua ®ã hiÓu tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cã thÓ cã cña c¸c sù kiÖn, th× §¶ng khã cã thÓ cã mét ®­êng lèi chÝnh trÞ hoµn chØnh. LÞch sö §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam lµ mét chuyªn ngµnh cña khoa häc lÞch sö, cã quan hÖ mËt thiÕt víi c¸c khoa häc vÒ lý luËn cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin vµ t­ t­ëng Hå ChÝ Minh. ë n­íc ta, lÞch sö §¶ng ®· ®­îc nghiªn cøu tõ rÊt sím. Song, trong thêi kú tr­íc C¸ch m¹ng Th¸ng T¸m n¨m 1945 vµ thêi kú kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p (1945 - 1954), c«ng t¸c nghiªn cøu lÞch sö §¶ng chØ lµ mét bé phËn ®Æc biÖt trong ho¹t ®éng lý luËn - chÝnh trÞ cña §¶ng. Tõ n¨m 1954, sau khi miÒn B¾c hoµn toµn gi¶i phãng, c«ng t¸c nghiªn cøu lÞch sö §¶ng ®­îc ®Èy m¹nh vµ lÞch sö §¶ng ®· ph¸t triÓn mét ngµnh khoa häc ®éc lËp, ®­îc ®­a vµo gi¶ng d¹y chÝnh thøc trong c¸c tr­êng ®¹i häc vµ cao ®¼ng. 1. Hå ChÝ Minh: Toµn tËo, Nxb CTQG, H.2000, tr.10, tr.2. 1. §èi t­îng nghiªn cøu Khoa häc lÞch sö nghiªn cøu vÒ x· héi vµ con ng­êi x· héi, nghiªn cøu vÒ cuéc sèng ®· qua cña nh©n lo¹i mét c¸ch toµn diÖn trong sù vËn ®éng ph¸t triÓn, víi nh÷ng quy luËt phæ biÕn vµ ®Æc thï cña nã. LÞch sö ViÖt Nam tõ n¨m 1930 lµ lÞch sö ®Êu tranh c¸ch m¹ng kiªn c­êng vµ anh dòng cña nh©n d©n ta d­íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam, nh»m xãa bá chÕ ®é thuéc ®Þa cña chñ nghÜa thùc d©n cò vµ míi, x©y dùng chÕ ®é céng hßa d©n chñ; tiÕn lªn chÕ ®é céng hßa x· héi chñ nghÜa. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam lµ ng­êi l·nh ®¹o vµ tæ chøc mäi th¾ng lîi cña nh©n d©n ta. Do ®ã, lÞch sö ViÖt Nam (tõ n¨m 1930 trë ®i) vµ lÞch sö §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam g¾n bã h÷u c¬ víi nhau. Song ®©y lµ hai ngµnh khoa häc kh¸c nhau, cã ®èi t­îng, nhiÖm vô kh¸c nhau. LÞch sö §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam lµ mét hÖ thèng tri thøc vÒ qu¸ tr×nh ho¹t ®éng ®a d¹ng vµ phong phó cña §¶ng, cã mèi liªn hÖ biÖn chøng víi nhau, tån t¹i vµ ph¸t triÓn mét c¸ch kh¸ch quan khoa häc. LÞch sö §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam, víi t­ c¸ch lµ mét khoa häc cã ®èi t­îng nghiªn cøu lµ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña §¶ng vµ c¸c phong trµo c¸ch m¹ng cña quÇn chóng diÔn ra d­íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng. 2. Môc ®Ých, yªu cÇu, chøc n¨ng, nhiÖm vô 2.1. Môc ®Ých, yªu cÇu Môc ®Ých cña khoa häc lÞch sö §¶ng lµ lµm s¸ng tá toµn bé qu¸ tr×nh h×nh thµnh, ph¸t triÓn cña tæ chøc ®¶ng vµ nh÷ng ho¹t ®éng toµn diÖn cña §¶ng; kh¼ng ®Þnh sù l·nh ®¹o cña §¶ng lµ nh©n tè hµng ®Çu ®¶m b¶o mäi th¾ng lîi cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam; lµm râ nh÷ng vÊn ®Ò cã tÝnh quy luËt cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam; gãp phÇn tæng kÕt nh÷ng kinh nghiÖm lÞch sö phôc vô sù nghiÖp x©y dùng chñ nghÜa x· héi vµ b¶o vÖ Tæ quèc; ®ång thêi gi¸o dôc niÒm tin vµo sù l·nh ®¹o cña §¶ng vµ con ®­êng c¸ch m¹ng Hå ChÝ Minh. §Ó ®¹t môc ®Ých ®ã, yªu cÇu cña viÖc nghiªn cøu, biªn so¹n vµ gi¶ng d¹y lÞch sö §¶ng lµ tr×nh bµy kh¸ch quan, toµn diÖn vµ cã hÖ thèng c¸c sù kiÖn c¬ b¶n vÒ lÞch sö §¶ng qua tõng giai ®o¹n vµ thêi kú c¸ch m¹ng trong sù vËn ®éng, ph¸t triÓn vµ nh÷ng mèi liªn hÖ néi t¹i cña nã, th­êng xuyªn cËp nhËt nh÷ng thµnh tùu nghiªn cøu míi; trªn c¬ së ®ã so s¸nh víi yªu cÇu thùc tiÔn ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ c¸c ho¹t ®éng cña §¶ng; kh¼ng ®Þnh ®­îc nh÷ng th¾ng lîi, thµnh tùu vµ nh÷ng sai lÇm, khuyÕt ®iÓm trong qu¸ tr×nh §¶ng l·nh ®¹o c¸ch m¹ng ViÖt Nam; kh¸i qu¸t ®­îc c¸c sù kiÖn vµ biÕn cè lÞch sö, v¹ch ra b¶n chÊt, khuynh h­íng chung vµ nh÷ng quy luËt kh¸ch quan chi phèi sù vËn ®éng lÞch sö. Yªu cÇu quan träng trong viÖc nghiªn cøu, biªn so¹n gi¸o tr×nh vµ gi¶ng d¹y lÞch sö §¶ng lµ ph¶i c¨n cø vµo c¸c nguån sö liÖu cña §¶ng, nhÊt lµ V¨n kiÖn §¶ng Toµn tËp vµ Hå ChÝ Minh Toµn tËp. “Víi bé V¨n kiÖn §¶ng Toµn tËp, tÊt c¶ nh÷ng ng­êi cÇn nghiªn cøu vµ sö dông v¨n kiÖn §¶ng ®Òu cã thÓ dÔ dµng t×m thÊy nh÷ng tµi liÖu chÝnh thøc vµ x¸c thùc”. “ViÖc xuÊt b¶n V¨n kiÖn §¶ng Toµn tËp nh»m cung cÊp nh÷ng t­ liÖu lÞch sö x¸c thùc, cã hÖ thèng cho c«ng t¸c nghiªn cøu lý luËn, nghiªn cøu vµ biªn so¹n lÞch sö §¶ng”. “C«ng bè c¸c v¨n kiÖn §¶ng còng lµ ®Ó cung cÊp mét nguån t­ liÖu chø ®ùng nh÷ng th«ng tin ch©n thùc, chèng l¹i nh÷ng luÖn ®iÓm xuyªn t¹c, lµm c¬ së cho c¸n bé, ®¶ng viªn vµ nh©n d©n hiÓu râ h¬n ho¹t ®éng cña §¶ng vµ phong trµo c¸ch m¹ng cña nh©n d©n, ®ång thêi còng giíi thiÖu víi b¹n bÌ quèc tÕ vÒ lÞch sö vÎ vang vµ nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm cña §¶ng ta”1. Yªu cÇu cô thÓ ®èi víi thÇy gi¸o vµ sinh viªn khi nghiªn cøu, gi¶ng d¹y vµ häc tËp m«n lÞch sö §¶ng lµ ph¶i chó ý sö dông ph­¬ng ph¸p tÝch hîp, sö dông nh÷ng kiÕn thøc ®· biÕt tõ c¸c m«n häc kh¸c nhau ®Ó tiÕp tôc gi¶ng d¹y vµ häc tËp m«n lÞch sö §¶ng. §©y lµ m«n häc cã quan hÖ mËt thiÕt víi nhiÒu m«n kh¸c trong tr­êng ®¹i häc, nhÊt lµ c¸c m«n thuéc khoa häc lÞch sö, c¸c m«n lý luËn M¸c - Lªnin vµ t­ t­ëng Hå ChÝ Minh. NhiÒu kh¸i niÖm, ph¹m trï, nhiÒu sù kiÖn lÞch sö ®· ®­îc ®Ò cËp trong c¸c m«n häc tr­íc. Kh«ng nªn vµ kh«ng cÇn ph¶i gi¶ng l¹i nh÷ng kiÕn thøc ®· ®­îc ®Ò cËp ë c¸c m«n häc tr­íc, tr¸nh trung lÆp vµ tiÕt kiÖm thêi gian. Ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y vµ häc tËp ë bËc ®¹i häc cÇn kh«ng ngõng ph¸t huy tÝnh chñ ®¹o cña thÇy vµ tÝnh chñ ®éng cña trß. §iÒu ®¸ng chó ý lµ sinh viªn cã kh¶ n¨ng tù nghiªn cøu theo sù h­íng dÉn cña c¸c th«ng tin vµ kh¶ n¨ng cung cÊp cho nhau c¸c tri thøc trong qu¸ tr×nh häc tËp. Trong sù nghiÖp ®æi míi, viÖc gi¶ng d¹y vµ häc tËp m«n lÞch sö §¶ng cÇn ®æi míi m¹nh mÏ vÒ ph­¬ng ph¸p ®Ó ®¸p øng lîi Ých tèi ®a cña ng­êi häc lµ thu ®­îc nhiÒu tri thøc. 2.2. Chøc n¨ng Víi t­ c¸ch lµ khoa häc vÒ nh÷ng quy luËt ph¸t triÓn vµ ho¹t ®éng l·nh ®¹o cña §¶ng, lÞch sö §¶ng cã hai chøc n¨ng: chøc n¨ng nhËn thøc khoa häc vµ chøc n¨ng gi¸o dôc t­ t­ëng chÝnh trÞ. Chøc n¨ng nhËn thøc khoa häc lÞch sö cã môc ®Ých tr­íc hÕt lµ ®Ó phôc vô viÖc c¶i t¹o x· héi theo ®óng quy luËt ph¸t triÓn cña x· héi ViÖt Nam nh­ mét qu¸ tr×nh lÞch sö - tù nhiªn. ViÖc hiÓu biÕt thÊu ®¸o nh÷ng kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm lÞch sö §¶ng lµ c¬ së khoa häc ®Ó cã thÓ dù kiÕn nh÷ng xu h­íng ph¸t triÓn chñ yÕu cña x· héi vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn lÞch sö cô thÓ cã t¸c ®éng ®Õn nh÷ng xu h­íng 1. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam: V¨n kiÖn §¶ng Toµn tËp, Nxb. CTQG, H.1998, tr.1, tr.VII. ®ã. B»ng c¸ch ®ã, khoa häc lÞch sö §¶ng cïng víi c¸c m«n khoa häc lý luËn M¸c - Lªnin vµ t­ t­ëng Hå ChÝ Minh gãp phÇn tÝch cùc t¹o c¬ së lý luËn ®Ó v¹ch ra ®­êng lèi, chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng. MÆc kh¸c, lÞch sö ®¶ng cã chøc n¨ng gi¸o dôc t­ t­ëng chÝnh trÞ, tham gia vµo viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng nhiÖm vô gi¸o dôc niÒm tin vµo tÝnh tÊt yÕu lÞch sö cho c¸n bé, ®¶ng viªn vµ quÇn chóng. Nh÷ng kiÕn thøc khoa häc vÒ c¸c quy luËt kh¸ch quan cña sù ph¸t triÓn lÞch sö c¸ch m¹ng ViÖt Nam cã t¸c dông quan träng ®èi víi viÖc trau dåi thÕ giíi quan, ph­¬ng ph¸p luËn khoa häc, x©y dùng niÒm tin vµo th¾gn lîi cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam d­íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng. Tõ ®ã cã quyÕt t©m phÊn ®Êu thùc hiÖn ®­êng lèi, chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch cña ®¶ng. Gi¸ trÞ gi¸o dôc t­ t­ëng chÝnh trÞ cña lÞch sö §¶ng th«ng qua néi dung chuyªn m«n nã. 2.3. NhiÖm vô LÞch sö ViÖt Nam (tõ n¨m 1930 trë ®i) cã nhiÖm vô nghiªn cøu, tr×nh bµy mét c¸ch toµn diÖn sù biÕn chuyÓn vÒ c¸c ph­¬ng diÖn kinh tÕ - x· héi, chÝnh trÞ, t­ t­ëng, v¨n hãa cña n­íc ViÖt Nam tõ mét n­íc thuéc ®Þa, qua chÕ ®é céng hßa d©n chñ, tiÕn lªn chÕ ®é céng hßa x· héi chñ nghÜa, trong ®ã ®éng lùc ph¸t triÓn lµ phong trµo ®Êu tranh c¸ch m¹ng cña nh©n d©n ta d­íi sù l·nh ®¹o cña ®¶ng. LÞch sö §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam cã nhiÖm vô lµm râ nh÷ng quy luËt cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam, nghiªn cøu, tr×nh bµy c¸c ®iÒu kiÖn lÞch sö, c¸c sù kiÖn vµ qu¸ tr×nh lÞch sö h×nh thµnh, ph¸t triÓn vµ ho¹t ®éng cña §¶ng, næi bËt lªn nh÷ng nhiÖm vô chÝnh sau ®©y: - Lµm s¸ng tá ®iÒu kiÖn lÞch sö, qu¸ tr×nh ra ®êi tÊt yÕu cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam - bé tham m­u chiÕn ®Êu cña giai cÊp c«ng nh©n vµ d©n téc ViÖt Nam. Theo Lªnin: “§¶ng d©n chñ x· héi lµ sù kÕt hîp phong trµo c«ng nh©n víi chñ nghÜa x· héi”1. Tuy nhiªn, trong thêi gian ®Çu kh«ng ph¶i lµ toµn bé giai cÊp c«ng nh©n ®· tiÕp thu ®­îc chñ nghÜa M¸c - Lªnin, mµ chØ cã mét bé phËn tiªn tiÕn nhÊt tiÕp thu ®­îc lý luËn ®ã. Bé phËn nµy ®øng ra thµnh lËp ®¶ng céng s¶n, do vËy ®¶ng céng s¶n lµ mét bé phËn cña giai cÊp c«ng nh©n vµ giai cÊp c«ng nh©n thùc hiÖn sø mÖnh l·nh ®¹o c¸ch m¹ng th«ng qua ®¶ng céng s¶n lµ ®éi tiÒn phong cña m×nh. Sù kÕt hîp chñ nghÜa M¸c - Lªnin víi phong trµo c«ng nh©n lµ quy luËt chung cho sù ra ®êi cña c¸c ®¶ng céng s¶n trªn thÕ giíi. Nh­ng sù kÕt hîp ®ã kh«ng theo mét khu«n mÉu gi¸o ®iÒu, cøng nh¾c, mµ nã ®­îc thùc hiÖn b»ng con ®­êng riªng biÖt, tïy theo ®iÒu kiÖn cô thÓ vÒ kh«ng gian vµ thêi gian. 1. V.I.Lªnin: Toµn tËp, Nxb. TiÕn bé M¸t xc¬va, 1976, t.6, tr.471 Yªu cÇu cña c¸ch m¹ng thuéc ®Þa kh¸c víi yªu cÇu cña c¸ch m¹ng ë c¸c n­íc t­ b¶n chñ nghÜa. §¶ng céng s¶n ë c¸c n­íc t­ b¶n chñ nghÜa ph¶i l·nh ®¹o cuéc ®Êu tranh cña giai cÊp v« s¶n chèng giai cÊp t­ s¶n, cßn ®¶ng céng s¶n ë thuéc ®Þa tr­íc hÕt ph¶i l·nh ®¹o cuéc ®Êu tranh d©n téc chèng chñ nghÜa thùc d©n. VÊn ®Ò giai cÊp ë thuéc ®Þa ph¶i ®Æt trong vÊn ®Ò d©n téc, ®ßi hái sù vËn dông vµ ph¸t triÓn s¸ng t¹o lý luËn M¸c - Lªnin vÒ ®¶ng céng s¶n trong ®iÒu kiÖn mét n­íc thuéc ®Þa. -Lµm râ qu¸ tr×nh tr­ëng thµnh, ph¸t triÓn cña §¶ng g¾n liÒn víi ho¹t ®éng x©y dùng mét chÝnh ®¶ng c¸ch m¹ng theo chñ nghÜa M¸c - Lªnin vµ t­ t­ëng Hå ChÝ Minh. Khoa häc x©y dùng §¶ng cã nhiÖm vô nghiªn cøu nh÷ng quy luËt x©y dùng ®¶ng, x¸c ®Þnh nh÷ng nguyªn t¸c, môc ®Ých, yªu cÇu; nh÷ng nguyªn lý vµ hÖ thèng c¸c biÖn ph¸p ph¶i tu©n theo ®Ó x©y dùng mét chÝnh ®¶ng c¸ch m¹ng vÒ chÝnh trÞ, t­ t­ëng vµ tæ chøc; h×nh thµnh nªn lý luËn vÒ x©y dùng ®¶ng. LÞch sö §¶ng cã nhiÖm vô lµm râ nh÷ng ho¹t ®éng cô thÓ cña §¶ng ®Ó x©y dùng, chØnh ®èn §¶ng nh»m ®¸p øng yªu cÇu, nhiÖm vô trong tõng thêi kú c¸ch m¹ng. §ã lµ sù thùc hiÖn c¸c nguyªn lý, vËn dông nh÷ng nguyªn t¾c, tiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p ®Ó lµm cho §¶ng trong s¹ch, v÷ng m¹nh, ®ñ søc l·nh ®¹o c¸ch m¹ng. §­¬ng nhiªn gi÷a hai ngµnh khoa häc ®ã cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau. §ã lµ quan hÖ gi÷a lý luËn vµ thùc tiÔn. - Tr×nh bµy qu¸ tr×nh ho¹t ®éng l·nh ®¹o c¸ch m¹ng cña §¶ng qua c¸c thêi kú, c¸c giai ®o¹n c¸ch m¹ng trong nh÷ng bèi c¶nh lÞch sö cô thÓ. §ã lµ qu¸ tr×nh ®i s©u n¾m v÷ng ph­¬ng ph¸p biÖn chøng cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin, vËn dông vµ ph¸t triÓn s¸ng t¹o chñ nghÜa M¸c - Lªnin vµ t­ t­ëng Hå ChÝ Minh phï hîp víi bèi c¶nh quèc tÕ vµ thùc tiÔn cña x· héi ViÖt Nam, ®Ó ®Þnh ra c­¬ng lÜnh, v¹ch ra ®­êng lèi, x¸c ®Þnh nh÷ng chñ tr­¬ng vµ biÖn ph¸p cô thÓ cho mçi giai ®o¹n c¸ch m¹ng. §ã lµ qu¸ tr×nh ®Êu tranh vÒ quan ®iÓm t­ t­ëng trong néi bé §¶ng ®Ó x¸c ®Þnh mét ®­êng lèi ®óng ®¾n, ®Êu tranh b¶o vÖ ®­êng lèi c¸ch m¹ng cña §¶ng, chèng mäi biÓu hiÖn cña t­ t­ëng h÷u khuynh vµ “t¶” khuynh, chèng mäi ¶nh h­ëng cña t­ t­ëng duy ý chÝ, chñ quan, gi¸o ®iÒu vµ c¸c lo¹i t­ t­ëng phi v« s¶n kh¸c. §ã còng lµ qu¸ tr×nh chØ ®¹o vµ tæ chøc quÇn chóng hµnh ®éng thùc tiÔn, giµnh th¾ng lîi tõng b­íc tiÕn lªn giµnh th¾ng lîi hoµn toµn, thùc hiÖn triÖt ®Ó c¸c môc tiªu c¬ b¶n cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam do §¶ng v¹ch ra. - Tr×nh bµy c¸c phong trµo c¸ch m¹ng cña quÇn chóng do §¶ng tæ chøc vµ l·nh ®¹o. Nh»m theo nh÷ng ph­¬ng h­íng c¬ b¶n do §¶ng x¸c ®Þnh, phong trµo c¸ch m¹ng cña quÇn chóng diÔn ra mét c¸ch tù gi¸c, hÕt søc sinh ®éng, phong phó vµ s¸ng t¹o. Søc s¸ng t¹o cña c¸c tæ chøc ®¶ng vµ quÇn chóng rÊt lín. Nã lµm cho quyÕt t©m cña §¶ng trë thµnh hµnh ®éng c¸ch m¹ng, lµm cho chñ tr­¬ng ®­êng lèi c¸ch m¹ng cña §¶ng trë thµnh thùc tiÔn, vµ do ®ã, t¹o c¬ së cho viÖc bæ sung ph¸t triÓn vµ hoµn chØnh ®­êng lèi c¸ch m¹ng cña §¶ng. Mét ®­êng lèi c¸ch m¹ng ®óng sÏ ®­îc quÇn chóng nh©n d©n ñng hé vµ quyÕt t©m thùc hiÖn. - Tæng kÕt nh÷ng bµi häc lÞch sö §¶ng Khoa häc lÞch sö §¶ng cã nhiÖm vô gãp phÇn tæng kÕt nh÷ng kinh nghiÖm tõ nh÷ng thµnh c«ng vµ kh«ng thµnh c«ng cña §¶ng trong qu¸ tr×nh l·nh ®¹o c¸ch m¹ng, gãp phÇn lµm phong phó thªm kho tµng lý luËn cña §¶ng. 3. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu ph¶i xuÊt ph¸t tõ b¶n th©n ®èi t­îng nghiªn cøu. Chñ nghÜa M¸c - Lªnin vµ t­ t­ëng Hå ChÝ Minh lµ nÒn t¶ng t­ t­ëng vµ kim chØ nam cho hµnh ®éng cña §¶ng. §­êng lèi chÝnh trÞ, ho¹t ®éng cña §¶ng lµ sù biÓu hiÖn cô thÓ lý luËn ®ã trong hoµn c¶nh ViÖt Nam víi tÊt c¶ ®Æc ®iÓm vèn cã cña nã. Chñ nghÜa duy vËt biÖn chøng, chñ nghÜa duy vËt lÞch sö vµ t­ t­ëng Hå ChÝ Minh cã ý nghÜa cùc kú quan träng ®èi víi khoa häc lÞch sö nãi chung vµ khoa häc lÞch sö §¶ng nãi riªng. §ã lµ nh÷ng c¬ së ph­¬ng ph¸p luËn thùc sù khoa häc ®Ó nghiªn cøu lÞch sö §¶ng. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam nhê cã ho¹t ®éng lý luËn dùa vµo chñ nghÜa duy vËt biÖn chøng vµ chñ nghÜa duy vËt lÞch sö ®· ®i ®Õn nhËn thøc ®­îc nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸ch quan vµ sù chÝn muåi cña nh÷ng nh©n tè chñ quan cña sù ph¸t triÓn x· héi th«ng qua hÖ thèng c«ng t¸c tæ chøc vµ t­ t­ëng cña ®¶ng ®èi víi quÇn chóng. Khoa häc lÞch sö §¶ng dùa vµo phÐp biÖn chøng duy vËt vµ quan niÖm duy vËt vÒ lÞch sö ®Ó nghiªn cøu vµ ph¶n ¸nh mét c¸ch khoa häc c¸i biÖn chøng kh¸ch quan sù ph¸t triÓn lÞch sö cña §¶ng. Kh«ng nh÷ng thÕ, nã cßn ph¶n ¸nh ®­îc mét c¸ch khoa häc c¸i l«gÝch biÖn chøng cña qu¸ tr×nh nhËn thøc lý luËn cña §¶ng th«ng qua viÖc §¶ng nghiªn cøu ®Ó ®­a ra nh÷ng ®­êng lèi chñ tr­¬ng c¸ch m¹ng phï hîp víi yªu cÇu vµ nhiÖm vô cña tõng giai ®o¹n, tõng thêi kú lÞch sö. §èi víi khoa häc lÞch sö §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam, quan niÖm duy vËt vÒ lÞch sö lµ ch×a khãa ®Ó lý gi¶i sù xuÊt hiÖn vµ ph¸t triÓn cña ®¶ng nh­ lµ mét kÕt qu¶ tÊt yÕu cña lÞch sö ®Êu tranh cña nh©n d©n ViÖt Nam. ChØ cã ®øng trªn quan ®iÓm lÞch sö míi cã thÓ ®¸nh gi¸ ®­îc mét c¸ch khoa häc c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña §¶ng trªn c¬ së lµm s¸ng tá ®Þa vÞ kh¸ch quan vµ vai trß lÞch sö cña §¶ng trong ®Êu tranh giµnh ®éc lËp d©n téc vµ x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam, còng nh­ míi lý gi¶i ®­îc r»ng lý t­ëng c¸ch m¹ng vµ nh÷ng môc tiªu cao c¶ xuÊt ph¸t tõ lý t­ëng ®ã mµ §¶ng ®· kiªn tr× theo ®uæi tõ ngµy míi ra ®êi kh«ng ph¶i lµ do ý muèn chñ quan cña mét c¸ nh©n hoÆc cña mét nhãm ng­êi tµi ba lçi l¹c nµo, còng kh«ng ph¶i do “nhËp c¶ng” tõ bªn ngoµi vµo, mµ xÐt cho cïng lµ sù ph¶n ¸nh kh¸ch quan cña sù ph¸t triÓn lÞch sö - tù nhiªn trong nh÷ng ®iÒu kiÖn lÞch sö nhÊt ®Þnh. Víi ph­¬ng ph¸p luËn khoa häc, c¸c nhµ sö häc ch©n chÝnh cã thÓ nhËn thøc ®­îc lÞch sö mét c¸ch chÝnh x¸c, khoa häc. Hä cã thÓ nhËn thøc vµ ph¶n ¸nh ®óng hiÖn thùc kh¸ch quan khi nghiªn cøu bÊt kú mét hiÖn t­îng, mét qu¸ tr×nh lÞch sö nµo. Nghiªn cøu lÞch sö §¶ng ®ßi hái ph¶i qu¸n triÖt quan ®iÓm lÞch sö cô thÓ. Qua ®iÓm ®ã ®ßi hái ph¶i xem xÐt c¸c sù kiÖn lÞch sö trong nh÷ng ®iÒu kiÖn vµ thêi ®iÓm cô thÓ vµ trong mèi quan hÖ gi÷a chóng víi nhau. ViÖc n¾m v÷ng vµ vËn dông quan ®iÓm lÞch sö trong khoa häc lÞch sö §¶ng cho phÐp lý gi¶i ®­îc tÝnh s¸ng t¹o c¸ch m¹ng trong ®­êng lèi chñ tr­¬ng cña §¶ng, còng nh­ lµm râ ®­îc c¬ së ph­¬ng ph¸p luËn cña ho¹t ®éng lý luËn cña §¶ng trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu ®Ó quyÕt ®Þnh nh÷ng ®­êng lèi chñ tr­¬ng, “nÕu qu¸n triÖt ®Çy ®ñ quan ®iÓm lÞch sö cô thÓ, xuÊt ph¸t ®Çy ®ñ tõ ®Æc ®iÓm mçi n­íc th× sù hiÓu biÕt kinh nghiÖm c¸ch m¹ng c¸c n­íc cµng phong phó bao nhiªu, cµng ®em l¹i kh¶ n¨ng to lín bÊy nhiªu cho sù s¸ng t¹o c¸ch m¹ng ë chÝnh n­íc m×nh”1. Khoa häc lÞch sö §¶ng sö dông nh÷ng ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu cô thÓ cña khoa häc lÞch sö nãi chung, nh­ c¸c ph­¬ng ph¸p lÞch sö vµ l«gÝch, ®ång ®¹i vµ lÞch ®¹i, ph©n tÝch vµ tæng hîp, quy n¹p vµ diÔn dÞch, cô thÓ hãa vµ trõu t­îng hãa. Hai ph­¬ng ph¸p rÊt quan träng lµ ph­¬ng ph¸p lÞch sö vµ ph­¬ng ph¸p l«gÝch. §ã lµ nh÷ng ph­¬ng ph¸p cã mèi quan hÖ lu«n lu«n g¾n bã víi nhau, bæ sung vµ hç trî cho nhau. NhiÖm vô ®Çu tiªn cña khoa häc lÞch sö §¶ng lµ ph¶i lµm s¸ng tá néi dung c¸c giai ®o¹n lÞch sö ®Êu tranh cña §¶ng víi nh÷ng sù kiÖn cô thÓ sinh ®éng vµ trong mèi liªn hÖ cã tÝnh nh©n qu¶ gi÷a chóng víi nhau, cho nªn ph­¬ng ph¸p ®­îc ®Æt lªn hµng ®Çu trong khoa häc lÞch sö §¶ng lµ ph­¬ng ph¸p lÞch sö. Song nÕu ph­¬ng ph¸p lÞch sö kh«ng cã sù kÕt hîp víi ph­¬ng ph¸p l«gÝch th× sÏ gi¶m ®i tÝnh chÊt kh¸i qu¸t cña nã, kh«ng thÓ v¹ch ra ®­îc b¶n chÊt, khuynh h­íng chung vµ nh÷ng quy luËt kh¸ch quan chi phèi sù vËn ®éng lÞch sö 4. ý nghÜa khoa häc vµ thùc tiÔn Nghiªn cøu, häc tËp, n¾m v÷ng tri thøc khoa häc vÒ lÞch sö §¶ng cã ý nghÜa rÊt to lín trong viÖc gi¸o dôc phÈm chÊt chÝnh trÞ, lßng trung thµnh víi lîi Ých cña Lª DiÈn: D­íi l¸ cê vÎ vang cña §¶ng, v× ®éc lËp tù do, v× chñ nghÜa x· héi tiÕn lªn giµnh nh÷ng th¾ng lîi míi, Nxb. Sù thËt, H. 1975, tr.35. giai cÊp c«ng nh©n, nh©n d©n lao ®éng vµ d©n téc ViÖt Nam, tÝnh kiªn ®Þnh c¸ch m¹ng tr­íc t×nh h×nh chÝnh trÞ quèc tÕ cã nh÷ng diÔn biÕn phøc t¹p; gi¸o dôc ®¹o ®øc c¸ch m¹ng, mµ Hå ChÝ Minh, ng­êi s¸ng lËp vµ rÌn luyÖn §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam lµ mét mÉu mùc tuyÖt vêi. ViÖc nghiªn cøu häc tËp lÞch sö §¶ng còng cã ý nghÜa to lín trong viÖc gi¸o dôc vÒ truyÒn thèng c¸ch m¹ng, vÒ chñ nghÜa yªu n­íc vµ tinh thÇn d©n téc ch©n chÝnh, vÒ lßng tù hµo ®èi víi §¶ng vµ ®èi víi d©n téc ViÖt Nam. ViÖc nghiªn cøu häc tËp lÞch sö §¶ng cßn cã t¸c dông båi d­ìng ý chÝ chiÕn ®Êu c¸ch m¹ng, th«i thóc ë ng­êi häc ý thøc biÕt noi g­¬ng nh÷ng ng­êi ®· ®i tr­íc, tiÕp tôc cuéc chiÕn ®Êu dòng c¶m ngoan c­êng, th«ng minh, s¸ng t¹o ®Ó b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn nh÷ng thµnh qu¶ c¸ch m¹ng mµ §¶ng vµ nh©n d©n ta ®· tèn biÕt bao x­¬ng m¸u ®Ó giµnh ®­îc, x©y dùng thµnh c«ng chñ nghÜa x· héi vµ b¶o vÖ v÷ng ch¾c Tæ quèc ViÖt Nam x· héi chñ nghÜa. Ch­¬ng I Sù ra ®êi cña §¶ng céng s¶n viÖt nam (1920 - 1930) I. T×nh h×nh thÕ giíi vµ ViÖt Nam cuèi thÕ kû XIX ®Çu thÕ kû XX 1. T×nh h×nh thÕ giíi Tõ nöa sau thÕ kû XIX, chñ nghÜa t­ b¶n ph­¬ng T©y chuyÓn nhanh tõ giai ®o¹n tù do c¹nh tranh sang giai ®o¹n ®éc quyÒn (giai ®o¹n ®Õ quèc chñ nghÜa). NÒn kinh tÕ hµng hãa ph¸t triÓn m¹nh, ®Æt ra yªu cÇu bøc thiÕt vÒ thÞ tr­êng. §ã chÝnh lµ nguyªn nh©n s©u xa dÉn tíi nh÷ng cuéc chiÕn tranh x©m l­îc c¸c quèc gia phong kiÕn ph­¬ng §«ng, biÕn c¸c quèc gia nµy thµnh thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm hµng hãa, mua b¸n nguyªn vËt liÖu, khai th¸c søc lao ®éng vµ xuÊt khÈu t­ b¶n cña c¸c n­íc ®Õ quèc. §Õn n¨m 1914, c¸c n­íc ®Õ quèc Anh, Nga, Ph¸p, §øc, Mü, NhËt chiÕm mét khu vùc thuéc ®Þa réng 65 triÖu km2 víi sè d©n 523,4 triÖu ng­êi (so víi diÖn tÝch c¸c n­íc ®ã lµ 16,5 triÖu km2 vµ d©n sè 437,2 triÖu). Riªng diÖn tÝch c¸c thuéc ®Þa cña Ph¸p lµ 10,6 triÖu km2 víi sè d©n 55,5 triÖu (so víi diÖn tÝch n­íc Ph¸p lµ 0,5 triÖu km2 vµ d©n sè 39,6 triÖu ng­êi)1. Chñ nghÜa ®Õ quèc xuÊt khÈu t­ b¶n, ®Çu t­ khai th¸c thuéc ®Þa ®em l¹i lîi nhuËn tèi ®a cho t­ b¶n chÝnh quèc, tr­íc hÕt lµ t­ b¶n lòng ®o¹n; lµm cho quan hÖ x· héi cña c¸c n­íc thuéc ®Þa biÕ