Bài giảng Tư tưởng Hồ Chí Minh - Chương V: Tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết dân tộc, kết hợp sức mạnh dân tộc và sức mạnh thời đại - Lê Thị Ngọc Hoa

ĐẠI HỌC KINH TẾ KHOA KINH TẾ CHÍNH TRỊ BỘ MÔN: TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH Đà Nẵng_2017 I. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐẠI ĐOÀN KẾT DÂN TỘC II. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ KẾT HỢP SMDT VÀ SMTĐ 1. Những cơ sở hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết dân tộc Các giá trị nhân văn, tính cố kết cộng đồng trong truyền thống yêu nước của dân tộc Việt Nam. 1. Những cơ sở hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết dân tộc Những giá trị tư tưởng ở phương Đông và phương Tây. Thuyết “đại đồng” trong Nho giáo 1. Những cơ sở hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết dân tộc Những giá trị tư tưởng ở phương Đông và phương Tây. 1. Những cơ sở hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết dân tộc Những giá trị tư tưởng ở phương Đông và phương Tây. Thuyết “Tam dân” của Tôn Trung Sơn: - Dân tộc độc lập: lấy lợi ích của dân tộc làm mục tiêu của cách mạng, cùng nhau đoàn kết để thực hiện mục tiêu chung đó. - Dân quyên tự do: Mọi người trong xã hội được tự do, bình đẳng. - Dân sinh hạnh phúc: Hướng tới một xã hội mà các nhu cầu về ăn, mặc ở, đi lạicủa nhân dân được đáp ứng. Lòng thương dân của H. Ganđi 1. Những cơ sở hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết dân tộc Những giá trị tư tưởng ở phương Đông và phương Tây. V. I. Lênin 1. Những cơ sở hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết dân tộc Tư tưởng đại đoàn kết Hồ Chí Minh là sự đúc kết kinh nghiệm hoạt động thực tiễn của phong trào cách mạng trong nước và trên thế giới. Rút ra bài học từ thất bại của các phong trào đấu tranh của nhân dân Những thành công và cả thất bại của các phong trào đấu tranh của nhân dân các nước trên thế giới. •2. Khái niệm, vai trò của đại đoàn kết dân tộc trong sự nghiệp cách mạng. Đoàn kết là “kết thành một khối thống nhất, cùng hoạt động vì mục đích chung” Theo từ điển tiếng việt: Đại đoàn kết là “đoàn kết rộng rãi” Đại đoàn kết theo tư tưởng Hồ Chí Minh: “Đại đoàn kết là trước hết phải đoàn kết đại đa số nhân dân, mà đại đa số nhân dân là công nhân, nông dân và các tầng lớp nhân dân lao động khác, đó là nền gốc của đại đoàn kết. Nó cũng như cái nền của nhà, cái gốc của cây. Nhưng đã có nền vững, gốc tốt, còn phải đoàn kết các tầng lớp nhân dân khác 2. Vai trò của đại đoàn kết dân tộc trong sự nghiệp cách mạng - Đại đoàn kết dân tộc là vấn đề có ý nghĩa chiến lược, quyết định thành công của cách mạng Đại đoàn kết dân tộc nhằm tập hợp mọi lực lượng Đại đoàn kết là vấn đề có ý nghĩa chiến lược của cách mạng chứ không phải là một thủ đoạn chính trị như một số giai cấp từng làm trong lịch sử Đại đoàn kết dân tộc phải luôn được khẳng định là vấn đề sống còn, quyết định thành công của cách mạng “Sử dạy cho ta bài học này: Lúc nào dân ta đoàn kếtmuôn người như một thì nước ta độc lập. Trái lại, lúc nào dân ta không đoàn kết thì bị nước ngoài xâm lấn” 2. Vai trò của đại đoàn kết trong sự nghiệp cách mạng - Đại đoàn kết dân tộc là mục tiêu, nhiệm vụ hàng đầu của cách mạng Người yêu cầu phải quán triệt nguyên tắc tin dân, dựa vào dân trong mọi suy nghĩ và hành động của Đảng, của công chức nhà nước. Thứ nhất, coi dân là gốc, là nền tảng của đại đoàn kết. Thứ hai, dân là chủ thể của đại đoàn kết . Thứ ba, dân là nguồn gốc sức mạnh vô tận và vô địch của khối đại đoàn kết, là lực lượng quyết định thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Thứ tư, dân là chỗ dựa vững chắc của Đảng Cộng sản, của cả hệ thống chính trị. 3. Nội dung của đại đoàn kết a. Đại đoàn kết dân tộc là đại đoàn kết toàn dân - Đứng trên lập trường giai cấp công nhân và quan điểm quần chúng, Hồ Chí Minh đã đề cập vấn đề Dân và Nhân dân một cách rõ ràng toàn diện, có sức thuyết phục, thu phục lòng người. Câu hỏi: Anh /chị hãy chỉ rõ nội hàm khái niệm “dân” theo tư tưởng Hồ Chí Minh? Nguyên nhân cơ bản dẫn đến sự thất bại của các phong trào cứu nước những năm cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX? Nguyên nhân cơ bản là chưa tạo ra được khối đại đoàn kết toàn dân tộc Phan Bội Châu đã tập hợp lực lượng cách mạng bao gồm: - Phú hào - Quý tộc - Sỹ phu - Lính - Du đồ hội đảng (Đảng viên các đảng khác) -Nhi nữ anh sỹ -Thông ngôn -Ký lục (viên chức ngồi ghi chép thời Pháp thuộc) -Tín đồ Thiên chúa - Bồi bếp Hạn chế lớn nhất của Phan Bội Châu: Trong 10 thành phần mà ông tập hợp, thiếu hai lực lượng cách mạng đông đảo nhất là: giai cấp công nhân và giai cấp nông dân. Người nhắc nhở: “Bất kỳ ai mà thật thà tán thành hoà bình, thống nhất, độc lập, dân chủ thì dù người đó trước đây đã chống chúng ta, bây giờ chúng ta cũng thật thà đoàn kết với họ” Vì “ai cũng có ít hay nhiều tấm lòng yêu nước” “Đại đoàn kết tức là trước hết phải đoàn kết đại đa số nhân dân, mà đại đa số nhân dân là công nhân, nông dân và các tầng lớp nhân dân lao động khác”; trong đó lấy liên mimh công – nông – trí thức làm nền tảng 3. Nội dung của đại đoàn kết dân tộc •b. Phải có tấm lòng khoan dung, độ lượng, tin vào nhân dân, tin vào con người Theo Hồ Chí Minh, trong mỗi con người ai cũng có mặt tốt, mặt xấucho nên, vì lợi ích cách mạng, cần phải có lòng khoan dung độ lượng, trân trọng phần thiện ở mỗi con người. a. Hình thức tổ chức của khối đại đoàn kết dân tộc là mặt trận dân tộc thống nhất. Héi ph¶n ®Õ ®ång minh §«ng Dư¬ng (11/1930) MÆt trËn nh©n d©n ph¶n ®Õ §«ng D- ¬ng (7/1936) MÆt trËn d©n chñ §«ng Dư¬ng (3/1938) MÆt trËn d©n téc thèng nhÊt ph¶n ®Õ §«ng Dư¬ng (11/1939) MÆt trËn ViÖt Minh (5/1941) Héi Liªn hiÖp Quèc d©n ViÖt Nam (1946) MÆt trËn Liªn ViÖt (3/1951) MÆt trËn Tæ quèc ViÖt Nam (1955) MÆt trËn d©n téc gi¶i phãng miÒn Nam ViÖt Nam (12/1960) MÆt trËn Tæ quèc ViÖt Nam (1976) 4. Hình thức tổ chức khối đại đoàn kết dân tộc MTDTTN chính là nơi quy tụ mọi tổ chức và cá nhân yêu nước, tập hợp mọi người dân VN dù ở trong hay ngoài nước. HCM luôn coi trọng 4. Hình thức tổ chức khối đại đoàn kết dân tộc b. Một số nguyên tắc cơ bản về xây dựng và hoạt động của Mặt trận dân tộc thống nhất Mặt trận dân tộc thống nhất phải được xây dựng trên nền tảng liên minh công – nông – lao động trí óc, đặt dưới sự lãnh đạo của ĐCS Mặt trận dân tộc thống nhất phải hoạt động trên cơ sở đảm bảo lợi ích tối cao của dân tộc, quyền lợi cơ bản của các tầng lớp nhân dân Mặt trận dân tộc thống nhất hoạt động theo nguyên tắc hiệp thương dân chủ, đảm bảo đoàn kết ngày càng rộng rãi và bền vững Mặt trận dân tộc thống nhất là khối đoàn kết chặt chẽ, lâu dài, đoàn kết thật sự, chân thành, thân ái giúp đỡ lẫn nhau cùng tiến bộ Đảng Cộng sản vừa là thành viên của Mặt trận dân tộc thống nhất, vừa là lực lượng lãnh đạo Mặt trận •Nhận thức của Hồ Chí Minh về sức mạnh dân tộc •và sức mạnh thời đại. Một số vấn đề về thời đại •Thứ nhất, CNTB chuyển sang giai đoạn CNĐQ làm cho mâu thuẫn giữa CNĐQ và các dân tộc thuộc địa ngày càng gay gắt. •Thứ ba, thắng lợi của cách mạng Tháng Mười Nga mở đầu thời đại mới..., đồng thời tạo ra mâu thuẫn giữa CNXH với CNTB. •Thứ hai, sự phát triển không đều của chủ nghĩa đế quốc đã làm cho mâu thuẫn giữa các nước đế quốc với nhau ngày càng trở nên gay gắt hơn •Thứ tư, sự bóc lột của CNTB làm cho mâu thuẫn giữa giai cấp tư sản với giai cấp công nhân, nhân dân lao động trong các nước TBCN ngày càng gay gắt. •Thứ năm, sự phát triển khoa học kỹ thuật tạo nên những thay đổi có tính cách mạng trên nhiều lĩnh vực •Nhận thức của Hồ Chí Minh về sức mạnh dân tộc •và sức mạnh thời đại. Sức mạnh dân tộc • Tinh thần độc lập tự chủ, tự lực tự cường là cốt lõi của sức sống của dân tộc Việt Nam •Chủ nghĩa yêu nước được coi là sức mạnh nổi bật là hạt nhân của truyền thống dân tọc Việt Nam. •Hồ Chí Minh cũng đã sớm nhận thức được sức mạnh to lớn của khối đại đoàn kết và đã phát triển nó thành “chiến lược đại đoàn kết Hồ Chí Minh” . •Nhận thức của Hồ Chí Minh về sức mạnh dân tộc •và sức mạnh thời đại. Sức mạnh thời đại •Hồ Chí Minh khẳng định sức mạnh của thời đại là nhân tố quyết định cho sự phát triển hợp quy luật lịch sử của mỗi dân tộc. •Sức mạnh của phong trào cách mạng ở thuộc địa và phong trào cách mạng chính quốc nhằm tấn công CNĐQ trên cả hai mặt trận •Sức mạnh của hệ thống XHCN, Hồ Chí Minh khẳng định hệ thống này cùng với cuộc cách mạng khoa học công nghệ đang diễn ra trên thế giới chính là những nhân tố làm nên sức mạnh của thời đại Sức mạnh của dân tộc Việt Nam là tổng hợp của vật chất và tinh thần, song trước hết là sức mạnh của chủ nghĩa yêu nước và ý thức tự lực, tự cường dân tộc Hồ Chí Minh thấy được khả đoàn kết giữa cách mạng Việt Nam với cách mạng thế giới tạo ra sức mạnh tổng hợp trong cuộc đấu tranh chống thực dân, đế quốc Kết hợp chặt chẽ chủ nghĩa yêu nước chân chính với chủ nghĩa quốc tế trong sáng •2. Nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về sức mạnh dân tộc •và sức mạnh thời đại. 3. Nguyên tắc đoàn kết quốc tế a. Đoàn kết trên cơ sở thống nhất mục tiêu và lợi ích, có lý, có tình Đối với phong trào cộng sản công nhân quốc tế, Hồ Chí Minh giương cao ngọn cờ độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội Đối với các dân tộc trên thế giới, Hồ Chí Minh giương cao ngọn cờ độc lập, tự do và quyền bình đẳng giữa các dân tộc Đối với các lực lượng tiến bộ trên thế giới, Hồ Chí Minh giương cao ngọn cờ hòa bình trong công lý b. Đoàn kết trên cơ sở độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường Đoàn kết quốc tế là để tranh thủ sự đồng tình, ủng hộ, giúp đỡ của các lực lượng quốc tế nhằm thực hiện thắng lợi nhiệm vụ cách mạng Muốn tranh thủ được sự đồng tình, ủng hộ quốc tế phải có đường lối độc lập, tự chủ đúng đắn